به گزارش مشرق، گم شدن پرونده ثبت جهاني هنر خيمه‌شب‌بازي باعث شد تا بار ديگر كارشناسان نسبت به بي‌تفاوتي مسئولان در ثبت و پاسداري از ميراث فرهنگي كشورمان هشدار دهند. پرونده ثبت جهاني خيمه شب بازي در گير‌و‌دار انتقال سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از پايتخت، گم شده است، اقدامي تعجب‌انگيز و تأسف‌آور كه پيگيري را نيز توسط مسئولان فعلي درپي نداشته است.
عروسكي آشنا براي فرهنگ عامه ايران با چهره‌اي سياه و لباسي قرمز كه فارسي را با لهجه‌اي خاص صحبت مي‌كند و هميشه داستان‌هايش سرشار از شيريني و شيطنت است. «مبارك» گاه با مرشد مي‌آيد و گاه با ارباب، اما هميشه بامزگي‌ها و شيرين زباني‌هاي خود را دارد. گفته مي‌شود شخصيت «مبارك» از غلامان سياهپوستي كه در قرن‌هاي گذشته براي كار در منازل ثروتمندان به كار گرفته مي‌شدند، الگوبرداري شده است. اكنون اين عروسك بخشي از فرهنگ عامه كشورمان به شمار مي‌رود.
خيمه شب بازي يكي از آئين‌هاي سنتي است كه مدت‌ها بود به دليل بي‌توجهي نسبت به آن رو به افول گذاشته بود اما با پيگيري برخي از هنرمندان كشور در راه احياي اين هنر سنتي و تلاش براي معرفي عروسك «مبارك» كه نقش محوري در خيمه‌شب‌بازي دارد به عنوان عروسكي ايراني به جهان، پرونده ثبت جهاني خيمه شب بازي در آستانه طرح و ثبت، در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري گم شد. بهروز غريبپور كارگردان تئاتر در اين باره مي‌گويد:«خيمه شب‌بازي را هم احيا و بازسازي كردم و تا مرحله صدور گواهي ثبت جهاني توسط ميراث فرهنگي انجام و پيگيري شد.»
غريبپور درباره سرانجام اين پرونده مي‌گويد:«اما در دولت گذشته كه سازمان ميراث فرهنگي چندپاره شد خيلي از پرونده‌ها از بين رفت. پرونده خيمه شب‌بازي هم جزء همين پرونده‌هاي مفقوده است. ما تمام شرايط يونسكو را رعايت كرديم و پذيرفته شد. اما درست زماني كه در مرحله پاياني بود متأسفانه سازمان ميراث فرهنگي از هم پاشيده شد و هر يك از معاونت‌هاي آن به يك شهر رفت.»
اين كارگردان تئاتر كه اپراهاي عروسكي نيز اجرا مي‌كند، درباره اهميت ثبت «خيمه شب بازي» بيان مي‌دارد: «الان خيمه شب‌بازي ميان جامعه نمايشگران عروسكي شناخته شده و عروسك مبارك ما جهاني است. در سفر اخيري كه به امريكا داشتم، موزه آتلانتا از عروسك مبارك رونمايي كرد و فيلم خيمه شب‌بازي من را به نمايش گذاشتند. من خودم را جزو مسئولاني به حساب نمي‌‌آورم كه بي‌اعتنا باشم، من از 20سالگي كه عاشق مبارك شدم تا امروز روي خيمه شب‌بازي كار كردم.» خيمه شب بازي ثبت ملي شده است اما غريبپور در مورد ثبت جهاني آن تأكيد مي‌كند: «من آن زمان مصاحبه كردم و گفتم كه پرونده ثبت جهاني خيمه شب‌بازي تكميل شده است. اين پرونده كارهايش انجام و تمام متون لازم ارسال شده بود. همه مكاتبات با يونسكو نيز انجام و تأييدهاي اوليه گرفته شده بود اما پرونده مفقود شده است. رئيس پژوهشكده ميراث فرهنگي عوض شده و كسي پاسخگو نيست.»
اين اهمال كاري اكنون صداي مجلس را هم در آورده است، جواد هروي رئيس فراكسيون تاريخ و گردشگري مجلس، گم شدن پرونده ثبت خيمه شب بازي را خيانتي آشكار مي‌داند. وي مي‌گويد: «غفلت مسئولان قبلي و عملكرد مديران فعلي در مفقود شدن پرونده نمايش خيمه شب بازي و عروسك مبارك بايد از سوي مديران بالادستي مورد بررسي قرار گيرد. كوتاهي در شناسايي و ثبت بازي‌ها، ورزش‌هاي سنتي، چهره‌هاي ماندگار و آثار هنري و نمايشي، خيانتي آشكار و غيرقابل جبران است.»
