صارمی: در قرن 21، رسانه و اخبار بدون عکس و تصویر، تأثیرگذار نیست

علی‌رضا کریمی صارمی در ابتدای جلسه با بیان اهمیت و لزوم عکاسی در زمان کنونی گفت: ما از عکاسی به عنوان یکی از قوی­ترین وسایل بصری عصر حاضر یاد می­کنیم و در جهان امروز به عنوان یک مدیا و یک رسانه قدرتمند مطرح است. در قرن 21، اگر رسانه و اخبار آن همراه با تصویر و عکس نباشد، تاثیرگذار نخواهد بود. اگر ما استفاده درست از این مدیای قدرتمند نداشته باشیم، نمی­توانیم به نوعی بیان احساس و عقیده داشته باشیم.

وی اظهار داشت: امروز بر این باور هستیم که شاید عکس در بعضی از ژانرهای خود از حالت کلاسیک خویش خارج شده و به عنوان مدیای جداگانه­ای قرار گرفته است.

صارمی با اشاره به وجه تمایز یک عکاس با عکس­بردار خاطر نشان کرد: عکس­برداری یعنی کسی که در پشت دوربینش باشد و بدون اندیشه و بر اساس یک انگیزه و  تحریک  احساسات، مشغول کار ­شود و عکس­برداری نماید.

مدیرآژانس عکس ایران افزود: عکاس، دارای اندیشه و تفکر است و بر اساس آن کیلیک کرده و عکس می­گیرد. این فرد قبل از عکس گرفتن، تصویر عکاسی شده را در ذهن خود می­بیند.

وی  گفت: عکاس واقعی بر اساس دو محور اساسی دانش و بینش فعالیت کرده و به صورت عملی  از آن استفاده می­نماید. در واقع این دو عنصر، وجه تمایز بین عکاس و عکس­بردار است.

صارمی ادامه داد: تاریخ هنر و  مباحث دیگری که در دانشگاه­ها بیان میشود، تا مرحله کسی را پرورش می­دهند که از دوربین عکاسی  استفاده کند، اما بعد از آن نوبت استفاده از بینش و تحقیق و پژوهش است؛ در کاری که اکثر عکاسان ما از آن غافل هستند. بدون اطلاع از مباحث و موضوعات آئینی و عاشورایی نمی­توان وارد این حیطه شد.

نوروزی: با دوربینی که در دست داریم می‌توانیم شعله جنگ‌ها را برپا کنیم یا آن را خاموش کنیم

محمد نوروزی، عکاس خبری و مدرس دانشگاه با اشاره به این‌که 5 سالی است کمتر عکاسی می‌کند و بیشتر در مقوله آموزش عکاسی متمرکز شده است، گفت: بیشتر مباحث من در این پنج سال اخلاق در عکاسی است. مبحث بسیار سنگینی است و مشکلات زیادی دارد و برخلاف نطر برخی از دوستان، این موضوع از نان شب هم برای عکاس ضروری‌تر است.

وی ضمن اشاره به اینکه با فشردن هر شاتری، باید ببینیم فکر و نیتمان از آن کار چیست، گفت: بعضی دوستان می‌گویند ما فرصت این کار را نداریم که زمانی که عکس می‌گیریم به این قضیه فکر کنیم، برای آنها مثال می‌زنم که همانطور که شما وقتی می‌خواهید غذای حاضری بگیرید از چند نفر دررابطه با کیفیت آن می‌پرسید، پس چرا برای دوربین خود وقت نمی‌گذارید؟

وی با اشاره به صحبت‌های «ادوارد استایکن»، که در آغاز سخنان خود در کتاب «هفت مقاله عکاسان» آن را آورده، گفت: براساس صحبت‌های استایکن، هر جوان تازه کاری که می‌خواهد دست به دوربین عکاسی بزند، لازم است به سه سوال در درون خود پاسخ دهد، اول تعریف عکاسی برایش روشن شود، دوم بداند از چه چیزی می‌خواهد عکس بگیرد، و سوم اینکه برای چه عکاسی می‌کند.

نوروزی در ادامه خاطر نشان شد: استایکن در ادامه چرایی آن را مطرح میکند و می‌گوید: چون اگر یک نفر می‌خواهد عکاس شود از ابتدای راه باید بداند که با چه چیزی روبروست و از چه چیزی می‌خواهد عکس بگیرد و درواقع مقوله عکس چیست. این بدان خاطر است که عکس‌هایش بسیار پرمعناتر شوند و همچنین پول‌هایی که می‌خواهد به خانواده خود انتقال دهد، بسیار شیرین‌تر است.

