به گزارش مشرق، "علی اکبر صالحی" رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان  (17 فروردین ماه) از باشگاه خبرنگاران جوان بازدید کرد.

وی در این بازدید با نحوه فعالیت بخشهای مختلف این خبرگزاری آشنا شده و با خبرنگاران به گفت‌وگو پرداخت و به پرسشهای آنها پیرامون مسائلی چون دستاوردهای هسته ای، مذاکرات، اجرای برجام و ... پاسخ داد.

متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:

شما در بخش زیادی از مذاکرات حضور داشتید و آشنایی زیادی با برجام دارید، آنجایی که تحریم‌های هسته‌ای و موشکی به هم گره می خورد موضع تیم مذاکره کننده در مورد مسائل دفاعی چه بود؟

صالحی:  بسم الله الرحمن الرحیم. اینجانب نخست اجازه می خواهم که به تمام عزیزان فعال در این خبرگزاری و مخاطبان شما سلام عرض کنم. در برجام سعی آمریکایی‌ها بر این بود که موضوع موشکی با برجام یکی شود، آن 5، 6 قطعنامه‌ای که علیه ایران تصویب شد و در نهایت به قطعنامه 1929 رسید که در ان موضوع فعالیت‌های موشکی پررنگ‌تر شد. در صورتی که برنامه موشکی ایران هیچ ارتباطی به مسئله هسته‌ای نداشت.

 مشکل و بهانه آنها این بود که بعضی از این موشک‌ها می‌توانند بالقوه کلاهک هسته‌ای حمل کنند در حالی که برجام و موضوع موشکی دو موضوع کاملاً جداست. بعد از لغو قطعنامه‌ها، بحث فعالیت‌های موشکی نسبت به قبل سست تر شد و آمریکایی‌ها به این مقدار بسنده کردند که ایران نباید در ارتباط با موشک‌های حمل کننده کلاهک هسته‌ای فعالیت کند. روس‌ها نیز بارها اعلام کردند که هیچ تخلفی از سوی جمهوری اسلامی ایران رخ نداده است. این مسئله مصداق بارز مواضع غیراصولی و زورگویانه آمریکایی‌ها است که آمریکایی‌ها می‌زنند. سند برجام آنقدر محکم است که از طریق آن چیزی که نگاشته شده، کاری از پیش نمی‌برند و جلوی آنها را می‌گیرد. اما زمانی که منطق زور از یک در وارد شود، قانون از در دیگر خارج می‌شود.

بازتاب بحث موشکی در رسانه ها موضوع لغوی از سوی آمریکایی ها است و نباید در داخل با این جنجال‌آفرینی‌ها و هیاهوی رسانه‌ای بیرونی همراه شویم.
برنامه‌های سازمان انرژی اتمی در سال 95 چیست؟

صالحی:   ما در مراسم20 فروردین و به مناسبت روز ملی فناوری هسته‌ای، دستاوردهای جدید سازمان انرژی اتمی را به آگاهی ملت شریف ایران خواهیم رساند. در سال گذشته مجتمع سوخت نیروگاه بوشهر به نمایش درآمد. زمانی که روس‌ها از سایت سوخت ما بازدید کردند، متخصصان و پژوهشگران ما را تحسین کردند.

 امسال نیز ما مجتمع نمونه‌ای و کوچک شده رآکتور اراک را ساخته‌ایم و این موضوع از منظر غربی‌ها بسیار جالب خواهد بود. این مجتمع برای انجام تست‌های مورد نظر در اندازه معین ساخته شده است که در قلب رآکتور تهران بارگذاری خواهد شد و سوخت آن با فشار 2 تا  3 اتمسفر آزمایش می‌شود.

 ما در بخش سلامت نیز خبرهای خوبی داریم. ما سه نوع سانتریفیوژ توبیولار با دور 16 هزار با استفاده از مهندسی معکوس ساخته‌ایم و سانتریفیوژ زونال که نمونه آن را نداشتیم نیز ساخته شده و سانتریفیوژ اولترا با سرعتی بالغ بر 80 هزار دور در دسترس ماست که همه آنها در مراسم روز 20 فروردین رسانه‌ای و رونمایی می‌شود.
امکانات و بودجه سازمان انرژی اتمی چگونه است؟

