گروه بین‌الملل مشرق - شنبه نهم آبان ماه جاری رسانه ها از سقوط یک فروند هواپیمای ایرباس 321 مسافربری روسیه در صحرای سینا مصر با 224 سرنشین خبر دادند که 23 دقیقه پس از برخاستن از فرودگاه «شرم الشیخ» در سینای مصر و در حالی که عازم «سن پترزبورگ» در روسیه بود، ارتباط آن با برج های مراقبت قطع می شود و مدتی بعد لاشه آن در صحرای سینا یافت می شود. تا در اثر آن همه سرنشینان هواپیما که اغلب روسی بودند، کشته شوند.

در پی سقوط این هواپیمای روسی که طی آن تمام سرنشینان اغلب روس تبارش کشته شدند، خبرهای ضد و نقیضی از علت این سانحه منتشر شد و درحالی که تحقیقات برای کشف دلیل یا دلایل این سانحه همچنان ادامه دارد، گروه تروریستی تکفیری «داعش» مسئولیت این سانحه را برعهده گرفت و تصاویری منتشر و ادعا کرد که این تصاویر لحظه هدف قرار گرفتن و انفجار هواپیمای روسی بر فراز مصر را نشان می دهد، ادعایی که از سوی مسکو و هم قاهره رد و در صحت آن ابراز شک و تردید شد.

احتمالات مطرح شده درباره سقوط هواپیما
تاکنون چندین احتمال درباره علل سقوط هواپیمای روسی از بروز خلل فنی گرفته تا حمله داعش به آن مطرح شده که عوامل رد و اثبات در آنها به یک اندازه است و همین موضوع دلایل سقوط هواپیمای روسی را در پرده ابهام فرو برده است.

تحقیقات اولیه نشان می دهد که نقص فنی علت سقوط هواپیمای روسی بوده است و در این راستا منابع امنیتی مصر هم اعلام کردند که هیچ نشانه ای دال بر انهدام هواپیمای روسی وجود ندارد.

رسانه های روسی احتمال دیگری مبنی بر جاسازی مواد منفجره در هواپیما پیش از پرواز از فرودگاه شرم الشیخ و اینکه انفجار این مواد موجب سقوط هواپیما شده، را مطرح کردند. اما مستنداتی در اثبات این گفته ارائه ندادند.

از سوی دیگر، سکوت ارتش مصر در تعامل با این حادثه این احتمال را مطرح کرد که خلبان هواپیما مجبور شده، در زمانی بسیار کوتاه ارتفاع پرواز را به شش هزار پا کاهش دهد و این کاهش یک باره ارتفاع منجر به سقوط هواپیما شده است.

کارشناسان مسائل هوایی نیز دو احتمال درباره این سانحه مطرح کردند. احتمال اول بروز اختلال ناگهانی در فشار هوای داخل هواپیما است که بررسی های انجام شده آن را رد کرد. احتمال دیگر، وقوع آتش سوزی داخل هواپیما و مجبور شدن خلبان به فرود با سرعت و وقوع انفجار در هواپیما است.

در حالی که تحقیقات جهت فهم دلایل سقوط هواپیمای روسی همچنان ادامه دارد، منابع نظامی مصری فاش کردند، منطقه ای که هواپیمای روسی در آن پرواز می کرد، منطقه پرواز ممنوع بوده است.
 
همچنین تاکید شد که خلبان تا پیش از سانحه هیچ درخواست کمکی از برج های مراقبت نکرده و این نشان می دهد که اختلال ناگهانی در سیستم هواپیما بروز نکرده و سقوط هواپیما کاملا ناگهانی و غیر منتظره رخ داده است.

این موضوعی است که «الکساندر سمیرنوف»، مدیر عامل شرکت روسی «مترو جب» نیز بر آن تاکید کرده و گفته بود: هواپیما در وضعیت فنی بسیار خوبی بوده و بروز نقص فنی یا خطای خلبان بعید و تنها دلیل احتمالی سقوط «عامل خارجی» بوده است.

