جنگ نرم مشرق- "بفرمایید شام" یا بفرمایید "گسترو دیپلماسی"؟ بفرمایید شام، در واقع طعم "سبک زندگی غربی" ایرانیان استحاله شده در فرهنگ غرب را به مخاطب ایرانی می چشاند. برنامه پرمخاطب "بفرمایید شام" برنامه ای است که در شبکه ماهواره ای "من و تو 1" ساخته و پخش می شود.

 این برنامه در ابتدا توسط یکی از استودیوهای رسانه ای انگلیس به نام آی تی وی (ITV) " و تحت عنوان "Come Dine With Me"(به معنای بیا با من شام بخور) تولید و پخش می شد. اما شبکه من و تو 1 که تحت حمایت دستگاه دیپلماسی عمومی لندن است، برای اجرایِ بهتر ماموریت خود، حق ساخت و پخش این برنامه را دریافت کرد.
در این برنامه، 4 شرکت کننده که هرگز یکدیگر را ندیده اند، باهم رقابت می کنند و هر شب یک نفر از شرکت کنندگان در خانه ی خود به صرف شام و پذیرایی، میزبان 3 نفر دیگر خواهد شد. آنها در هنگام بازگشت به خانه خود به میزبان و با توجه به دستپخت و میهمان نوازی وی امتیاز می دهند و کسی که امتیاز بیشتری را دریافت کند در شب آخر 1 هزار پوند جایزه خواهد برد. اما این تمام ماجرا نیست و تنها ظاهر مسابقه است.

آنچه که باعث شد شبکه" آی تی وی (ITV) " بابت طراحی و ساخت و تولید چنین برنامه ای، جایزه 2009 جامعه تلویزیونی رویال انگلیس و همچنین جایزه ویژه 2011 باشگاه صنایع رادیو و تلویزیون انگلیس را از آن خود کند ترویج "لایف استایل" و همچنین استفاده از "گسترو دیپلماسی" یا همان "دیپلماسی غذا" است که در این خصوص توضیح داده خواد شد.

شبکه" آی تی وی (ITV)که طراح اصلی این برنامه است در سایت خود اذعان می کند که برای ترویج سبک زندگی (لایف استایل) به تولید برنامه مبادرت می ورزد. شبکه ماهواره ای "من و تو 1" نیز که از اساس بر پایه دیپلماسی عمومی بنا نهاده شده و در ارایه برنامه های متنوع و جذاب موفقیت نسبی داشته است، به این نتیجه رسید که بهره گرفتن از قالبِ برنامه "Come Dine With Me" برای انتقال محتوای مورد نظر "من و تو 1" و تاثیرگذاری صد چندان بر مخاطب، بهترین گزینه است.

 

بدون تردید دستگاه دیپلماسی لندن قصد ندارد با صرف هزینه هنگفت و جایزه میلیونی، صرفا دستپخت ایرانیان را ارتقا دهد و نسبت به اولویت های دیپلماسی انگلیسی خود علیه ایران بی اعتنا باشد. قهرمان اصلی بفرمایید شام، که در واقع بخشی از مخاطبان شبکه من و تو 1 هستند؛ برای حضور در مسابقه لازم است که به منزل میزبان آن شب بروند؛ لذا طبق گزاره های سبک زندگی غربی، همراه خود یک بطری مشروب الکلی به خانه میزبانی که اولین بار در خانه او میهمان می شوند می برند.

از آنجا که مخاطب این برنامه فارسی زبان، مسلمان و ایرانی است و حدود شرعی اسلام را برمی تابد؛ در گام نخست، خطوط قرمز شرعی مخاطب را در می نوردد و شرب خمر را عادی سازی و قبح زدایی نموده و به امری متعارف و مقبول بدل می کند.

پس از ورود به منزل میزبان، از آنجا که شرکت کنندگان عموما 2 زن و 2 مرد هستند که تاکنون همدیگر را هرگز ندیده اند، پس از اولین دیدار با هم دست داده و جنس های مخالف صورت یکدیگر را می بوسند، که این امر به طور مشخص از سوی تهیه کنندگان برنامه توصیه می شود.

 نوع دکوراسیون منزل میزبان، نوع پوشش افراد، طرز رفتار و معاشرت شرکت کنندگان و همچنین اصطلاحات غیر فارسی که در کلام آنها به طور ناخودآگاه به کار برده می شود عموما بر اساس سبک زندگی غربی است.

