به گزارش مشرق، یکشنبه این هفته بالأخره بعد از بالا و پایین‌های فراوان گزارش کمیسیون ویژه برجام در صحن علنی مجلس شورای اسلامی قرائت شد.
همزمان طرحی با عنوان «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مطرح شد. این حوادث حاشیه‌هایی نیز در مجلس به همراه داشت به همین دلیل برای بررسی بهتر تحولات مجلس با ابراهیم کارخانه نماینده مردم همدان در مجلس و یکی از اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام به گفت‌وگو نشستیم.
سازوکار تدوین گزارش برجام چطور بود؟ چرا برخی از اعضا معترض بودند و بیانیه دیگری صادر کردند؟
کارخانه: این دوستان تا آخرین لحظه در جلسات کمیسیون حضور داشتند و نظر دادند؛ نظرات آن‌ها هم در گزارش نهایی اعمال شد به طوری که تا آخرین لحظه هم مشکلی وجود نداشت.
فکر می‌کنم آن‌ها می‌خواستند گزارش کمیسیون مطابق با نظرات آن‌ها باشد در حالی که این گزارش باید منطبق با واقعیت‌های برجام باشد.
چرا برخی از اعضا روز رأی‌گیری، کمیسیون برجام را ترک کردند؟
کارخانه: تعداد اعضای کمیسیون برجام 15 نفر بود. سه نفر از اعضا روز آخر و البته به تدریج خارج شدند. آن افرادی هم که همفکر این آقایان بودند پیشنهادهایشان را مطرح کردند و بخش عمده‌ای از این پیشنهاد‌ها هم تصویب و در متن گزارش آمد. تمام متن هم خط به خط در کمیسیون خوانده شد و درباره آن رأی‌گیری به عمل آمد و به تصویب رسید.
پس متن کاملاً در خود کمیسیون آماده شده بود؟برخی گفته بودند این متن از خارج کمیسیون تهیه شده است.
کارخانه: این طور برخورد کردن بی‌انصافی است. تمام مفاد این گزارش در کمیسیون قرائت‌شده، بحث و بررسی صورت گرفته و رأی‌گیری انجام شده است. کوچک‌ترین موردی خارج از محتوای برجام در این گزارش وجود ندارد. این دوستان اگر حرف منطقی داشتند می‌گفتند فلان مورد در متن گزارش هست که در برجام وجود ندارد.
نظر شما در خصوص طرحی که با عنوان «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مطرح شد چیست؟
کارخانه: بنده با این طرح موافق نیستم. وقتی یک کمیسیون با رأی قاطع نمایندگان انتخاب می‌شود و به آن مأموریت داده می‌شود که برجام را دقیق بررسی کند و آن را به صحن علنی مجلس ارائه کند قاعدتاً باید طرح بر اساس این گزارش آماده شود، اما وقتی که طرح را نگاه می‌کنید ارتباطی با این گزارش ندارد.
چرا کمیسیون ویژه برجام طرحی را ارائه نداد؟
کارخانه: وظیفه کمیسیون فقط ارائه گزارش بود. البته اگر تمام اعضا همفکر بودند طبق آئین‌نامه 15 نفر می‌توانند طرحی را ارائه کنند، اما وحدت نظر وجود نداشت والا بهترین حالت همین بود زیرا افرادی که در تمام جلسات کمیسیون حضور داشتند و حدود 100 ساعت برجام را بررسی کرده‌اند قوی‌ترین افرادی هستند که می‌توانند طرح مناسبی ارائه دهند.
خود بنده در تمام جلسات حاضر بودم. حتی در مواردی که کارهای ضروری در حوزه انتخابیه داشتم اما این موضوع ملی را در اولویت قرار دادیم و نظرات و جنبه‌های مختلف موضوع را بررسی کردیم.
