گروه بین‌الملل مشرق - «عبدربه منصور هادی»، رئیس جمهوری فراری یمن هفته گذشته به خواست عربستان سعودی، وارد شهر «عدن» شد، در حالی که ائتلاف متجاوز سعودی هنوز نتوانسته اند، امنیت این شهر را برقرار کنند.
اوضاع میدانی یمن همزمان با ورود هادی به عدن
هادی در حالی دوباره به عدن بازگشت که طی دو ماه گذشته نه تنها تحولات میدانی به نفع ائتلاف متجاوز سعودی نیست، بلکه نیروهای یمنی پیشروی های قابل توجهی را در برخی محورهای عملیاتی جنوب یمن محقق کردند که از جمله آن در دست گرفتن کنترل شهر «دمت» میان دو استان «إب» و «ضالع» اواسط آبان ماه بود، شهری که از سمت ضالع دروازه ورود به عدن شمرده می شود.
اما این پایان چالش های هادی و ائتلاف متجاوز سعودی در عدن نیست، بلکه چالش بسیار مهم این است که نظامیان وابسته به ائتلاف متجاوز سعودی اگرچه اسماً از اواخر تیر ماه گذشته شهر عدن را به تصرف خود درآورده و در آن مسستقر شده اند، ولی هنوز نتوانسته اند، امنیت را در این شهر برقرار کنند و هرج و مرج سرتاسر شهر را فرا گرفته است.
هرج و مرج و بی قانونی حاکم بر عدن موجب تشدید خطری دیگری شده که در قالب قدرت یافتن گروه های تکفیری و تروریستی القاعده و داعش نمود پیدا می کند. این موضوع موجب شده تا منابع خبری از نارضایتی ساکنین این شهر و عدم تمایل جدایی طلبان جنوب از قرار گرفتن تحت فرمان هادی خبر دهند.
چرا هادی در این برهه زمانی به عدن بازگردانده شد
درباره دلایل نهفته در پس تصمیم عربستان سعودی به بازگرداندن هادی به عدن تحلیل های مختلفی ارائه شده است. بالطبع رسانه های وابسته به ائتلاف متجاوز سعودی تلاش کرده اند، بازگشت هادی را نشانه موفقیت و پیروزی این ائتلاف در یمن جلوه دهند و این گونه القا کنند، آنها توانسته اند، کسی را که رئیس جمهور مشروع یمن می خوانند، به عدن باز گردانند تا به صورت مستقیم بر عملیات «آزادسازی تعز» نظارت داشته باشد و حتی آن را فرماندهی کند.
شهر «تعز»، دروازه جنوبی صنعا، پایتخت یمن شمرده می شود و به همین دلیل نقش مهمی در معادلات میدانی یمن دارد و بنابر ادعای رسانه های وابسته به عربستان، ائتلاف سعودی قصد حمله به این شهر و تصرف آن را دارد.
در صورتی که هادی عملاً فرماندهی حمله به تعز را در دست داشته باشد، شکست در این عملیات راه را برای ائتلاف سعودی جهت مقصر جلوه دادن هادی و معرفی کردن وی به عنوان عامل شکست هموار می کند، در چنین حالتی احتمال حذف هادی که به نظر می رسد، مهره ای سوخته برای سعودی ها شمرده می شود، از معادله یمن به راحتی فراهم می شود.
انتشار اخباری در خصوص فساد مالی هادی و اطرافیانش در ریاض، توافقات به دست آمده در نشست اعضای گروه 20 در آنتالیا، حملات تروریستی پاریس و ایجاد موانع و مشکلاتی در راه برگزاری ژنو 2 موجب می شود، سعودی ها تاریخ مصرف هادی را پایان یافته تلقی کنند و تلاش کنند، به این ترتیب از وی خلاص شوند.
افزون بر آن، شکست هادی در این نبرد، به عربستان سعودی و هم پیمانانش که به دنبال راهی برای خروج آبرومندانه از باتلاق یمن هستند، امکان می دهد تا وی را عامل ناکامی ها و شکست های خود در یمن معرفی و شکست و ناکامی مفتضحانه خود را اینگونه توجیه کنند.
