به گزارش مشرق، در برآوردهایی که از استعداد نیروی گروه‌های تروریستی در منابع مختلف در سراسر سوریه و به ویژه در پیرامون دمشق به عمل می‌آید، تعمداً و یا سهواً آمار نادرستی منتشر می‌شود که کارکردهای گوناگونی دربردارند.
جیش‌الاسلام، احرار الشام، داعش، بخش‌هایی دیگر از جیش‌الفتح مانند جبهه النصره و برخی شاخه‌های باقیمانده از ارتش حر، عناوین اصلی گروه‌های تشکیل‌دهنده تروریست‌ها در پیرامون دمشق (غوطه شرقی و غربی) را تشکیل می‌دهند.
بزرگترین گروه ثروتمند و مسلح وابسته به عربستان که سه سال قبل حتی برای جبهه النصره (القاعده شام و لبنان) از طریق مرزهای ترکیه سلاح و مهمات فراوانی به قلمون و عرسال و غوطه شرقی و غربی وارد می‌کرد، جیش الاسلام است که عمده‌ترین امکانات نظامی و مالی خود را از مرزهای اردن و بخشی از مرزهای ترکیه دریافت کرده است.
زهران علوش سلفی ـ تکفیری که پدرش نیز از آخوندهای تکفیری و فعال در عربستان و از اهالی استان حمص می‌باشد، به دلیل کاریزمای شخصیتی و رفتار خشن و افراطی و آموزش‌های تکفیری که در دانشگاه مدینه از وهابی‌ها دریافت کرده، اخیرا در یک عملیات ویژه هوایی به همراه حداقل 20 تن از فرماندهان احرار الشام، و سپاه رحمان (فیلق الرحمن) کشته شدند، معاون علوش هم بنا به برخی گزارش‌ها کشته شده و حساسیت اوضاع در غوطه شرقی که مقر اصلی تفکرات حنفی و نزدیک به وهابی است، با سرعت اقدام به تعیین جانشین برای وی نمودند.
در یکماه اخیر تروریست‌های غوطه شرقی به شدت با فشار عملیاتی ارتش سوریه و متحدان آن از زمین و هوا قرار داشته و آسیب‌های جدی به افراد، انبارهای تسلیحاتی، مراکز و تأسیسات زیرزمینی آنها وارد شده است. جیش‌الاسلام که بزرگترین گروه تروریستی پس از داعش به لحاظ تسلیحات و پول‌های اهدایی عربستان است در غوطه شرقی دارای 15 هزار نفر نیروست که در کنار احرار الشام و جبهه النصره و گروه‌های کوچکتر و هم‌پیمان با آنها، قریب 25 هزار نفر نیروی تروریستی دراختیار دارند. در غوطه غربی که داعش در شهرک‌های قوم، حجرالاسود، یلدا، اردوگاه یرموک حضور دارد، گروه‌هایی مانند جبهه النصره و جریان‌های هم‌پیمان القاعده و برخی شاخه‌های ارتش حر حضور دارند که تعداد نیروی آنها قریب 12 تا 15 هزار نفر است. عملیات‌های قلمون، غوطه شرقی، کوه‌های عرسال و شمال دمشق موجب مسدود شدن راه‌های تدارکات و لجستیک این تروریست‌ها شده و درگیری‌های یکماه گذشته بخش مهمی از توان تسلیحاتی آنها را نابود و یا به شدت کاهش داده است.
جیش‌الاسلام و احرار الشام و فیلق الرحمن گروه‌هایی هستند که نمایندگان آنها با حمایت عربستان و قطر و ترکیه در نشست ریاض شرکت داشتند تا به عنوان تروریست‌های میانه‌رو به تیم مذاکره‌کننده با حکومت سوریه تحمیل شوند. به جز ارتباط ویژه فکری، اجرایی با جبهه النصره القاعده شام و لبنان، زهران علوش همانند بقیه فرماندهان گروه‌های احرار الشام و نیلق الرحمن از خشونت‌ها و وحشی‌گری‌های مشابه داعش برخوردار بوده، کشتار دسته‌جمعی کارگران کرد در منطقه شمال دمشق به نام «عدرا العمالیه» به دست زهران علوش انجام گرفت که بخشی از آنها را نیز در آتش سوزاندند.
تلفات سنگین تروریست‌ها در غوطه شرقی که زهران علوش در رأس آن است در یک مزرعه در غرب روستای حموریه صورت گرفت که هنوز اجساد برخی از این فرماندهان تروریست از زیر آوار خارج نشده و آثار خود را بر تشکل‌های خود به جای می‌گذارد. زهران علوش به دلیل تسلط کامل بر غوطه شرقی، در جلسه روز عملیات قرار بود بین گروه‌های دعوت شده آشتی ایجاد کرده و زمینه حملات متقابل به ارتش سوریه و متحدان آن را برای باز کردن مسیرهای لجستیکی فراهم نماید. گزارش های دیگر از غوطه شرقی هم نشان می‌دهد که دوما به عنوان مرکز اصلی جیش الاسلام و بقیه گروه‌های تروریستی این منطقه، در آستانه محاصره کامل و مسدود شدن راه‌های امداد به آنهاست.