«ویکتور سورچنکو»، رئیس کارشناسان هواپیمایی روسیه که درباره فاجعه تحقیق می کنند، نیز که تصریح کرد: هواپیمای سانحه دیده به دلایل نامعلومی «در آسمان دو نیم شده است»، پخش شدن لاشه آن در مساحتی بیش از بیست کیلومتر وجود نقص فنی در آن را رد و نظریه انفجار آن را محتمل تر می کند.

به ویژه آنکه کارشناسانی مصری و روسی که لاشه هواپیما را مورد بررسی و تفحص قرار داده اند، مشاهده کردند که وسایل سرنشنیان هواپیما سوخته است.

برخی این احتمال را رد می کنند، اگر عامل انفجار را رد کنیم، سوال این است که چرا شرکت های هواپیمایی بین المللی مانند «لوفتانزا»، «ایرباس» و «امارات ایر ویز» چند ساعت پس از این سانحه از پرواز هواپیماهایشان بر فراز صحرای سینا جلوگیری کردند؟

احتمال دست داشتن داعش در حمله
اما داعش و بیانیه اش که در آن مسئولیت انفجار هواپیمای روسی را برعهده گرفته و ادعا کرده بود که این حمله به نوعی گرفتن انتقام حضور نظامی روسیه در سوریه است.

برخی طرف ها این بیانیه داعش را ادعا دانسته و آن را با این استدلال که هواپیما در ارتفاعی بیش از 30 هزار پا در پرواز بوده و داعش دارای موشک هایی با این بُرد نیست، حمله به این هواپیما و سرنگونی آن توسط داعش را رد کردند.


درست است که گروه های تروریستی از جمله داعش در این منطقه انتشار و فعالیت گسترده ای دارند، اما در مقابل باید توجه داشت که ارتش مصر جهت مقابله با این گروه ها و حملات احتمالی اشان در منطقه همیشه در آماده باش به سر می برند، حال سوال این است که اگر واقعا داعش عامل این سانحه بوده است، ارتش و نیروهای امنیتی مصری کجا بوده و چه می کرده اند؟ داعش چگونه توانسته است، تمام تدابیر نظامی و امنیتی اتخاذ شده توسط این نیروها را پشت سر بگذارد.

احتمال دست داشتن رژیم صهیونیستی
در کنار احتمالات فوق محققان از احتمال دیگری نیز سخن می گویند و آن دست داشتن رژیم صهیونیستی در این سانحه است، به ویژه اگر رابطه گروه های تروریستی فعال در صحرای سینا با رژیم صهیونیستی را در نظر بگیریم و اینکه سازمان اطلاعات و جاسوسی این رژیم موسوم به «موساد» ضمن داشتن نفوذ گسترده در این گرو ها، آموزش اعضای آنها را نیز برعهده دارد. افزون بر اینکه موساد در دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی مصر نیز نفوذ بسیار دارد و این موجب می شود، رژیم صهیونیستی نیز در دایره اتهام قرار داشته باشد.

اگر این فرضیه را تا اینجا پذیرفته باشیم، دور از انتظار نیست که این اقدام با هماهنگی با آمریکا صورت گرفته باشد، چون انجام چنین عملیات تروریستی بدون وجود هماهنگی با طرف های مختلف منطقه ای، در اختیار داشتن اطلاعات کامل امنیتی و پروازی و امکانات لازم برای حمله ممکن نیست.

منافع نهفته در پس این اقدام آمریکا و رژیم صهیونیستی
در اینجا این سوال مطرح می شود که آمریکا و رژیم صهیونیستی چرا باید دست به چنین اقدامی زده باشند و چه منافعی در این حمله داشته اند؟
ضربه زدن به روابط در حال گسترش و تعمیق روسیه و مصر که هم به زیان واشنگتن و هم تل آویو است، می تواند، یکی از اهداف نهفته در پس این حمله باشد.