واکنش جنبش انصار الله
جنبش انصار الله با موقت و صوری بیان کردن بازگشت هادی به عدن، تاکید کرد که رئیس جمهوری فراری یمن توان اداره امور را ندارد، چون حاکمیتی بر چیزی ندارد.
انصار الله در این خصوص خاطر نشان کرده که بازگشت هادی به عدن تلاشی برای دادن بعد سیاسی به بحران یمن در کنار بعد نظامی آن است تا در صورت برگزاری هرگونه نشست و یا انجام هرگونه گفتگو و مذاکره ای دستاوردی در عرصه سیاسی نیز محقق کنند.
انصار الله همچنین افزود: عربستان سعودی با بازگرداندن هادی به عدن، این بازگشت را موفقیتی برای ریاض جلوه دهد و اینگونه القا کند که خواهان دستیابی به راه حل سیاسی برای بحران یمن است.
بازگشت هادی به قدرت غیر ممکن است
اما «حمود الهتار»، وزیر اسبق اوقاف و ارشاد یمن بازگشت هادی به عدن و تلاش برای به دست گرفتن مجدد قدرت در یمن را امری غیر ممکن دانست و تاکید کرد: هادی و دار و دسته اش نه تنها در اداره امور یمن موفق نشان ندادند، بلکه ادامه اختلافات وی با تعدادی از نزدیکانش، در کنار نداشتن پایگاه و پذیرش مردمی در یمن، بازگشت وی به قدرت را به امری غیر ممکن تبدیل می کند.
داشتن برگ برنده ای در ژنو
در این میان برخی از ناظران نیز بر این باورند، بازگشت هادی به عدن و آغاز نبرد تصرف تعز تلاشی از سوی عربستان برای در دست داشتن برگ برنده ای در ژنو است تا از این دو عامل به عنوان اهرم فشار در برابر جنبش انصار الله استفاده کند.
در این بین ناظران برای نبرد تعز اهمیت بسیاری قائل هستند و تاکید می کنند، پیروزی هریک از طرف های درگیر در این نبرد سرنوشت یمن را مشخص می کند، در صورت پیروزی هادی در این نبرد، راه وی به سوی صنعا هموار می شود و در صورت شکست دیگر امیدی به بقای وی در عرصه یمن نیست.
افشای توافق هادی با داعش و القاعده
همان گونه که در ابتدا گفته شد، عبد ربه منصور هادی در حالی وارد عدن شد که گروه تروریستی تکفیری القاعده و داعش از 17 آگوست گذشته بر بخش هایی از استان های جنوبی یمن از جمله عدن سیطره دارند و از اوایل هفته گذشته مناطق مختلف استان عدن از جمله شهر عدن شاهد درگیری های شدید مسلحانه بین داعش و شبه نظامیان وابسته به هادی است و داعش تلاش بسیاری دارد تا کاخ ریاست جمهوری معاشیق و برخی از موسسات و مراکز حکومتی موجود در عدن را به تصرف خود درآورد.
در حالی که عدن با چنین شرایط میدانی و امنیتی مواجه است، صبح روز جمعه گذشته گروه های تکفیری وابسته به داعش و القاعده از 3 محور به صورت هم زمان شهر «شبام» در استان حضرموت را مورد حمله قرار دادند و با وجود درگیری های مسلحانه شدیدی که غرب شهر شبام و تقاطع «وادی سر» در منطقه «القطن» بین داعش و القاعده با ارتش یمن جریان داشت، رسانه های حامی هادی و وابسته به عربستان سعودی اوضاع در استان حضرموت را آرام اعلام و از انتشار هرگونه خبری مبنی بر درگیری بین القاعده و داعش با نیروهای ارتش یمن امتناع کردند.
منابع محلی نیز از انتشار سریع و گسترده عناصر داعش و القاعده بدون اینکه با مقابله ای از سوی گروه های شبه نظامی وابسته به هادی یا نظامیان عربستانی و دیگر کشورهای عضو ائتلاف سعودی مواجه شوند، در مناطق مختلف حضرموت خبر می دهند.