در غوطه غربی نیز طی مذاکراتی که از یکماه قبل در جریان است، داعش پذیرفته که 5000 نیروی خود در این مناطق را به رقه منتقل نماید و تروریست‌های جبهه النصره نیز به تعداد نزدیک به همین رقم را دربرمی‌گیرند به مناطق تروریست‌ها در ادلب بپیوندند. شرایط کلی در مناطق غوطه شرقی و غربی اینگونه است که فشار عملیاتی هوایی و زمینی به تروریست‌ها به شدت افزایش یافته و از یکسو تلفات و خسارت‌های زیادی را متحمل می‌شوند و از سوی دیگر با پایان یافتن ابزار جنگی مذاکره با حکومت سوریه را برای منتقل شدن به مناطق مرزی با ترکیه دنبال می‌کنند تا باتنفس لجستیکی و تسلیحاتی از مرزهای ترکیه امکان ادامه توان و حیات را به آنها بدهد.
کشته شدن زهران علوش و فرماندهان ارشد احرارالشام و فیلق الرحمن و جبهه النصره، بدون تردید پیامدهای مهمی در انسجام درون تشکیلاتی و روحیه نیروهای عادی تروریست به جای می‌گذارد که روزهای آینده، آثار آن را بیشتر نمایان خواهد کرد. بخش‌های باقیمانده از مرزهای ترکیه که هنوز، کمک‌های مالی و لجستیکی و تسلیحاتی به تروریست‌ها منتقل می‌کند، تنها دریچه امید تروریست‌ها در غوطه شرقی و غربی است و مسدود شدن مرزهای لبنان با سوریه و محاصره شدن داعشی‌ها و جبهه النصره در کوهپایه‌های عرسال، نزدیکترین مناطق برای کسب کمک را از تروریست‌های غوطه دمشق سلب کرده است. مضافاً اینکه هدف قرار گرفتن زهران علوش و بقیه فرماندهان تروریستی در غوطه شرقی پیام روشنی به آل‌سعود و سپس به قطر و ترکیه است که امکان تغییر نام تروریست‌ها در سوریه وجود ندارد و فرجام آنها نابودی و یا فرار از مناطق درگیری است.
*هادی محمدی، کارشناس ارشد تحولات غرب آسیا
جیش‌الاسلام، احرار الشام، داعش، بخش‌هایی دیگر از جیش‌الفتح مانند جبهه النصره و برخی شاخه‌های باقیمانده از ارتش حر، عناوین اصلی گروه‌های تشکیل‌دهنده تروریست‌ها در پیرامون دمشق (غوطه شرقی و غربی) را تشکیل می‌دهند.
بزرگترین گروه ثروتمند و مسلح وابسته به عربستان که سه سال قبل حتی برای جبهه النصره (القاعده شام و لبنان) از طریق مرزهای ترکیه سلاح و مهمات فراوانی به قلمون و عرسال و غوطه شرقی و غربی وارد می‌کرد، جیش الاسلام است که عمده‌ترین امکانات نظامی و مالی خود را از مرزهای اردن و بخشی از مرزهای ترکیه دریافت کرده است.
زهران علوش سلفی ـ تکفیری که پدرش نیز از آخوندهای تکفیری و فعال در عربستان و از اهالی استان حمص می‌باشد، به دلیل کاریزمای شخصیتی و رفتار خشن و افراطی و آموزش‌های تکفیری که در دانشگاه مدینه از وهابی‌ها دریافت کرده، اخیرا در یک عملیات ویژه هوایی به همراه حداقل 20 تن از فرماندهان احرار الشام، و سپاه رحمان (فیلق الرحمن) کشته شدند، معاون علوش هم بنا به برخی گزارش‌ها کشته شده و حساسیت اوضاع در غوطه شرقی که مقر اصلی تفکرات حنفی و نزدیک به وهابی است، با سرعت اقدام به تعیین جانشین برای وی نمودند.
