اسحاق جهانگیری اظهار داشت:‌ با توجه به كاهش قيمت نفت يك شرايط غيرقابل پيش‌بيني براي كشور اتفاق افتاد. ما فكر مي‌كرديم كه درآمد نفت كاهش پيدا كند و كاهش آن جدي باشد، ولي هيچ وقت فكر نمي‌كرديم كه قيمت نفت از ۶۰ دلار پايين‌تر بيايد. جهانگيري بيان داشت:‌اين در حالي است كه قيمت نفت به حول و حوش ۳۰ دلار رسيد و برخي مي‌‌گويند كمتر هم خواهد شد.

معان اول رئيس‌جمهور تصريح كرد: اين موضوع يعني كاهش قيمت نفت بحثی جدي است كه اتفاقي افتاده است و كشورهاي توليد‌كننده نفت از اين موضوع به شدت آسيب ديده‌اند و آسيب مي‌بينند، بنابراين وقتي اقتصادي بزرگ شود و خود را متناسب با نفت ۱۰۰ دلاري تنظيم كند، برگشت آن به اقتصادي با نفت ۴۰ دلاري به اين آساني‌ها امكان‌پذير نيست و حتي در هزينه‌هاي جاري هم دچار مشكل و كمبود مي‌شود.


علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد نیز چندی پیش علت سقوط رشد اقتصادی کشور در سال جاری را کاهش قیمت نفت عنوان کرده بود.

سایر مسئولان دولتی نیز در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، کاهش قیمت نفت را عامل کسری بودجه دولت و کسری بودجه را مسبب عدم تحقق برخی خواسته‌ها و انتظارات مردم و فعالان اقتصادی برای بهبود شرایط اقتصادی کشور معرفی کرده‌اند.

* مقصر کیست؟

مسئولان دولتی در روزهای کنونی کاهش قیمت نفت را مقصر بر زمین ماندن برخی وعده‌های اقتصادی معرفی می‌کنند که نگاهی به وقایع سال گذشته نشان می‌دهد همان زمان کارشناسان خارج از دولت نسبت به برآورد اشتباه قیمت نفت در لایحه بودجه 1394 به دولت هشدار داده بودند.

با این حال، دولتی‌ها به آن هشدارها توجهی نکردند و بر تنظیم بودجه با نفت 80-70 دلاری اصرار داشتند.

از آنجا که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مسئول تنظیم نهایی لایحه بودجه است، طبیعتا ریاست این سازمان نیز باید نسبت به تصمیمات آن درباره لایحه بودجه پاسخگو باشد.

محمدباقر نوبخت سال گذشته در چنین روزهایی که انتقادات نسبت به بیش‌برآورد قیمت نفت در لایحه بودجه 94 بالا گرفته بود، از این تصمیم سازمان مدیریت دفاع می‌کرد.

او مدعی بود که قیمت نفت در سال 94 حتما به بالای 80 دلار خواهد رسید.




نوبخت در پاسخ به انتقادات درباره این که سایر کشورهای نفتی بودجه خود را بر مبنای قیمت پایین نفت تنظیم کرده‌اند، تصریح کرد: عربستان به‌خلاف کشور ما که با صراحت اعداد و ارقام بودجه را می‌آورد، سرجمع عدد و میزان و مبالغ و مقادیری که باید نفت فروخته شود، آورده است و در رسانه‌های مختلف هم آمده که مشاور اقتصادی عربستان گفته نفت این کشور در بودجه بالای 80 دلار پیش‌بینی شده است.

اظهارات نوبخت درباره قیمت نفت 80 دلاری در بودجه عربستان در حالی بود که بررسی رسانه‌ها نشان داد بهای نفت در بودجه سال ۲۰۱۵ عربستان سعودی 60 دلار بوده، نه 80 دلار.

بیژن زنگنه وزیر نفت نیز سال گذشته قیمت نفت 72 دلاری برای سال 94 را منطقی  کارشناسی می‌دانست. اواخر دی‌ماه 93 زنگنه از قیمت نفت در بودجه ٩٤ دفاع کرد و گفت: اخیراً مجلس کلیات بودجه سال آینده که قیمت نفت ٧٢ دلاری را که در آن گنجانده شده است، تصویب کرده است. به نظر من نیز قیمت نفت ٧٢ دلار برای هر بشکه در بودجه منطقی است.


* روز آزمون

نکته دیگر درباره قیمت نفت در بودجه امسال، اظهارات مکرر نوبخت مبنی بر آمادگی برای کاهش قیمت نفت به زیر 35 دلار بود.

اوایل دی‌ماه سال گذشته نوبخت گفت:‌ حتی اگر قیمت نفت به 34 یا 35 دلار هم برسد می توانیم به راحتی کشور را اداره کنیم.

او گفته بود: منابع نفتی مندرج در بودجه 94 بالغ بر 71 هزار میلیارد تومان است و بودجه عمومی نیز 267 هزار میلیارد تومان می‌باشد. بودجه کل کشور 838 هزار میلیارد تومان است.

در این بین سهم نفت در بودجه 70 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است، بنابراین اگر قیمت نفت به پایین‌ترین رقم یعنی بشکه‌ای 34 تا 35 دلار برسد، درآمد حاصل از فروش نفت 35 هزار دلار می‌شود که باز هم اوضاع به راحتی قابل کنترل است،زیرا ما از ابتدا کاملا حواس‌مان در مورد تخصیص‌هایی که بر روی اعتبارات جاری و عمرانی داده‌ایم، بوده است و آن مقدار که در خزانه می‌آید را تخصیص داده‌ایم.

بنابر اعلام آمادگی سال گذشته نوبخت برای اداره اقتصاد حتی در شرایط سقوط قیمت نفت به زیر 35 دلار، اکنون که قیمت نفت به 35 دلار کاهش یافته، این سوال مطرح است که چرا مسئولان دولتی همچون جهانگیری به فرافکنی درباره کاهش درآمدهای نفتی روی آورده‌اند؟

اگر دولت از سال قبل برای نفت 35 دلاری آماده بود، پس اینگونه اظهارات این روزها برای چیست؟ سوال پایانی این است که نوبخت و زنگنه درباره اشتباه فاحش خود در برآورد قیمت نفت در بودجه 94 چه توضیحی دارند؟