در این راستا، رسانه های یمنی از توافق القاعده و داعش با رئیس جمهوری یمن پرده برداشته و در این خصوص افشا کردند: اطلاعات موثقی وجود دارد که تاکید می کند، عبد ربه منصور هادی با اشراف و نظارت عربستان سعودی با دو گروه تروریستی تکفیری القاعده و داعش به توافق رسیده، در مقابل خروج عناصرشان از استان عدن و تحویل مناطق تحت تصرف آنها در این استان و شهر عدن به شبه نظامیان وابسته به هادی، استان حضرموت را تصرف کنند و در این راستا بیش از 500 تروریست تکفیری خود را با انواع تجهیزات نظامی و درحالی که از سوی عناصر این دو گروه در استان حضرموت حمایت لجستیکی می شوند، آماده می کنند تا زمینه های سقوط این استان و تصرف آن توسط داعش و القاعده را فراهم کنند.
منابع محلی نیز در این خصوص تصریح کردند که فعالیت عناصر داعش و القاعده در مناطق الحوطه، حذیه و القطن طی روزهای اخیر به شکل چشمگیری افزایش یافته بود.
به این ترتیب به نظر می رسد، هادی برای اینکه در سیطره بر استان و شهر عدن متحمل کمترین تلفات و خسارات در رویارویی با داعش و القاعده شود، ترجیح داده است، یکی از استان های کشورش را به آنها تقدیم کند تا با قدم زدن در خیابان های شهر عدن و خروج از کاخ ریاست جمهوری معاشیق، اینگونه جلوه دهد که کنترل امور را در دست دارد و همچنان در یمن قدرتمند است، شاید ژنو 2 روی خوشی به وی نشان دهد و توشه ای برایش به همراه داشته باشد.
از آنچه گذشت، می توان تاکید کرد که بازگشت هادی به عدن تاثیر بسزایی بر بحران یمن چه در بعد میدانی و چه در بعد سیاسی می گذارد و بحران یمن را وارد مرحله جدیدی خواهد کرد.
این دومین بار است که هادی از زمان تصرف عدن به دست ائتلاف متجاوز سعودی وارد این شهر می شود. بار اول اواخر شهریور گذشته یعنی دو ماه بعد از تصرف عدن به دست ائتلاف عربستان در اواخر تیر ماه که به دلیل پیشروی نیروهای یمنی به سمت عدن، هادی تنها 48 ساعت در این شهر ماند و بار دیگر به ریاض بازگشت و بار دوم، سه شنبه هفته گذشته.
اوضاع میدانی یمن همزمان با ورود هادی به عدن
هادی در حالی دوباره به عدن بازگشت که طی دو ماه گذشته نه تنها تحولات میدانی به نفع ائتلاف متجاوز سعودی نیست، بلکه نیروهای یمنی پیشروی های قابل توجهی را در برخی محورهای عملیاتی جنوب یمن محقق کردند که از جمله آن در دست گرفتن کنترل شهر «دمت» میان دو استان «إب» و «ضالع» اواسط آبان ماه بود، شهری که از سمت ضالع دروازه ورود به عدن شمرده می شود.
اما این پایان چالش های هادی و ائتلاف متجاوز سعودی در عدن نیست، بلکه چالش بسیار مهم این است که نظامیان وابسته به ائتلاف متجاوز سعودی اگرچه اسماً از اواخر تیر ماه گذشته شهر عدن را به تصرف خود درآورده و در آن مسستقر شده اند، ولی هنوز نتوانسته اند، امنیت را در این شهر برقرار کنند و هرج و مرج سرتاسر شهر را فرا گرفته است.
هرج و مرج و بی قانونی حاکم بر عدن موجب تشدید خطری دیگری شده که در قالب قدرت یافتن گروه های تکفیری و تروریستی القاعده و داعش نمود پیدا می کند. این موضوع موجب شده تا منابع خبری از نارضایتی ساکنین این شهر و عدم تمایل جدایی طلبان جنوب از قرار گرفتن تحت فرمان هادی خبر دهند.