صالحی: امکانات و بودجه سازمان انرژی اتمی از طریق دولت تامین می‌گردد. سال 94 سال بسیار سختی برای دولت بود. تولید نفت ما پایین و درآمد دولت بسیار کم شده بود و سازمان انرژی اتمی همان مبلغی را که سایر سازمان‌ها از دولت می‌گرفتند، می‌گرفت ولی با مدیریت حساب شده‌ای که در سازمان وجود داشت، سال را بدون هیچ وقفه و لطمه‌ای پشت سر گذاشتیم. اگر درآمد دولت در سال 95 محقق شود و بودجه پیش‌بینی شده برای سازمان عملیاتی شود، ان‌شاءالله مشکلی نخواهیم داشت.
کارگاه‌های کوچکی بودند که به سازمان انرژی اتمی کمک می‌کردند، آیا حذف این کارگاه‌ها صحت دارد؟

صالحی: اولین مکان برای آغاز فعالیت‌های سازمان همین کارگاه‌ها و مکان‌های دولتی بودند، ما عمده قطعات سانتریفیوژهای خود را از این کارگاه‌ها تامین می‌کردیم، ولی در طول زمان کارخانجات مورد نیاز مانند تابا را در سازمان راه اندازی کردیم بنابراین امروز ما دیگر برنامه¬ای برای برون سپاری تولید قطعات ماشین¬های سانتریفیوژ نداریم.
مسئولیت فنی مذاکرات بر عهده شما بود و شما بارها این مسئله را اعلام کردید، منظور از مسئولیت فنی چیست؟

صالحی: هر وزیری در دولت مسئول کار خویش است، زمانی که مصوبه هیئت دولت تصویب می‌شود، همه وزرا نسبت به آن مسئول می‌باشند. در گروه مذاکره کننده نیز بنده مسئول بعد فنی بودم و همیشه مسئولیت کار خود را پذیرفته‌ام ولی ضمناً مسئولیت جمعی برجام را در کنار سایر همکاران حاضر در این فرآیند می‌پذیرم.

 در کلیت مسئله برجام تمام تیم مذاکره کننده مسئول هستند، اما مسئولیت قسمت فنی مذاکرات با بنده است و اینجانب مسئولیت حوزه فنی را می‌پذیرم. بنده قضایا را ملی می‌بینم، اگرچه سیاسی هستم اما سیاسی کاری نمی‌کنم. همه ما مسئول برجام هستیم، اما در بعد فنی برجام تیم سازمان و مشاوران اینجانب پاسخگوی ملت ایران خواهیم بود، ما خیرخواهانه شروع کردیم و به پیش رفتیم. تا به امروز من نسبت به مسائل فنی بسیار اطمینان دارم و هیچ مشکلی نمی‌بینم. ما جای پای خود را محکم کرده‌ایم.

تعریف شما از دلواپس چیست؟

صالحی: همه ما باید دلواپس باشیم. خود تیم مذاکره کننده از دلواپسان اصلی موضوع بودند. ما مسئولیت سنگین حقوق یک ملت را بر دوش می‌کشیدیم که مجاز به اشتباه کردن نبودیم، چون تبعات اشتباه ما روی یک ملت منعکس می‌شود.

 ما حمایت مردم، رهبری معظم انقلاب و ریاست محترم جمهوری را پشت سر خود داشتیم، اما یکسری از دلواپسان سیاسی هستند. یعنی اهداف سیاسی دارند و همانند فردی هستند که خود را به خواب زده است که اینگونه افراد هیچ‌گاه بیدار نخواهند شد.گروهی از افراد دلواپس نیز فقط حرف‌هایی را شنیده‌اند و نگران هستند که باید آنها را توجیه کرد، حق را نمی‌توان پوشاند و سرانجام روزی نمایان می‌شود، دلواپسی‌های منطقی پشتوانه بسیار محکمی برای تیم مذاکره کننده بود.

رابطه دکتر صالحی و دکتر ظریف چگونه است؟

صالحی:  بنده و جناب آقای دکتر ظریف، رابطه بسیار گرم و صمیمی داریم. دکتر ظریف در یک جلسه که مسئولین عالی‌رتبه نظام حضور داشتند، موضوعی را مطرح کرده و گفتند که ما در بن‌بست مذاکراتی قرار گرفته‌ایم. از بنده کمک خواسته شد و بنده نیز افتخار خدمت پیدا کردم و با شروط خاصی وارد میدان مذاکره شدم،  از جمله آن شروط:
1-    حضور همتای اینجانب در جریان مذاکرات
2-    کارشناسان آنها باید به ایران بیایند و نه اینکه ما به آنجا برویم.
3-    و آقای دکتر عراقچی نیز مسئول پیگیری قضیه شدند و با خانم وندی شرمن در خصوص حضور آقای مونیز صحبت کردند و آنها پاسخ مثبت دادند.