نوع پیش‌غذاها ، غذاها و دسرها نیز نیت این برنامه را برای تغییر ذائقه مخاطب ایرانی به ذائقه غربی، فاش می کند. مراوده ای که میان زنان و مردان در این برنامه صورت می گیرد، مروج روابطِ باز میان زن و مرد مسلمان ایرانی است.

 برخلاف اینکه عموم زنان جامعه انگلیس بسیار کم آرایش می کنند؛ آرایش زنان شرکت کننده در این برنامه غلیظ و زننده است و صرفا برای مخاطب ایرانی در نظر گرفته می شود.

شرکت کنندگان در برنامه بفرمایید شام، ساکن لندن هستند و این برنامه زندگی ایرانیان مهاجری را به تصویر می کشد که چگونه در فرهنگ غرب استحاله شده و فرهنگ ایرانی اسلامی خود را به سکولاریسم و لیبرالیسم غرب واگذار کرده اند و در مواجهه با غرب غافیه را باخته اند و سکولار شده اند.

 بفرمایید شام، هرگز از ایرانیان مسلمانی که در انگلیس بقای معنوی خود را حفظ کرده اند؛ مثل زنان محجبه ایرانی ساکن لندن، استفاده نمی کند. در واقع بفرمایید شام، طعم "سبک زندگی غربی" ایرانیان ذوب شده در فرهنگ غرب را به مخاطب ایرانی می چشاند.

 قالب این برنامه به گونه ای خردمندانه و زیرکانه طراحی شده که ارایه لایف استایل به طور ناخودآگاه از جانب شرکت کنندگان صورت می گیرد و به عنوان پیام اصلی و محتوای برنامه هرگز گل درشتی نمی کند و لایف استایل غرب را فریاد نمی زند، بلکه به صورت کاملا پنهان در جاذبه پرکشش یک رقابت در قالب آشپزی به مخاطب ایرانی خورانده می شود.

همچنین از آنجا که ساده و بی پیرایه و شفاف است؛ مخاطب پسند و گیرا نیز هست.

 

 "گسترو دیپلماسی" یا همان "دیپلماسی غذا" نوعی از دیپلماسی عمومی است که در آن، کشوری برای دستیابی به چهره ای موجه در بین جهانیان غذاهای کشور خود را به رخ آنها می کشد و ضمن نفوذ در ذهن و قلب مردم جهان، آنها را به سمت فرهنگ خود جذب می‌کند. "دیپلماسی غذا" به ساده‌ترین بیان، بدست آوردن ذهن و قلب مردم از طریق اشتها و علاقه آن‌ها به غذا است.

گفتنی است، کشورهای کُره و تایوان در حال حاضر پیشتازان "گسترو دیپلماسی" هستند و برای این کار هزینه های گزافی پرداخت کرده اند. برای نمونه سریال جواهری در قصر(یانگوم) به منظور معرفی غذاهای کره ای به مردم نقاط مختلف دنیا و پیشبرد "گسترو دیپلماسی" خود، ساخته و در کشورهای متعددی به نمایش در آمد.

 یک مثل قدیمی در دیپلماسی عمومی آمریکا می‌گوید "با شناختن ما، ما را دوست خواهید داشت". اما دیپلماسی غذای کره‌ای‌ها و تایوانی‌ها کمی متفاوت است و می‌گوید، "با چشیدن ما، ما را دوست خواهید داشت ".

برنامه بفرمایید شام، در قالب مسابقه جذاب آشپزی، مخاطب ایرانی را ابتدا با ادبیات آشپزی غربی و نام غذاهای آنها و استارتر(پیش غذا)، مین کورس(غذای اصلی) و دسر آشنا می کند؛ نحوه طبخ غذاهای غربی را در خلال برنامه به او می آموزد و نهایتا چهره ی غرب را از طریق گسترو دیپلماسی به روی این مخاطب ایرانی می گشاید.

 البته گاهی هم که غذای ایرانی طبخ می شود آن را با ملقمه ای از غذای غربی در هم می آمیزند و مثلا قورمه سبزی را با مشروب الکلی می خورند.

این برنامه تاکنون 19 گروه 4 نفره، که معادل 76 قسمت برنامه 60 دقیقه ای است؛ را تهیه و پخش نموده است.