به گزارش مشرق، موسسه واشنگتن در گزارشی تحت عنوان «خاورمیانه پس از برجام» به قلم «مایکل سینگ» برای برنامه هسته ای ایران نوشت: علیرغم تحولات تاسف باری که طی سال های اخیر در خاورمیانه رخ داده است منافع آمریکا در این منطقه به صورت ریشه ای تغییر نکرده است. این منافع شامل عوامل متعددی همچون ممنوعیت گسترش سلاح های هسته ای، مبارزه با تروریسم، تبادل آزاد انرژی و تجارت و امنیت اسرائیل است اما موانعی که مانع از تقویت و توسعه منافع آمریکا در خاورمیانه می شود به طور آشکار تغییر کرده است و شامل برجام نمی شود.
ظهور گروه تروریستی داعش و سقوط هم پیمانان [آمریکا] در منطقه همچون مصر، تونس و دیگر کشورها نیازمند تدوین استراتژی جدید است یعنی مجموعه اقداماتی که با توجه موانع و فرصت های فرا روی امریکا بهترین فرصت را برای تقویت منافع آمریکا در منطقه تامین کند.
در مورد سیاست آمریکا در قبال ایران نیز باید گفت که سیاست واشنگتن در این زمینه باید مبتنی بر منع گسترش سلاح هسته ای در خاورمیانه باشد و در شرایطی که برجام برخی ابزارآلات مفید را در این زمینه فراهم می کند (اقداماتی همچون افزایش بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی و ملزم کردن ایران به اجرای تدابیر پیشگیرانه قاطع) اما در عین حال از نقاط ضعف بزرگی نیز رنج می برد.
در ادامه گزارش ادعا شده است که طرح مذکور برای ممانعت از ایران در تلاش برای دستیابی محرمانه به سلاح هسته ای قوی نیست و به این کشور اجازه می دهد عملیات پژوهش و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته ادامه دهد به طوری که بتواند از طریق آنها تاسیسات کوچک و محرمانه ای را برای غنی سازی اورانیوم احداث کند. همچنین برجام به ایران اجازه می دهد این کشور برنامه های موشک بالستیک را به صورت علنی پیگیری کند و در طی ۸ سال برای این امر کمک های بین المللی دریافت کند. به دلیل اینکه آژانس بین المللی انرژی اتمی در هر زمان و مکانی اختیار بازرسی تاسیسات ایران را ندارد، شناسایی برنامه های محرمانه مربوط به سلاح هسته ای ایران دشوار خواهد بود.
برای رفع چنین نقاط ضعفی توصیه هایی می شود که به شرح زیر است:
بهتر است تلاش های آژانس بین المللی انرژی اتمی برای دستیابی به افراد مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی از سر گرفته شود و این امر از طریق احکام اجرایی وارده در پروتکل الحاقی و برجام انجام شود.
بهتر است به جای تعیین زمان بازرسی از ۲۴ ساعت قبل، شرط بازرسی ظرف ۲۴ ساعت در پروتکل الحاقی اجرایی شود و این امر به موجب ساز و کار حل و فصل مناقشات که در برجام درج شده است انجام شود.
آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر شرکا با یکدیگر بر سر این موضوع اتفاق نظر داشته باشند در صورتی که ایران در همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی سهل انگاری کند فهرست تحریم ها از طریق ساز و کار حل مناقشات اجرایی شود.
آمریکا و هم پیمانان آن در آژانس بین المللی انرژی اتمی بودجه ای که برای اجرای ماموریت آژانس نیاز است را به قوی ترین شکل ممکن تامین کنند.
آمریکا و هم پیمانان آن باید در عملیات بازدارنده که آمادگی برای استفاده از گزینه نظامی است سرمایه گذاری کنند به طوری که در صورتی که ایران با برجام مخالفت کند از آن استفاده شود. این سرمایه گذاری باید در زمینه نیروی دریایی بزرگ باشد به طوری که مناطق جغرافیایی متعدد را پوشش دهد تا آمریکا ناگزیر به انتخاب آسیا و خاورمیانه نباشد.
آمریکا و اتحادیه اروپا و هم پیمانان آن ساز و کار لازم را برای جلوگیری از صدور کالاهای غیر قانونی ایران تدوین کنند.