آیا آقای مونیز به شما هدیه دادند؟

صالحی: بله، ایشان یک عروسک و لباس برای نوه من هدیه دادند، زیرا نوه بنده در همان روزهای مذاکرات به دنیا آمده بود، البته ما نیز هدایایی چون پسته و عسل به او تقدیم کردیم.
موضع شما در مورد دیپلماسی بالکن چیست؟

صالحی: بنده در جریان تصمیم  اتخاذ شده در ارتباط با دیپلماسی  بالکن نیستم، اما یکبار که خدمت دکتر ظریف بودم از خواستند که به اتفاق هم به بالکن برویم.
گزارشات حاکی از این است که آمریکایی‌ها تیم مذاکره کننده را با اسم کوچک صدا می‌زنند، آیا این موضوع صحت دارد؟

صالحی: این موضوع صحت دارد، با اسم کوچک صدا زدن رسم آنهاست، من نیز در زمان تحصیل، استاد خود را پروفسور دریسکول صدا می‌زدم که او بارها از من خواسته بود او را با اسم کوچک مایکل صدا کنم.

آیا خاطره خاصی از مذاکرات در ذهن شما وجود دارد؟

صالحی: احترام بسیار زیادی به نمایندگان ایران گذاشته می‌شد که این احترام، احترام به ملت ایران بود. خبرنگار عرب‌ زبانی در جریان مذاکرات به بنده می‌گفت که لذت می‌برم که شما را انقدر مقتدر و باصلابت می‌بینم، چرا غربی‌ها تا این حد به شما احترام می‌گذارند، در حالی که به مسئولین ما وقعی نمی‌گذارند.

 مذاکره کنندگان ما با قدرت و صلابت خاصی در جلسات حضور پیدا می‌کردند، نمونه بارز آن هم دکتر ظریف بود که از حق مردم ما کوتاه نمی‌آمد. در مذاکرات ما یک گروهان بودیم و آنها یک لشکر. در آمریکا آزمایشگاههای هسته‌ای زیادی وجود دارد و تقریباً از اغلب این مراکز یک نماینده در مذاکرات وجود داشت.

وندی شرمن در جلسه‌ای گفته بود زمانی که کارشناسانشان، نمونه طراحی مفهومی رآکتور اراک را دیدند، از تعجب متحیر شدند.

اهم برنامه‌های سازمان انرژی اتمی چیست؟

صالحی: ما برنامه داشتیم تا کلنگ زنی دو نیروگاه را داشته باشیم که به خاطر برخی موضوعات مربوط به شاخصه¬های فنی نتوانستیم در سال گذشته به نتیجه برسیم و ما مجبور شدیم پروژه را به تعویق بیاندازیم.

 دو گروه از کارشناسان روسی و ایرانی کار را  در حال پیگیری دارند و لذا امیدواریم در سال 95شاهد کلنگ زنی نیروگاه جدید در بوشهر باشیم. بنا داریم یک یا دو رآکتور 100 مگاواتی را در سواحل مکران آغاز کنیم که تاًمین کننده برق و آب شیرین آن خطه باشد. در حال حاضر مشغول مذاکره با طرف چینی در خصوص این نیروگاه¬ها می¬باشیم. هنوز قراردادی منعقد نشده است.

کار دیگری که قرار است انجام دهیم مدرن‌سازی نیروگاه اراک است که مشغول تنظیم یک قرارداد مفصل دراین زمینه با طرف چینی می‌باشیم. کارشناسان چینی و ایرانی دو سه بار یکدیگر را ملاقات کرده¬اند که البته صفر تا صد طراحی را ما انجام می‌دهیم و مسئول پروژه مدرن سازی راکتور اراک ایران می‌باشد. کارگروهی از ایران، آمریکا و چین که طرف آمریکایی و چینی مسئولیت مشاوره در این زمینه را بر عهده  دارند تشکیل شده است.  قرار است کارشناسان این کارگروه بصورت تناوبی با یکدیگر در کشورهای خود رایزنی علمی و فنی داشته باشند.

