گروه جهاد و مقاومت مشرق - میزان فروش کتاب‌های دفاع مقدس در سال‌های اخیر، کمی نظرها را درباره علاقه ایرانی‌ها به کتاب‌های دفاع مقدس تغییر داد. هرچند همیشه حواشی‌ای مانند خرید سازمانی، تبلیغات خاص و... برای فروش این دسته از آثار از جانب گروه‌های مختلف مطرح می‌شود اما از حق دور نیست که تمامی این میزان فروش را مرهون عوامل یاد شده ندانیم. صف‌های طولانی برای خرید کتابی خاص در این ژانر، تجربه‌ همین چند سال گذشته است که هنوز از خاطر بسیاری از ما نرفته است.

در میان کارهایی که در این حوزه نوشته و منتشر شده است، اقبال مخاطب عام عمدتاً با کتاب‌هایی است که در ژانر خاطره و زندگی‌نامه نوشته شده است. انتشار کتاب‌هایی مانند «دا» توازن را در این میان برهم زد؛ انتشار کتاب‌هایی از این دست که با سبک جدیدی در این ژانر نوشته شده‌اند، توجه عمده مخاطبان عام را به این سمت جلب کرد. این دسته از آثار به دلیل روایت مستند و عموماً تکان‌دهنده سبب می‌شود که مخاطب کتاب با شخصیت اصلی آن ارتباط برقرار کرده و علاوه بر این، یک‌لایه بودن روایت‌های تاریخی نیز در این اقبال بی‌تأثیر نبوده است.

بازار گرم کتاب‌های دفاع مقدس در سال‌های اخیر علاوه بر اینکه انگیزه‌ای شده برای نویسندگان و فعالان این حوزه، تنور برخی از فرصت‌طلبان را که به نام ناشر و یا نویسنده فعالیت می‌کنند، نیز گرم کرده است. در سال‌های گذشته همزمان با رغبت عمومی به سمت این خاطرات، تعدادی از فعالان عرصه کتاب نیز بر آن شده‌اند تا از این فرصت استفاده و یا به عبارتی سوء استفاده کنند و با چاپ کتاب به هر قیمتی دستی بر این آتش داشته باشند. نتیجه انتشار زندگی‌نامه‌‌ها و خاطراتی‌ است که با صرف زمان دو یا سه ماهه تدوین شده‌اند و به دست ناشر سپرده شده‌اند. کتاب‌هایی که در آنها چهارچوب‌های اصلی یک کتاب خاطره تاحدود زیادی نادیده انگاشته می‌شود. نگاهی به کتاب‌های منتشر شده در این قالب و اندازه، حکایت از کتابسازی‌های متعددی در بازار کتاب دفاع مقدس در سال‌های اخیر دارد؛ کتاب‌هایی به اسم دفاع مقدس و شهدا، اما به کام ناشر و نویسنده‌نماها. اما پرسش اینجاست که چرا نگارش و چاپ چنین آثاری با سرعتی این‌چنینی به کار خود ادامه می‌دهد؟

شاید یکی از دلایل اقبال نویسنده و ناشران این‌چنینی، سهل‌الوصول بودن کتاب‌های خاطرات است؛ به این صورت که این دسته از آثار نیازی به خرج خلاقیت و هنر نویسنده ندارد و صرفاً جمع کردن یک‌سری از مستندات و تدوین کردن آنها به ترتیب زمانی در کنار یکدیگر می تواند برای خلق یک کتاب کافی باشد. در بهترین حالت از کتابسازی‌های اخیر نویسنده با تقلید از برخی از آثار موفق دست به کار می‌شود؛ اما کاش به همین‌جا ختم می‌شد. عمده کتاب‌هایی که با روش کتابسازی در حوزه ادبیات دفاع مقدس نوشته شده‌اند، زحمتی این‌چنینی را بر خود هموار نمی‌کنند.

متأسفانه نگاه سودآوری به این حوزه تا به جایی رسیده است که برخی از ناشران و نویسندگان با نگاه به وضعیت جامعه و توجه مردم به حوزه‌ای خاص در این رابطه، دست به کار می‌شوند و با توجه به شرایط ایجاد شده، به اصطلاح موج‌سواری می‌کنند و با چاپ کتاب در این رابطه، سود خود را از بازار توجه مردم می‌برند. نگاه این‌چنینی تا به جایی رسیده که به گفته برخی از نویسندگان، ناشرانی هستند که دو یا سه ماهه کتابی سفارش می‌دهند و منتشر می‌کنند.

کتابسازی‌های اخیر- جدا از نگاه غیر اخلاقی- کمترین ضررش تقلیل ذائقه جامعه به سمت دم دستی‌ترین روایت‌ها از دفاع مقدس است. مولود کتابسازی‌های اخیر که تعدادشان هم کم نیست، کتاب‌های به اصطلاح زرد است که نه جای استناد بر خود گذاشته‌اند و نه آداب و اصول هنری را رعایت کرده‌اند. کتاب‌هایی که سنگ محکی برای مخاطب خود باقی نمی‌گذارد تا براساس آن بسنجد که آیا این روایت صحیح است یا خیر؟ اینکه این دسته از آثار دفاع مقدس را نشانه گرفته‌اند یا ذائقه مردم را، پرسشی است که تا دیرتر نشده مسئولان امر باید برای آن پاسخی بیابند و چاره‌ای بیندیشند.