آمریکا و رژیم صهیونیستی احتمالا به این طریق تلاش کرده اند که این پیام را به مسکو برسانند که توان ضربه زدن به منافع روسیه در سراسر نقاط جهان را دارند.
همچنین به این طریق تلاش کرده اند، انتقام سقوط هواپیمای مالزیایی در آسمان اوکراین که روسیه را به دست داشتن در آن متهم کرده بودند، را بگیرند.

از سوی دیگر، ممکن است، آمریکا و رژیم صهیونیستی به این طریق خواسته باشند که این پیام را به قاهره برسانند که روابط خارجی خود را باید با واشنگتن و تل آویو هماهنگ کند.

یافته های جدید
تا زمان انتشار خبر سقوط هواپیما، دستگاه های امنیتی روسیه درحال تحقیق درباره اطلاعاتی بودند که دستگاه های اطلاعاتی این کشور دریافت کرده بودند و از قصد آمریکا جهت هلی بُرد شماری از نیروهای ویژه اش در سوریه سخن می گفت.

به گفته یک مقام امنیتی و اطلاعاتی روسی، هدف اصلی نظامیان آمریکایی نیروی ویژه دلتا که سپیده دم 22 ماه گذشته عملیات «حویجه» عراق را انجام داده و اعلام شد که در این عمیات 40 نفر از عناصر پیشمرگه کُردها که در بند داعش بودند، را آزاد کردند، بیرون کشیدن 2 نفر از فرماندهان بارز و برجسته داعش از این منطقه و انتقال آنها به آمریکا و فراهم کردن زمینه فرار دیگر فرماندهان میدانی داعش در منطقه حویجه بوده که منطقه عملیاتی ارتش و نیروهای مسلح عراق بوده است.


این منبع با بیان اینکه عملیات نیروهای دلتای آمریکا در حویجه به دقت و توسط شخص رئیس جمهوری روسیه پیگیری و رصد می شد، دلیل این امر را اهمیت بسیار این عملیات برای مسکو دانست که در عراق و سوریه عملیاتی تحت عنوان مبارزه با تروریسم و داعش را انجام می دهد.

این درحالی است که به گفته این منبع روسی، دستگاه های امنیتی روسیه در همین برهه زمانی اطلاعاتی به دست آوردند که نشان می دهد، عربستان سعودی مسئولیت تامین تسلیحاتی و نظامی گروه های مسلح در عراق و سوریه را برعهده داشته و موشک های زمین به هوا از جمله این سلاح ها بوده است.

این منبع امنیتی روسی تاکید می کند که دستگاه های امنیتی روسیه با کنار هم قرار دادن این اطلاعات به این نتیجه رسیده اند که چه بسا سانحه سقوط هواپیمای روسیه در صحرای سینا به دست عربستان سعودی و اسرائیل و با نظارت مستقیم و هماهنگی با آمریکا صورت گرفته باشد.

آنچه این احتمال را تقویت می کند، گزارش های خبری انتشار یافته در رسانه هاست که افشا کردند، یازدهم ماه گذشته میلادی یک هیئت امنیتی سعودی به منطقه «بیسان» در سرزمین های اشغالی سفر و در آنجا با مسئولان دستگاه های اطلاعاتی و جاسوسی اسرائیل دیدار و گفتگو داشته است.

دستگاه های امنیتی روسی تاکید می کنند که احتمالا اقدام نظامی – امنیتی علیه روسیه موضوع مورد بحث دو طرف سعودی – اسرائیلی در این دیدار بوده تا عملیات این کشور در سوریه را به نوعی متوقف کند.

این درحالی است که پایگاه آمریکایی «المانیتور» در گزارشی به نقل از «بروس ریدل»، از مسئولان سابق سازمان سیا نوشت که اگر عملیات نظامی روس ها و مشاوره های نظامی ایران در سوریه به همین شدت و روند ادامه پیدا کند، روس ها و ایرانی ها باید در انتظار واکنش جدی گروه های تروریستی مسلح وابسته به عربستان سعودی در سوریه باشند، چون عربستان سعودی هرگونه تغییر موازنه میدانی در سوریه به سود اسد و ایران و روسیه را نمی پذیرد.