ما دو کار مهم دیگر در سال 95 داریم که یکی از آنها کلنگ‌زنی بیمارستان هسته‌ای بوده که همه امکانات آن و تأمین مالی با اعتبار لازم در نظر گرفته شده و اولین فاز این بیمارستان 3 تا 4 سال طول می‌کشد که نیازهای مربوط به بیماری‌های صعب‌العلاج را رفع کند انشاء الله. دومین پروژه‌ای که در دست داریم تولید رادیو دارو با استانداردهای بین‌المللی بوده که 60 تا 70 میلیون یورو بودجه نیاز دارد که ما پس از 4 سال صادرکننده رادیو دارو به جهان خواهیم بود انشاء الله.
رابطه تعداد سانتریفیوژ‌ها و تعداد کارمندان در سازمان انرژی اتمی چیست؟ آیا کارمند اخراجی داشته‌ایم؟

 صالحی: ما در سازمان انرژی اتمی دو نوع استخدام داریم. یک نوع استخدام شرکتی و نوع دیگر استخدام رسمی به این شکل که استخدام رسمی را هیچ کس نمی‌تواند اخراج کند اما آنهایی که شرکتی هستند باید سالیانه مورد ارزیابی قرار گیرند و اگر لازم بود دوباره قرارداد بسته شود. هر سانتریفیوژ یک کارمند نمی‌خواهد بلکه هر بخش تعداد مشخصی پرسنل با پروسه تعریف شده دارد.

یک عزیزی می‌گفت که صالحی جلوی تولید سانتریفیوژهای IR1 را گرفته و عزیز دیگری می‌گفت صالحی در سابق بسیار با سانتریفیوژ IR1 موافق بوده است. دو نظر متناقض سیاسی که فقط بمنظور تخریب بیان شده است در صورتی که ما زمانی که وارد سازمان انرژی اتمی شدیم بنا داشتیم سانتریفیوژهای IR4 را تولید انبوه کنیم و کم‌کم سانتریفیوژ IR1 را از لیست خارج کنیم.

وقتی وارد وزارت‌خارجه شدم عزیزی آمد و عکس آن عمل شد. یعنی سانتریفیوژها IR1 تولید انبوه شد و 19 هزار سانتریفیوژ با این شکل تولید شد که 10هزار عدد از آنها غنی‌سازی نمی‌کرد و تنها حدود 9 هزارتای آن غنی سازی می‌کرد که طبق مذاکرات 5 هزار عدد ازآن باقی ماند و برای فردو هم که تضمین و صیانتی برای نطنز بود براساس مذاکرات تعداد 1000 سانتریفیوژ نگهداشته شد.

 ما 10 تا 15 شرکت داریم که هر کدام مدیرعامل دارند و درباره استخدام‌های شرکتی تصمیم می‌گیرند. این شرکت¬ها مدیرعامل، هیات مدیره و مجمع خودشان را دارند که تصمیم مناسب در چارچوب کارآمدی را می‌گیرند.

آیا در مذاکرات نقطه‌ای بود که از خط قرمزها عبور کنید؟

صالحی: من به این دلیل می‌گویم که بحث فنی مذاکرات رابرعهده می‌گیرم که در بحث‌های مختلف همچون تعداد سانتریفیوژها و رقیق سازی اورانیوم بیش از آنچه که در اختیار داشتم محقق شد و ما در مذاکرات فراتر از چیزی که مقرر شده بود بدست آوردیم.
اهل فضای مجازی هستید؟

صالحی: نه نیستم. به دلیل مشغله بالا، این امکان برای بنده خیلی فراهم نیست.
درباره پارچین و بازدید آمانو موضوع به چه شکلی بود و اکنون وضعیت پارچین چگونه است؟

 صالحی: پارچین به شیوه ای که حل شد، یکی از بزرگترین دستاوردهای ایران بود که ما از دوستان عزیز در وزارت دفاع تشکر می‌کنیم که این موضوع به شکلی هوشمندانه به نتیجه رسید.
ماجرای مریضی شما چه بود؟

 صالحی: یکی از دوستان خوب ما که پزشک بود گفت باید چکاپ‌های پزشکی همچون آندوسکوپی و کلونسکوپی صورت بگیرد و من جا دارد اینجا از محافظانم تشکر کنم که مرا به زور برای چکاپ به دکتر بردند و زمانی که من از ماشین پیاده شدم یک الهامی در ذهنم به من گفت که اشهد خود را بخوان. چون تو ممکن است زنده خارج نشوی. پس از عملیات چکاپ متوجه می‌شویم که بخاطر نازک شدن دیواره روده، بخشی از آن پاره می‌شود که مشکلات و درد فراوانی را به همراه داشت ولی به لطف الهی و با دعای خیر مردم عزیز  از یک خطر جدی نجات یافته‌ام.
خاطره‌ای دارید که کمتر گفته شده باشد؟

