گروه بین‌الملل مشرق - بندر عدن که جزو شهرهای مهم یمن است و در یکی از جنوبی ترین مناطق این کشور قرار دارد، این روزها پایگاه اصلی ائتلاف عربی به رهبری عربستان  در یمن شده است.

موقعیت جغرافیایی شهر عدن و نیز حضور گروه های مختلف سیاسی و نظامی در این شهر، عدن را به یکی از مهمترین شهرهای این روزهای یمن مبدل کرده است. در این مقاله به بررسی اهمیت شهر عدن، تحولات میدانی در آن و نیز آینده این شهر می پردازیم:

عدن؛ پایتخت اقتصادی یمن
استان عدن یکی از استان های کوچک جنوب یمن است که 865 هزار نفر جمعیت این استان در مساحت 750 کیلومتر مربعی آن زندگی می کنند. هشت شهرستان در استان عدن است و این استان 21 جزیره دارد.

بندر عدن که یکی از مهمترین بنادر منطقه به شمار می رود، تاریخ تاسیس‌اش به قرن ششم قبل از میلاد مسیح می رسد و از همان زمان تاکنون به عنوان یکی از شهرها و بنادر استراتژیک یمن به شمار می رود.

شهر عدن به عنوان پایتخت اقتصادی یمن شناخته می شود. تاسیسات اقتصادی زیادی در عدن وجود دارد که شاید مهم ترین آن پالایشگاه نفت این شهر است. شهر عدن تاسیسات مختلف صنعتی، ماهیگیری، تجارتی، سیاحتی و خدماتی را یکجا در خود دارد.

عدن رقیبی برای دبی
بندر عدن از یک موقعیت استراتژیکی برخوردار است که در صورت فراهم شدن امکانات می تواند به عنوان بندر بزرگ بین المللی و نقطه اتصال بین آسیا و آفریقا عمل کند. اما در دهه های اخیر میلادی فشارهای خارجی به خصوص از جانب امارات و عربستان، مانع از پیشرفت این بندر یمنی شده است.

بندر عدن با توجه به ویژگی جغرافیایی اش می تواند در صورت پیشرفت و فراهم شدن امکانات لازم، رقیبی برای بنادر مطرح در منطقه به خصوص دبی باشد. از این رو است که جلوگیری از پیشرفت بندر عدن می تواند یکی از دلایل مهم ورود گسترده نیروهای اماراتی به این بندر به صورت خاص و جنوب یمن به صورت عام باشد.


عدن؛ پایتخت رئیس جمهور فراری یمن
عبدربه منصور رئیس جمهور مستعفی یمن پس از فرار از صنعا به شهر عدن در جنوب یمن رفت. او قصد داشت که این شهر جنوبی را به پایتخت موقت خود تبدیل کند و از طریق عدن، کنترل باقی مناطق یمن از جمله صنعا پایتخت را به دست بگیرد.

اما ارتش یمن و نیروهای مردمی این کشور با ورود به استان عدن و پاکسازی مناطق وسیعی از این استان، این توطئه منصور را خنثی کردند و او مجبور به فرار از یمن به سوی عربستان شد.

تا اینکه در نهایت نیروهای عربستان سعودی و امارات به صورت مستقیم وارد جنگ یمن شدند و با وجود اینکه نیروهای ارتش و انصارالله، ماه ها در استان و شهر عدن مقاومت کردند، اما بالاخره بر اثر بمباران های بسیار گسترده جنگنده های سعودی و جهت جلوگیری از تخریب بیشتر شهر عدن، از آن عقب نشینی کردند.

عدن؛ ناامن ترین شهر یمن
پس از خروج نیروهای ارتش و انصارالله از شهر عدن، ناآرامی این شهر را فراگرفت. جرم و جنایت در این شهر، رشد صعودی پیدا کرد و هر روز افرادی از طیف ها و گروه های مختلف سیاسی در سطح این شهر ترور می شوند، بدون اینکه هویت عاملان این ترورها در نهایت مشخص شود.

پس از اشغال شهر عدن به دست ائتلاف عربی، «عبدربه منصور» رئیس جمهور مستعفی یمن و نیز «خالد بحاح» نخست وزیر مستعفی این کشور و وزرای او، کمتر جرات می کنند که به این شهر جنوبی یمن بیایند، تنها هر از چندگاهی برای سفر چند روزه به عدن می آیند و بیشتر اوقات خودشان را در ریاض پایتخت عربستان سپری می کنند.

در ماه های اخیر یک بار هم خالد بحاح در شهر عدن هدف عملیات ترور توسط چند عامل انتحاری داعشی قرار گرفت که این مساله نشان می دهد هنوز هم نیروهای طرافدار عبد ربه منصور کنترل کامل اوضاع در عدن را در دست ندارند.