با تمام این شرایط شما فکر می‌کنید مجلس باید چه‌کاری انجام بدهد؟
کارخانه: متأسفانه تیم مذاکره‌کننده قبل از اینکه مجلس درباره برجام نظر بدهد آن را به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسانده‌اند و این یکی از اشتباهات استراتژیکی است که انجام شده است. همواره تیم مذاکره‌کننده تصویب قطعنامه را تضمین حقوقی برای تضمین تعهدات طرف مقابل می‌دانستند اما در عمل این قطعنامه به تضمینی برای تعهدات خود ما تبدیل شد. اگر از طرف ما عدم پایبندی نشان داده شود پرونده به شورای امنیت سازمان ملل می‌رود ولی طرف مقابل هیچ گونه الزامی ندارند چراکه خودشان از اعضای صاحب حق وتو هستند. آیا تا به حال شورای امنیت علیه این کشورها تصمیمی گرفته است؟ متأسفانه با پذیرفتن تصویب قطعنامه در شورای امنیت ما محدودیت‌های خودمان را بیشتر کردیم و پرونده خودمان را به مدت 10 سال در شورای امنیت باز نگه داشتیم.
بالأخره این توافق توسط دولت انجام شده است و هر آنچه امروز درباره آن صحبت می‌شود مربوط به داخل کشور ماست اما اگر همین مصوبات قاطع و شفاف باشند می‌توانند تاثیر خوبی داشته باشند.. اما به هر حال این توافق انجام شده است.
طرح «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تصویب شد. فکر می‌کنید که این طرح در صحن علنی رأی می‌آورد؟
کارخانه: اگر آن فضای روانی که قبلاً وجود داشت؛ باشد تصویب می‌شود. مقام معظم رهبری بارها فرمودند «اگر تحریم‌ها لغو نشود هیچ معامله‌ای نداریم» و هدف اساسی از مذاکرات همین لغو تحریم‌ها بود. ما با بررسی دقیق متن انگلیسی متوجه شدیم که تحریم‌ها لغو نمی‌شود. بدون استثنا زیرساخت تمام تحریم‌های اتحادیه اروپا حفظ می‌شود و تحریم‌های آمریکا هم به جز چند مورد دستور اجرایی رئیس‌جمهور فقط متوقف می‌شود. کسانی که به مردم می‌گویند تحریم‌ها لغو می‌شود؛ اطلاعات غلط می‌دهند. تحریم‌ها در لبه پرتگاه قرار دارند و هر لحظه امکان بازگشت آن وجود دارد.
اگر مردم این مسائل را بدانند قضات دیگری خواهند داشت و طبیعتاً نماینده‌ها هم نظر دیگری خواهند داشت. در بند 3 همین طرحی که مطرح شد آمده لغو تحریم‌ها؛ درحالی که اصلاً چنین چیزی وجود ندارد.
اگر ما مخالفتی می‌کنیم برای حفاظت از حقوق مردم و امنیت کشور است. من فکر می‌کنم اگر در این چند روز نمایندگان بیشتر در جریان کار قرار بگیرند احتمال اینکه کلیات آن رد بشود وجود دارد. پیش‌بینی بنده این است که رأی این طرح بسیار پایین خواهد بود و یا اینکه رد می‌شود.
یکی از مسائلی که این روزها مطرح است مسئله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است. آیا این خلاف قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی است؟
کارخانه: سال 84 در مجلس هفتم که بنده هم حضور داشتم مصوبه‌ای مبنی بر پایان دادن به اقدامات داوطلبانه داشتیم. در آن زمان آقای روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی بودند و ما پذیرفته بودیم پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کنیم. بعد از آن در سال 85 مصوبه دیگری داشتیم که همکاری ایران و آژانس را محدود می‌کند. در سال 89 هم قانون دیگری تصویب شد که به دولت اجازه نمی‌دهد هیچ تعهدی را فراتر از پادمان بپذیرد. لذا این امر مخالف قانون است. اما متأسفانه این امر در برجام آمده و پذیرفته شده که هشت سال پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کند.
اگر تیم مذاکره‌کننده از اول مذاکرات با مجلس و مسئولان عالی‌رتبه امنیتی و نظامی همکاری سازنده داشت و از کارشناسان برجسته در حوزه‌های مختلف کمک می‌گرفتند آن وقت توافقی داشتیم که هم مجلس از آن حمایت می‌کرد چراکه خودش هم در جریان کار بود و هم اینکه در عرصه‌های امنیتی و دفاعی این مشکلات پیش نمی‌آمد تا الآن مجبور بشوند بگویند که ما این‌ها را قبول نداریم. خوب می‌شد از اول نپذیرند تا کار به اینجا نکشد و خسارتی به کشور وارد نشود.