صالحی: زمانی که من دوران نقاهتم را می‌گذراندم دکتر ظریف از ژنو زنگ زد و متأسفانه  بخاطر بیماری صدایم خیلی رسا نبود ایشان ار بنده خواستند که با کری و مونیز تلفنی مذاکره کنم. زمانی که با کری شروع به صحبت کردم وزیر امور خارجه آمریکا به من گفت که به خودت فشار نیاور و فقط گوش کن و در انتها پاسخ بده. پس از 50 دقیقه مکالمه زمانی که صبح، پایگاه‌های خبری را رصد می‌کردم متوجه شدم آقای کری در حین دوچرخه سواری دچار سانحه شده و پایش شکسته است. در دور بعدی مذاکرات بنده با یک هیکل نحیف رفتم و کری هم با پای شکسته آمد.
نظر شما درباره تروریسم هسته‌ای چیست؟ و چرا اسرائیل تابع هیچ قانونی نیست؟

صالحی: موضوع رژیم صهیونیستی و موضوع تروریسم هسته‌ای دو مبحث جداگانه است. این رژیم عضوNPT نیست. در اجلاس دوره¬ای بازنگری NPT همواره برای برگزاری یک کنفرانس بین المللی در خصوص خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای تأکید می شده است آخرین باریکه قرار بود کنفرانس در فنلاند تشکیل شود و بنده آن زمان در وزارت خارجه بر حضور کشورمان تأکید داشتم ناگهان با مخالفت سئوال برانگیز آمریکا و رژیم صهیونیستی برگزاری این کنفرانس روبرو می‌شویم و بدین صورت متانت جمهوری اسلامی ایران نزد افکار عمومی جهان و منطقه خاورمیانه روشن می‌شود.

درباره تروریسم هسته‌ای باید بگویم که این شکل از تروریسم به این معنی نیست که تروریست‌ها بمب اتم را به راحتی بدست بیاورند و در حقیقت معنی این کلمه این است که سلاح‌های کثیف هسته‌ای از قبیل مواد پرتوزا بدست تروریست‌ها برسد.

نظرتان درباره این کلمات چیست؟
رفسنجانی: سعه صدر بالا
احمدی نژاد: انقلابی
روحانی: استوار بر رأی خویش
ظریف: باهوش
عراقچی: زیرک
برجام: تحول
مونیز: آدم باهوش و زیرک
جان‌کری: شخصیت مشرف به کار
 
سیمان: یکی از خاطرات شیرین زندگی
کلونسکوپی: خدا را شاکرم که این اتفاق افتاد
رحیم مشایی: یک مقدار درباره‌اش غلو شده و تصویری مبهم در سطح افکار عمومی انعکاس یافته است.
متکی: کاردان
فردو: رمز و نماد صنعت هسته‌ای
آب سنگین: نماد "ما می‌توانیم"
پارچین: حقانیت ایران
آمانو: سخت‌گیر
حسینیان: سلیم النفس
فیلم بادیگارد: ندیدم اما ما تقریبا از جزئیاتش اطلاع داشتیم و از بانیان فیلم بودیم.

آیا مونیز به شما در تکمیل پایان نامه‌یتان کمک کرد؟

صالحی: خیر.

درست است که با یک پیامک وزیرامورخارجه شدید؟

صالحی: نه این درست نیست و اینکه می‌گویند بنده در جده بودم هم صحیح نیست. آن موقع بنده رئیس سازمان انرژی اتمی بودم شش ماهی بود که آقای احمدی نژاد با ما صحبت می‌کرد و اصرار داشت که من وزیرخارجه شوم که بعد بنده اطلاع یافتم که به این سمت منصوب شده‌ام. بنده قبل از اینکه حکم را در کارتابل ببینم از طریق پیامک مطلع شدم.

کشاورزی هسته‌ای را تا چه میزان پیگیری کرده‌اید؟

 صالحی: ما مجتمع کشاورزی هسته‌ای کرج را همچنان فعال داریم اما باید بیش از این در این حوزه کار کنیم. آخرین موضوعی که در زمینه کشاورزی هسته‌ای پیگیری شده مبارزه با کرم گلوگاه بوده است.

احمدی نژاد مخالف عراقچی بود اما من اصرار کردم

نظر شما درباره آقای عراقچی چیست؟ درست است که آقای احمدی نژاد با انتصاب آقای عراقچی مخالف بود؟

صالحی: جناب آقای دکتر عراقچی انسان باهوش و زیرکی است. بله آقای دکتر احمدی¬نژاد مخالف بود و بنده اصرار کردم.
نظر شما درباره برجام چیست؟

صالحی: برجام یک تحول بود.