با ورود نیروهای خارجی به عدن، حکومت و موسسات دولتی در این شهر از هم پاشید و تاکنون هم این موسسات نتوانسته اند که به روال عادی فعالیت خود برگردند.

علاوه بر این کارمندان موسسات مختلف دولتی و بازنشستگان در شهر عدن ماه ها است که حقوق خودشان را دریافت نکرده اند. نیروهای خارجی با وجود اعتراضات مردمی، حقوق ها را پرداخت نمی کنند که این مساله به بحران انسانی در این شهر منجر شده است.

عدن؛ پایگاه نیروهای خارجی و القاعده در یمن
شهر عدن هم اکنون به مرکز اصلی اداره نیروهای ائتلاف عربی و مزدوران یمنی‌اش در جنگ با ارتش و انصارالله مبدل شده است. این شهر در ماه های اخیر شاهد رسیدن ده‌ها کشتی حامل سلاح، مهمات و خودروهای نظامی بوده که از طرف کشورهایی همچون عربستان و امارات برای شعله ورتر شدن بیشتر آتش جنگ در یمن به این کشور ارسال می شود.

در شهر عدن جریان های مختلفی همچون القاعده، حزب تکفیری اصلاح و جریان های تجزیه طلب جنوبی حضور دارند که همگی علیه ارتش و انصارالله می جنگند، اما در بین خودشان برای رسیدن به قدرت و پول بیشتر اختلاف دارند که گاه این اختلافات به درگیری های شدید مسلحانه هم می انجامد.

عدن یکی از پایگاه های مهم جریان تجزیه طلب جنوب یمن است که طرافداران این جریان به دنبال جدا کردن جنوب یمن از شمال این کشور و تشکیل یک دولت مستقل در مناطق جنوبی یمن هستند. همین جریان تجزیه طلب، عربستان و امارات را در اشغال استان عدن کمک کرد و بخش زیادی از نیروهای پیاده نظام مورد نیاز برای جنگ با ارتش و حرکت انصارالله را فراهم نمود.

همچنین گروه های مختلف تکفیری از جمله القاعده و داعش در شهر عدن هم حضور دارند. حضور نیروهای القاعده در این شهر علنی است و نیروهای این گروه تکفیری با پرچم القاعده در مناطق مختلف عدن حضور دارند. این نیروها حتی در اداره این شهر هم نقش دارند و تاکنون دستوراتی مبنی بر تعطیلی دانشگاه های شهر عدن به دلیل اختلاط بین پسران و دختران را صادر کرده اند.

شکست نقشه عربستان برای اشغال شمال یمن
ائتلاف عربی به رهبری عربستان قصد داشت که پس از اشغال شهر عدن، از مردم این شهر و دیگر مناطق جنوب یمن، نیرو به عنوان مزدور برای خود جذب کند تا بتواند با استفاده از این نیروها به سوی شمال یمن به خصوص شهر صنعا پایتخت یمن حمله کند.

اما در نهایت بسیاری از گروه های سیاسی و مسلح جنوب یمن به خصوص جریان های تجزبه طلب با این حرکت همراهی نکردند و حاضر به شرکت در حمله به شمال یمن نشدند، چون آنها درگیری خود با ارتش و انصارالله را محدود به مناطق جنوب یمن می دانند. از طرفی طبق توافقی که با انصارالله داشتند، قرار شد اداره امور جنوب یمن به جبهه جنوب واگذار شود و در ازای آن جبهه جنوب همکاری خود با نیروهای خارجی را قطع کند.

سرانجام این موضع گیری گروه های جنوب یمنی، نقشه ائتلاف عربی برای پیشروی در شمال یمن و رسیدن به صنعا را با اختلال مواجه کرد و بعید است که نیروهای چندانی از جنوب یمن در حمله به صنعا یا دیگر مناطق شمال یمن شرکت کنند. 

آینده عدن
به نظر نمی سد که در آینده نزدیک نیروهای ارتش و حرکت انصارالله دوباره به شهر عدن برگردند. این نیروها با توجه به پیچیدگی اوضاع در شهر عدن و حضور طرف های مختلف سیاسی و نظامی در این شهر می خواهند که آزادی شهر عدن از داخل  این شهر و توسط خود مردم شهر صورت گیرد.

همچنین درگیری بین گروه های مسلح مختلف در شهر عدن و جو ناآرامی در این شهر ادامه خواهد داشت. حتی ممکن است که بخشی از این شهر استراتژیک یمن به صورت کامل به دست القاعده بیفتد و این گروه تروریستی، در مناطقی از شهر عدن امارات اسلامی خود را برپا کند.