رئيس فراكسيون تاريخ مجلس معتقد است غفلت بزرگي در بازتاب هنرها، آئين تاريخي و سنتي ايران صورت گرفته است، چراكه هر ساله بخشي از جلوه‌هاي فرهنگي و هنري ايران زمين را ديگر كشورهاي همجوار با زيركي از آن خود كرده و به ثبت جهاني مي‌رسانند.
نماينده مردم قائنات مي‌افزايد: «سكوت ايران در مقابل به تاراج رفتن آثار تاريخي‌اش موجب جسارت بيش از حد ساير كشورها مي‌شود؛ به همين دليل بايد نسبت به اين قضيه واكنش جدي‌تري در پيش گرفته شود و اين غفلت بايد از سوي دستگاه‌هاي ذي‌ربط پيگيري شود.»
وي مي‌گويد:«جاي تعجب و تأسف بسيار دارد در زمانه‌اي كه تمام كشورها با شدت و حدت بسيار فرهنگ‌هاي نهفته خود را بيرون مي‌كشند تا ثبت و معرفي جهاني شوند، بي‌تفاوتي‌‌هاي آشكاري در قبال جلوه‌هاي فرهنگي و هنري ايران زمين ديده مي‌شود كه اقدامي نسنجيده و زيان آور است.
آيا پيگيري نكردن مواردي مانند گم شدن پرونده ثبت خيمه شب بازي نشانه‌اي از بي‌اهميت بودن ميراث فرهنگي در نظر مسئولان نيست؟» رئيس فراكسيون تاريخ مجلس معتقد است اگرچه تعدد ميراث و آثار فرهنگي و هنري در كشور بالاست ولي غفلت و بي‌توجهي مسئولان و دست‌اندركاران قابل توجيه نيست؛ گويي نيازي به ثبت و رسيدگي برخي از آنها نيست و در اين ميان، ظاهراً از بين رفتن بخشي از آن هم چندان اهميت ندارد.
در حالي كه در داخل كشور درباره ميراث‌هاي معنوي و ناملموس چندان هميت و پشتكاري براي ثبت جهاني ديده نمي‌شود كشورهاي حوزه تمدني ايراني تلاش دارند تا با تصاحب ميراث فرهنگي مشترك و ثبت آن در جهان به نام كشور خودشان بر غناي فرهنگي خود بيفزايند و تاريخ خود را به صورت مستقل رقم بزنند، اقدامي كه به ضرر فرهنگ ايران و از بين رفتن جايگاه كشورمان در تمدن‌سازي جهاني خواهد بود.
منبع : روزنامه جوان
عروسكي آشنا براي فرهنگ عامه ايران با چهره‌اي سياه و لباسي قرمز كه فارسي را با لهجه‌اي خاص صحبت مي‌كند و هميشه داستان‌هايش سرشار از شيريني و شيطنت است. «مبارك» گاه با مرشد مي‌آيد و گاه با ارباب، اما هميشه بامزگي‌ها و شيرين زباني‌هاي خود را دارد. گفته مي‌شود شخصيت «مبارك» از غلامان سياهپوستي كه در قرن‌هاي گذشته براي كار در منازل ثروتمندان به كار گرفته مي‌شدند، الگوبرداري شده است. اكنون اين عروسك بخشي از فرهنگ عامه كشورمان به شمار مي‌رود.
خيمه شب بازي يكي از آئين‌هاي سنتي است كه مدت‌ها بود به دليل بي‌توجهي نسبت به آن رو به افول گذاشته بود اما با پيگيري برخي از هنرمندان كشور در راه احياي اين هنر سنتي و تلاش براي معرفي عروسك «مبارك» كه نقش محوري در خيمه‌شب‌بازي دارد به عنوان عروسكي ايراني به جهان، پرونده ثبت جهاني خيمه شب بازي در آستانه طرح و ثبت، در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري گم شد. بهروز غريبپور كارگردان تئاتر در اين باره مي‌گويد:«خيمه شب‌بازي را هم احيا و بازسازي كردم و تا مرحله صدور گواهي ثبت جهاني توسط ميراث فرهنگي انجام و پيگيري شد.»
غريبپور درباره سرانجام اين پرونده مي‌گويد:«اما در دولت گذشته كه سازمان ميراث فرهنگي چندپاره شد خيلي از پرونده‌ها از بين رفت. پرونده خيمه شب‌بازي هم جزء همين پرونده‌هاي مفقوده است. ما تمام شرايط يونسكو را رعايت كرديم و پذيرفته شد. اما درست زماني كه در مرحله پاياني بود متأسفانه سازمان ميراث فرهنگي از هم پاشيده شد و هر يك از معاونت‌هاي آن به يك شهر رفت.»