شایان ذکر است راهکارهای مذکور در صورتی اجرایی خواهد شد که اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان و آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک حمایت کنند اما تضمینی وجود ندارد که انتخابات آتی در فرانسه و آلمان و دیگر مناطق ضامن حمایت این دولت ها از طرح مذکور باشند در غیر اینصورت واشنگتن گزینه ای جز بازنگری در پایبندی خود به طرح کاری مشترک و فراگیر نخواهد داشت.
ظهور گروه تروریستی داعش و سقوط هم پیمانان [آمریکا] در منطقه همچون مصر، تونس و دیگر کشورها نیازمند تدوین استراتژی جدید است یعنی مجموعه اقداماتی که با توجه موانع و فرصت های فرا روی امریکا بهترین فرصت را برای تقویت منافع آمریکا در منطقه تامین کند.
در مورد سیاست آمریکا در قبال ایران نیز باید گفت که سیاست واشنگتن در این زمینه باید مبتنی بر منع گسترش سلاح هسته ای در خاورمیانه باشد و در شرایطی که برجام برخی ابزارآلات مفید را در این زمینه فراهم می کند (اقداماتی همچون افزایش بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی و ملزم کردن ایران به اجرای تدابیر پیشگیرانه قاطع) اما در عین حال از نقاط ضعف بزرگی نیز رنج می برد.
در ادامه گزارش ادعا شده است که طرح مذکور برای ممانعت از ایران در تلاش برای دستیابی محرمانه به سلاح هسته ای قوی نیست و به این کشور اجازه می دهد عملیات پژوهش و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته ادامه دهد به طوری که بتواند از طریق آنها تاسیسات کوچک و محرمانه ای را برای غنی سازی اورانیوم احداث کند. همچنین برجام به ایران اجازه می دهد این کشور برنامه های موشک بالستیک را به صورت علنی پیگیری کند و در طی ۸ سال برای این امر کمک های بین المللی دریافت کند. به دلیل اینکه آژانس بین المللی انرژی اتمی در هر زمان و مکانی اختیار بازرسی تاسیسات ایران را ندارد، شناسایی برنامه های محرمانه مربوط به سلاح هسته ای ایران دشوار خواهد بود.
برای رفع چنین نقاط ضعفی توصیه هایی می شود که به شرح زیر است:
بهتر است تلاش های آژانس بین المللی انرژی اتمی برای دستیابی به افراد مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی از سر گرفته شود و این امر از طریق احکام اجرایی وارده در پروتکل الحاقی و برجام انجام شود.
بهتر است به جای تعیین زمان بازرسی از ۲۴ ساعت قبل، شرط بازرسی ظرف ۲۴ ساعت در پروتکل الحاقی اجرایی شود و این امر به موجب ساز و کار حل و فصل مناقشات که در برجام درج شده است انجام شود.
آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر شرکا با یکدیگر بر سر این موضوع اتفاق نظر داشته باشند در صورتی که ایران در همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی سهل انگاری کند فهرست تحریم ها از طریق ساز و کار حل مناقشات اجرایی شود.
آمریکا و هم پیمانان آن در آژانس بین المللی انرژی اتمی بودجه ای که برای اجرای ماموریت آژانس نیاز است را به قوی ترین شکل ممکن تامین کنند.
آمریکا و هم پیمانان آن باید در عملیات بازدارنده که آمادگی برای استفاده از گزینه نظامی است سرمایه گذاری کنند به طوری که در صورتی که ایران با برجام مخالفت کند از آن استفاده شود. این سرمایه گذاری باید در زمینه نیروی دریایی بزرگ باشد به طوری که مناطق جغرافیایی متعدد را پوشش دهد تا آمریکا ناگزیر به انتخاب آسیا و خاورمیانه نباشد.
آمریکا و اتحادیه اروپا و هم پیمانان آن ساز و کار لازم را برای جلوگیری از صدور کالاهای غیر قانونی ایران تدوین کنند.
شایان ذکر است راهکارهای مذکور در صورتی اجرایی خواهد شد که اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان و آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک حمایت کنند اما تضمینی وجود ندارد که انتخابات آتی در فرانسه و آلمان و دیگر مناطق ضامن حمایت این دولت ها از طرح مذکور باشند در غیر اینصورت واشنگتن گزینه ای جز بازنگری در پایبندی خود به طرح کاری مشترک و فراگیر نخواهد داشت.