وی با اشاره به اینکه چه کارهای پرمسولیتی بر گردن ما عکاسان است، گفت: به عکاسان خبری معمولا می‌گویم، ما دوربینی در دستمان هست که با همین دوربین می‌توانیم شعله‌های جنگ را در دنیا به پا کنیم و برعکس می‌توانیم شعله‌های جنگی را خاموش کنیم.

صارمی: برای ورود به عکاسی عاشورایی باید از فلسفه قیام امام حسین(ع) آگاه بود

وی تاکید کرد: برای ورود به عکاسی عاشورایی باید از  فلسفه قیام امام حسین آگاه بود. فلسفه قیام امام حسین در جامعه اسلامی، وحدت بود. تمام رسانه­های دنیا اگر تمام تلاش خود را بکار ببرند، نخواهند توانست یک میلیون نفر را برای یک میتینگ جمع کنند.

مدیرآژانس عکس با بیان اینکه تنها با نگاه سطحی و بدون تحقیق  و پژوهش نمی­توان وارد این کار شد، افزود: در ابعاد دینی و عاشورایی، ما نیاز به برگزاری نشست­های تخصصی با بزرگان دینی داریم. برداشت من به اندازه اعتقادات خود من است. یکی از مشکلات عمده­ای  که در عکاسی به نوعی عاشورایی و آئینی ما وجود دارد، عدم تحقیق و پژوهش با حضور علمای ما به عنوان استاد راهنمای است.

صارمی ضمن تاکید بر اهمیت انتقال فرهنگ از طریق عکس گفت: سباستین الگادو یکی از بزرگترین عکاسان اجتماعی در زمان کنونی، جمله زیبایی دارد که می­گوید: عکاس­ها با فرهنگ خودشان عکاسی می­کنند؛یعنی اگر شما تعریفی از فرهنگ عاشورایی در ذهن و جان خود نداشته باشید، امکان خلق  عکس تاثیرگذار عاشورایی نخواهی داشت.

وی ادامه داد: جان واتسون فرهنگ را اینگونه تعریف می­کند: فرهنگ عبارت است از کلیه معارف­ها و دانش­ها که در جامعه وجود دارد و از نسلی به نسل دیگر منتقل می­شود. همانطور که فرهنگ عاشورا به ما منتقل شده است.

مدیرآژانس عکس ایران با اشاره به عکس­های ماه رمضان اظهار داشت: علت اینکه عکس­های ماه رمضان، بعد از 36 سال از گذشتن انقلاب فرقی نکرده و اتفاق خاصی صورت نگرفته، ادامه داد: علت این امر عدم برگزاری نشست­های تخصصی و صحبت­های عالمانه جوان­پسند، برای آگاهی آن­ها  و تجدید نگاهشان است. ما نیاز داریم تا دوباره بگوئیم که قرآن در زندگی ما چه نقشی دارد.

 نوروزی: عکاسی و مداحی در زنده نگه‌داشتن فرهنگ عاشورایی مشترکند

وی شباهت عکاسی با مداحی را زنده نگه‌داشتن فرهنگ عاشورایی دانست و گفت: ما می‌توانیم با عکس‌هایمان سبب ترویج خرافه پرستی شویم. چرا به خود اجازه می‌دهیم با عکس‌های خود، همان فضای مداحان را به وجود آوریم؟ باید از خود بپرسیم چه چیزی را تولید می‌کنیم؟ آیا قصد فریب یا دل سوزاندن مردم را داریم؟ باید به نسل بعد فرهنگ عاشورایی دهه 90 را انتقال دهیم.

نوروزی با اشاره به اینکه سه دهه است که عکاسی عاشورایی می‌کند گفت: در  دهه 60 اگر به عکس‌های من و هم نسلانم مراجعه کنید، خانم‌ها را در دسته‌های عزاداری نمی‌بینید، چون حضور نداشتند. در دهه 70 خانم‌ها را پشت سر هیئتی که عزاداری می‌کردند می‌بینید. در دهه 80 خانم‌ها خودشان صاحب هیئت هستندو حضورشان پررنگ‌تر است، ولی در دهه 90 شکل دیگری از عزاداری را می‌بینید.

وی پیرامون عکس عاشورایی گفت: اگر عکس عاشورایی می‌خواهیم بگیریم، اگر خشن بود و خواستیم آن را منتشر کنیم، ببینیم فکر و نیتمان چیست؟ اگرچه ممکن است دنیا به آنها جایزه خوبی هم بدهد.