اين كارگردان تئاتر كه اپراهاي عروسكي نيز اجرا مي‌كند، درباره اهميت ثبت «خيمه شب بازي» بيان مي‌دارد: «الان خيمه شب‌بازي ميان جامعه نمايشگران عروسكي شناخته شده و عروسك مبارك ما جهاني است. در سفر اخيري كه به امريكا داشتم، موزه آتلانتا از عروسك مبارك رونمايي كرد و فيلم خيمه شب‌بازي من را به نمايش گذاشتند. من خودم را جزو مسئولاني به حساب نمي‌‌آورم كه بي‌اعتنا باشم، من از 20سالگي كه عاشق مبارك شدم تا امروز روي خيمه شب‌بازي كار كردم.» خيمه شب بازي ثبت ملي شده است اما غريبپور در مورد ثبت جهاني آن تأكيد مي‌كند: «من آن زمان مصاحبه كردم و گفتم كه پرونده ثبت جهاني خيمه شب‌بازي تكميل شده است. اين پرونده كارهايش انجام و تمام متون لازم ارسال شده بود. همه مكاتبات با يونسكو نيز انجام و تأييدهاي اوليه گرفته شده بود اما پرونده مفقود شده است. رئيس پژوهشكده ميراث فرهنگي عوض شده و كسي پاسخگو نيست.»
اين اهمال كاري اكنون صداي مجلس را هم در آورده است، جواد هروي رئيس فراكسيون تاريخ و گردشگري مجلس، گم شدن پرونده ثبت خيمه شب بازي را خيانتي آشكار مي‌داند. وي مي‌گويد: «غفلت مسئولان قبلي و عملكرد مديران فعلي در مفقود شدن پرونده نمايش خيمه شب بازي و عروسك مبارك بايد از سوي مديران بالادستي مورد بررسي قرار گيرد. كوتاهي در شناسايي و ثبت بازي‌ها، ورزش‌هاي سنتي، چهره‌هاي ماندگار و آثار هنري و نمايشي، خيانتي آشكار و غيرقابل جبران است.»
رئيس فراكسيون تاريخ مجلس معتقد است غفلت بزرگي در بازتاب هنرها، آئين تاريخي و سنتي ايران صورت گرفته است، چراكه هر ساله بخشي از جلوه‌هاي فرهنگي و هنري ايران زمين را ديگر كشورهاي همجوار با زيركي از آن خود كرده و به ثبت جهاني مي‌رسانند.
نماينده مردم قائنات مي‌افزايد: «سكوت ايران در مقابل به تاراج رفتن آثار تاريخي‌اش موجب جسارت بيش از حد ساير كشورها مي‌شود؛ به همين دليل بايد نسبت به اين قضيه واكنش جدي‌تري در پيش گرفته شود و اين غفلت بايد از سوي دستگاه‌هاي ذي‌ربط پيگيري شود.»
وي مي‌گويد:«جاي تعجب و تأسف بسيار دارد در زمانه‌اي كه تمام كشورها با شدت و حدت بسيار فرهنگ‌هاي نهفته خود را بيرون مي‌كشند تا ثبت و معرفي جهاني شوند، بي‌تفاوتي‌‌هاي آشكاري در قبال جلوه‌هاي فرهنگي و هنري ايران زمين ديده مي‌شود كه اقدامي نسنجيده و زيان آور است.
آيا پيگيري نكردن مواردي مانند گم شدن پرونده ثبت خيمه شب بازي نشانه‌اي از بي‌اهميت بودن ميراث فرهنگي در نظر مسئولان نيست؟» رئيس فراكسيون تاريخ مجلس معتقد است اگرچه تعدد ميراث و آثار فرهنگي و هنري در كشور بالاست ولي غفلت و بي‌توجهي مسئولان و دست‌اندركاران قابل توجيه نيست؛ گويي نيازي به ثبت و رسيدگي برخي از آنها نيست و در اين ميان، ظاهراً از بين رفتن بخشي از آن هم چندان اهميت ندارد.
در حالي كه در داخل كشور درباره ميراث‌هاي معنوي و ناملموس چندان هميت و پشتكاري براي ثبت جهاني ديده نمي‌شود كشورهاي حوزه تمدني ايراني تلاش دارند تا با تصاحب ميراث فرهنگي مشترك و ثبت آن در جهان به نام كشور خودشان بر غناي فرهنگي خود بيفزايند و تاريخ خود را به صورت مستقل رقم بزنند، اقدامي كه به ضرر فرهنگ ايران و از بين رفتن جايگاه كشورمان در تمدن‌سازي جهاني خواهد بود.
منبع : روزنامه جوان