در یکماه اخیر تروریست‌های غوطه شرقی به شدت با فشار عملیاتی ارتش سوریه و متحدان آن از زمین و هوا قرار داشته و آسیب‌های جدی به افراد، انبارهای تسلیحاتی، مراکز و تأسیسات زیرزمینی آنها وارد شده است. جیش‌الاسلام که بزرگترین گروه تروریستی پس از داعش به لحاظ تسلیحات و پول‌های اهدایی عربستان است در غوطه شرقی دارای 15 هزار نفر نیروست که در کنار احرار الشام و جبهه النصره و گروه‌های کوچکتر و هم‌پیمان با آنها، قریب 25 هزار نفر نیروی تروریستی دراختیار دارند. در غوطه غربی که داعش در شهرک‌های قوم، حجرالاسود، یلدا، اردوگاه یرموک حضور دارد، گروه‌هایی مانند جبهه النصره و جریان‌های هم‌پیمان القاعده و برخی شاخه‌های ارتش حر حضور دارند که تعداد نیروی آنها قریب 12 تا 15 هزار نفر است. عملیات‌های قلمون، غوطه شرقی، کوه‌های عرسال و شمال دمشق موجب مسدود شدن راه‌های تدارکات و لجستیک این تروریست‌ها شده و درگیری‌های یکماه گذشته بخش مهمی از توان تسلیحاتی آنها را نابود و یا به شدت کاهش داده است.
جیش‌الاسلام و احرار الشام و فیلق الرحمن گروه‌هایی هستند که نمایندگان آنها با حمایت عربستان و قطر و ترکیه در نشست ریاض شرکت داشتند تا به عنوان تروریست‌های میانه‌رو به تیم مذاکره‌کننده با حکومت سوریه تحمیل شوند. به جز ارتباط ویژه فکری، اجرایی با جبهه النصره القاعده شام و لبنان، زهران علوش همانند بقیه فرماندهان گروه‌های احرار الشام و نیلق الرحمن از خشونت‌ها و وحشی‌گری‌های مشابه داعش برخوردار بوده، کشتار دسته‌جمعی کارگران کرد در منطقه شمال دمشق به نام «عدرا العمالیه» به دست زهران علوش انجام گرفت که بخشی از آنها را نیز در آتش سوزاندند.
تلفات سنگین تروریست‌ها در غوطه شرقی که زهران علوش در رأس آن است در یک مزرعه در غرب روستای حموریه صورت گرفت که هنوز اجساد برخی از این فرماندهان تروریست از زیر آوار خارج نشده و آثار خود را بر تشکل‌های خود به جای می‌گذارد. زهران علوش به دلیل تسلط کامل بر غوطه شرقی، در جلسه روز عملیات قرار بود بین گروه‌های دعوت شده آشتی ایجاد کرده و زمینه حملات متقابل به ارتش سوریه و متحدان آن را برای باز کردن مسیرهای لجستیکی فراهم نماید. گزارش های دیگر از غوطه شرقی هم نشان می‌دهد که دوما به عنوان مرکز اصلی جیش الاسلام و بقیه گروه‌های تروریستی این منطقه، در آستانه محاصره کامل و مسدود شدن راه‌های امداد به آنهاست.
در غوطه غربی نیز طی مذاکراتی که از یکماه قبل در جریان است، داعش پذیرفته که 5000 نیروی خود در این مناطق را به رقه منتقل نماید و تروریست‌های جبهه النصره نیز به تعداد نزدیک به همین رقم را دربرمی‌گیرند به مناطق تروریست‌ها در ادلب بپیوندند. شرایط کلی در مناطق غوطه شرقی و غربی اینگونه است که فشار عملیاتی هوایی و زمینی به تروریست‌ها به شدت افزایش یافته و از یکسو تلفات و خسارت‌های زیادی را متحمل می‌شوند و از سوی دیگر با پایان یافتن ابزار جنگی مذاکره با حکومت سوریه را برای منتقل شدن به مناطق مرزی با ترکیه دنبال می‌کنند تا باتنفس لجستیکی و تسلیحاتی از مرزهای ترکیه امکان ادامه توان و حیات را به آنها بدهد.
کشته شدن زهران علوش و فرماندهان ارشد احرارالشام و فیلق الرحمن و جبهه النصره، بدون تردید پیامدهای مهمی در انسجام درون تشکیلاتی و روحیه نیروهای عادی تروریست به جای می‌گذارد که روزهای آینده، آثار آن را بیشتر نمایان خواهد کرد. بخش‌های باقیمانده از مرزهای ترکیه که هنوز، کمک‌های مالی و لجستیکی و تسلیحاتی به تروریست‌ها منتقل می‌کند، تنها دریچه امید تروریست‌ها در غوطه شرقی و غربی است و مسدود شدن مرزهای لبنان با سوریه و محاصره شدن داعشی‌ها و جبهه النصره در کوهپایه‌های عرسال، نزدیکترین مناطق برای کسب کمک را از تروریست‌های غوطه دمشق سلب کرده است. مضافاً اینکه هدف قرار گرفتن زهران علوش و بقیه فرماندهان تروریستی در غوطه شرقی پیام روشنی به آل‌سعود و سپس به قطر و ترکیه است که امکان تغییر نام تروریست‌ها در سوریه وجود ندارد و فرجام آنها نابودی و یا فرار از مناطق درگیری است.
*هادی محمدی، کارشناس ارشد تحولات غرب آسیا