 این استاد دانشگاه، با اشاره به عکس‌هایی که در دهه 60 و 70 پیرامون قمه زنی منتشر شد، تصریح کرد: خروجی این عکس‌ها، منجر به بد جلوه دادن این کار و در نتیجه فتوای مراجع  در این رابطه شد. عکس‌ها را با این نیت منتشر کنید که گره گشایی کنید و سبب خیر شوید. اگر با انتشار عکسی از انحراف فکری جماعتی جلوگیری کردید، حتما این کار را بکنید.

صارمی: هنرمند بدون مطالعه نمی‌تواند آثار قوی و تأثیرگذار خلق کند

صارمی در پاسخ این سوال که چگونه می­توان عکس عاشورایی، ماندگار باشد خاطرنشان کرد: بحث ما در مورد هنر ِماندگار است. عکس خبری، تابع زمان و مکان است، اما در ابعاد هنری برای آنکه برای همیشه ماندگار باشد، باید در قالب هنر بیان شود. برای ماندگاری هر اثر در هر ژانری، باید وارد قالب هنر شود؛یعنی به نوعی دیدن، باعث ماندگاری آن می­شود. یعنی راجع به تفکر، خلاقیت دانش و بینش حرف بزدیم و کنار هم قرار دهیم.

صارمی تصریح کرد: وقتی این نگاه پژوهشی در ضمیر ناخودگاه و جان شما است و ذهن شما را به این سمت هدایت می­کند، شما هر زمان، اراده می­کنید، سیستم مغز شما طبق یک فرایند خاص به شما دستور می­دهد که به این سمت حرکت کنید.

مدیرآژانس عکس ایران خاطر نشان کرد: در کار عکاسی دانش و بینش هردو در کنار هم به کمک من عکاس می­­آید.

وی ضمن اشاره به آخرین پروژه عکاسی خود با نام«در مسیر باد» گفت: بر اساس تجربه به عنوان یک معلم کوچک عرض می­کنم،از گرفتن تک عکس پرهیز کنید و به دنبال مجموعه عکس باشید چون با نوع تفکر شما آشنا می­شوند. پس به دنبال نمایشگاه­های فردی باشید تا حرف خود را به مخاطب بزنید.

وی یادآور شد: یک هنرمند بدون آنکه مطالعه کرده باشد، نمی­تواند آثار قوی و تأثیرگذاری را خلق نماید و رابطه خالص و صمیمی را با مخاطب خود ایجاد کند.

صارمی تاکید کرد: آنچه باعث ضعف ما است، عدم مطالعه و برنامه روزانه ما است.از نظر من شما در مقام یک اندیشمند باید باشید، چراکه جایگاهی را انتخاب کردید که جایگاه مهمی است. منِ عکاس، اگر یکی از روزنامه­های روز را ورق نزنم و حتی در مقام شنیدن، اخبار کشورم را نبینم و نشنوم، اگر ادبیات معاصر و فرهنگ کشورم را نشناسم، تنها با یک لنز دوربین نمی­توانم از خودم عکاس بسازم. این اندیشه من باید از من جایگاه ویژه­ای برای من ایجاد کند. دوربین من یک وسیله است.

مدیرآژانس عکس ایران افزود: آن اندیشه است که دوربین من را به کار می­اندازد تا من بتوانم قوام­بخش فرهنگ خود باشم. بنابراین شناخت و ارتباط صمیمانه با مردم لازم است.

نوروزی: دوره عکس‌های تکراری، نخ نما و دیده شده، تمام شده است

نوروزی با بیان اینکه در دوره خوبی عکاس شدید چراکه صاحب عکس‌هایتان هستید، گفت: امروزه بچه‌های عکاس در کسری از ثانیه، در نرم افزار بسیار ساده، عکس‌هایشان را به همه دنیا منتشر می‌کنند و فکرشان را منتقل می‌کنند.

این استاد دانشگاه در ادامه به مذهبی بودن محیط خانواده خود که در آن پرورش یافته اشاره کرد و گفت: افتخار می‌کنم که در همچین خانواده‌ای رشد کردم و افکار دینی- مذهبی در من جوانه زده است. این را برای مخاطبینم می‌گویم که سوء تدبیری برای آن‌ها به وجود نیاید که من مرتد شده‌ام و یا تحت خشنودی اجنبی حرفم را می‌زنم.

نوروزی با انتقاد به بعضی مداحانی که در اشعار خود، فلسفه و مأموریت امام حسین را بیان نمی‌کنند و هدفشان درآوردن اشک مردم است، تصریح کرد: امام حسین به خاطر آب شهید نشد. مگر حضرت حق نمی‌توانست به حضرت کرامت و معجزه دهد تا حادثه عاشورا را تغییر دهد؟ بلکه نوع مأموریت امام اینگونه بود. به محتوای شعرها توجه شود کاملا پس زننده هستند.