درباره دلایل نهفته در پس تصمیم عربستان سعودی به بازگرداندن هادی به عدن تحلیل های مختلفی ارائه شده است. بالطبع رسانه های وابسته به ائتلاف متجاوز سعودی تلاش کرده اند، بازگشت هادی را نشانه موفقیت و پیروزی این ائتلاف در یمن جلوه دهند و این گونه القا کنند، آنها توانسته اند، کسی را که رئیس جمهور مشروع یمن می خوانند، به عدن باز گردانند تا به صورت مستقیم بر عملیات «آزادسازی تعز» نظارت داشته باشد و حتی آن را فرماندهی کند.
شهر «تعز»، دروازه جنوبی صنعا، پایتخت یمن شمرده می شود و به همین دلیل نقش مهمی در معادلات میدانی یمن دارد و بنابر ادعای رسانه های وابسته به عربستان، ائتلاف سعودی قصد حمله به این شهر و تصرف آن را دارد.
در صورتی که هادی عملاً فرماندهی حمله به تعز را در دست داشته باشد، شکست در این عملیات راه را برای ائتلاف سعودی جهت مقصر جلوه دادن هادی و معرفی کردن وی به عنوان عامل شکست هموار می کند، در چنین حالتی احتمال حذف هادی که به نظر می رسد، مهره ای سوخته برای سعودی ها شمرده می شود، از معادله یمن به راحتی فراهم می شود.
انتشار اخباری در خصوص فساد مالی هادی و اطرافیانش در ریاض، توافقات به دست آمده در نشست اعضای گروه 20 در آنتالیا، حملات تروریستی پاریس و ایجاد موانع و مشکلاتی در راه برگزاری ژنو 2 موجب می شود، سعودی ها تاریخ مصرف هادی را پایان یافته تلقی کنند و تلاش کنند، به این ترتیب از وی خلاص شوند.
افزون بر آن، شکست هادی در این نبرد، به عربستان سعودی و هم پیمانانش که به دنبال راهی برای خروج آبرومندانه از باتلاق یمن هستند، امکان می دهد تا وی را عامل ناکامی ها و شکست های خود در یمن معرفی و شکست و ناکامی مفتضحانه خود را اینگونه توجیه کنند.
جنبش انصار الله با موقت و صوری بیان کردن بازگشت هادی به عدن، تاکید کرد که رئیس جمهوری فراری یمن توان اداره امور را ندارد، چون حاکمیتی بر چیزی ندارد.
انصار الله در این خصوص خاطر نشان کرده که بازگشت هادی به عدن تلاشی برای دادن بعد سیاسی به بحران یمن در کنار بعد نظامی آن است تا در صورت برگزاری هرگونه نشست و یا انجام هرگونه گفتگو و مذاکره ای دستاوردی در عرصه سیاسی نیز محقق کنند.
انصار الله همچنین افزود: عربستان سعودی با بازگرداندن هادی به عدن، این بازگشت را موفقیتی برای ریاض جلوه دهد و اینگونه القا کند که خواهان دستیابی به راه حل سیاسی برای بحران یمن است.
اما «حمود الهتار»، وزیر اسبق اوقاف و ارشاد یمن بازگشت هادی به عدن و تلاش برای به دست گرفتن مجدد قدرت در یمن را امری غیر ممکن دانست و تاکید کرد: هادی و دار و دسته اش نه تنها در اداره امور یمن موفق نشان ندادند، بلکه ادامه اختلافات وی با تعدادی از نزدیکانش، در کنار نداشتن پایگاه و پذیرش مردمی در یمن، بازگشت وی به قدرت را به امری غیر ممکن تبدیل می کند.
داشتن برگ برنده ای در ژنو
در این میان برخی از ناظران نیز بر این باورند، بازگشت هادی به عدن و آغاز نبرد تصرف تعز تلاشی از سوی عربستان برای در دست داشتن برگ برنده ای در ژنو است تا از این دو عامل به عنوان اهرم فشار در برابر جنبش انصار الله استفاده کند.