وی به اقدام خوب شهرداری اشاره کرد و گفت: عکس‌هایی را که از سال‌ها پیش و مشخصا عاشورا تهیه شده، توسط شهرداری به دیوارهای میدان اصلی شهر، در معرض دید عموم قرار داده است.

وی ضمن اشاره به صحبت «استاد فرشچیان» به یکی از شاگردانش، گرفتن عکس‌های تکراری را مذموم دانست و گفت: استاد فرشچیان به یکی از شاگردانش گفت: تو همیشه سعی کن به اضافه استاد فرشچیان باشی. چرا فکر می‌کنی می‌خواهی روزی جای من را بگیری؟ دوره عکس‌های تکراری، نخ نما شده و دیده شده، تمام شده است.

نوروزی در ادامه به فکر قبل از عکاسی اشاره کرد و افزود:‌ امروزه مقدم بر ابزار، فکر و نگاه عکاسی است. خودمان را اسیر تجهیزات نکنیم. فکر و نگاه باعث ثبت عکس می‌شود. حواسمان باشد در عاشورای سال بعد چه می‌خواهیم بگوییم؟

نوروزی: سعی کنید عکاس محبوبی شوید نه معروف

نوروزی در ادامه همرنگ شدن با جماعت را از شرایط حضور در مکان‌ها برای عکاسی دانست و گفت: من با دانشجویان خود برای عکاسی به روستای مجن در شاهرود رفتیم. شب قبل به آنها شرایط حضور در مکان و لباسی که باید بپوشند را توضیح دادم و به آنها گفتم 24 ساعت قبل در فضای روستایی با دوربین‌های خود حرکت کنید که مردم با شکل هیئت عکاسان، آشنا شوند. که این خیلی خوب جواب داد.

این عکاس برجسته ضمن بیان اینکه در عکاسی فضای مسموم ایجاد نکنید، گفت: چرا به خود اجازه می‌دهیم به حریم مردم تجاوز کنیم؟ امام حسین یکی از ویژگی‌های مأموریتشان، حق‌الناس بود. بدون اجازه عکس گرفتن، پایمال کردن حق الناس است. چرا از چهره زنان و دختران مردم عکس می‌گیرید. آنچه را برای خود نمی‌پسندید، برای دیگران هم نپسندید.

وی صحبت‌هایش را با نمایش عکس‌هایی که جمع‌آوری کرده بود، پایان داده و نکات پایانی خود را اینگونه ارائه داد: مردم در خیلی از مواقع نیازی به عکاسی ما ندارند، نیاز به همدردی و هم صحبتی با ما دارند. قبل از یادگیری هنر و فن عکاسی، مهمترین هنر عکاسی،ارتباط گیری با مردم است.

وی در ادامه افزود: سعی کنید عکاس  محبوبی شوید نه معروف. چرا که اگر محبوب شدید، معروف هم می‌شوید. به سراغ سوژه‌های کمتر دیده شده بروید. بسیاری از آیین‌ها در حال فراموشی هستند. مراسم عزاداری خانم‌ها را دریابید که ما انگشت شمار از آنها عکس داریم.

صارمی: عکس شما، بیانگر شخصیت هنری شماست

مدیر آژانس عکس ایران خطاب به دانشجویان عکاسی حاضر در نشست گفت: عکس خود را به بهترین شکل ممکن ارائه دهید، چرا که بیانگر شخصیت هنری شما است و وسیله ارتباطی است بین شما و چیزی که بر روی دیوار قرار داده­اید.

صارمی افزود: آنچه که باید فراموش نکنیم این است که ما به عنوان عکاس نه عکس­بردار چه وظیفه سنگینی داریم و این وظیفه­ای نیست که با سهل­انگاری و سادگی انجام دهیم. ما نیاز به یاد گرفتن و شنیدن حرف­های جدید با نگرش­های جدید داریم تا ما دوباره چشم­هایمان رابشوئیم و نوع دیگر نگاه کنیم.

صارمی افزود: ما باید فراتر از این موارد از قرآن و اسلام یاد بگیریم  و تمام این موارد را یکی یکی در زندگی کنکاش کنیم و در قالب یک تصویر خلاقانه به جامعه عرضه کنم؛ اما وقتی این اتفاق نیفتد، نگاه من با بقیه افراد چه تفاوتی دارد.

وی در پایان تاکید کرد: با توجه به صحبت­های استاد نوروزی درمورد بحث اخلاق که بایستی الگو برای همه ما قرار گیرد، خواهش می­کنم از باب دانش و بینش غافل نشویم، که رشد ما در این است.