در این بین ناظران برای نبرد تعز اهمیت بسیاری قائل هستند و تاکید می کنند، پیروزی هریک از طرف های درگیر در این نبرد سرنوشت یمن را مشخص می کند، در صورت پیروزی هادی در این نبرد، راه وی به سوی صنعا هموار می شود و در صورت شکست دیگر امیدی به بقای وی در عرصه یمن نیست.
افشای توافق هادی با داعش و القاعده
همان گونه که در ابتدا گفته شد، عبد ربه منصور هادی در حالی وارد عدن شد که گروه تروریستی تکفیری القاعده و داعش از 17 آگوست گذشته بر بخش هایی از استان های جنوبی یمن از جمله عدن سیطره دارند و از اوایل هفته گذشته مناطق مختلف استان عدن از جمله شهر عدن شاهد درگیری های شدید مسلحانه بین داعش و شبه نظامیان وابسته به هادی است و داعش تلاش بسیاری دارد تا کاخ ریاست جمهوری معاشیق و برخی از موسسات و مراکز حکومتی موجود در عدن را به تصرف خود درآورد.
در حالی که عدن با چنین شرایط میدانی و امنیتی مواجه است، صبح روز جمعه گذشته گروه های تکفیری وابسته به داعش و القاعده از 3 محور به صورت هم زمان شهر «شبام» در استان حضرموت را مورد حمله قرار دادند و با وجود درگیری های مسلحانه شدیدی که غرب شهر شبام و تقاطع «وادی سر» در منطقه «القطن» بین داعش و القاعده با ارتش یمن جریان داشت، رسانه های حامی هادی و وابسته به عربستان سعودی اوضاع در استان حضرموت را آرام اعلام و از انتشار هرگونه خبری مبنی بر درگیری بین القاعده و داعش با نیروهای ارتش یمن امتناع کردند.
منابع محلی نیز از انتشار سریع و گسترده عناصر داعش و القاعده بدون اینکه با مقابله ای از سوی گروه های شبه نظامی وابسته به هادی یا نظامیان عربستانی و دیگر کشورهای عضو ائتلاف سعودی مواجه شوند، در مناطق مختلف حضرموت خبر می دهند.
در این راستا، رسانه های یمنی از توافق القاعده و داعش با رئیس جمهوری یمن پرده برداشته و در این خصوص افشا کردند: اطلاعات موثقی وجود دارد که تاکید می کند، عبد ربه منصور هادی با اشراف و نظارت عربستان سعودی با دو گروه تروریستی تکفیری القاعده و داعش به توافق رسیده، در مقابل خروج عناصرشان از استان عدن و تحویل مناطق تحت تصرف آنها در این استان و شهر عدن به شبه نظامیان وابسته به هادی، استان حضرموت را تصرف کنند و در این راستا بیش از 500 تروریست تکفیری خود را با انواع تجهیزات نظامی و درحالی که از سوی عناصر این دو گروه در استان حضرموت حمایت لجستیکی می شوند، آماده می کنند تا زمینه های سقوط این استان و تصرف آن توسط داعش و القاعده را فراهم کنند.
به این ترتیب به نظر می رسد، هادی برای اینکه در سیطره بر استان و شهر عدن متحمل کمترین تلفات و خسارات در رویارویی با داعش و القاعده شود، ترجیح داده است، یکی از استان های کشورش را به آنها تقدیم کند تا با قدم زدن در خیابان های شهر عدن و خروج از کاخ ریاست جمهوری معاشیق، اینگونه جلوه دهد که کنترل امور را در دست دارد و همچنان در یمن قدرتمند است، شاید ژنو 2 روی خوشی به وی نشان دهد و توشه ای برایش به همراه داشته باشد.
از آنچه گذشت، می توان تاکید کرد که بازگشت هادی به عدن تاثیر بسزایی بر بحران یمن چه در بعد میدانی و چه در بعد سیاسی می گذارد و بحران یمن را وارد مرحله جدیدی خواهد کرد.
