گوزن زرد ایرانی بانام علمی « Persian Fallow Deer» یکی از گونه‌های منحصربه‌فرد خانواده گوزن‌هاست و جثه‌اش از مرال کوچک‌تر است. گوزن‌های زرد نر شاخ‌های بلند و نسبتاً پهنی دارند و رشد شاخ‌ها از یک‌سالگی به بعد شروع می‌شود.
در این‌گونه زیبا در فصل تابستان رنگ پشت و پهلوها زرد متمایل به قرمز و زیر بدن، کفل‌ها و دم‌سفید است. در قسمت پشت و پهلوها خال‌های سفید مشخصی دارد و وزن این‌گونه بین ۵۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم است.
زیستگاه کنونی این‌گونه منحصربه‌فرد جنگل‌های متراکم زاگرس و بیشه‌زارهای خوزستان است درحالی‌که به گفته کارشناسان گوزن زرد ایرانی حدود ۱۵۰ سال پیش در جنگل‌های انبوه و متراکم لرستان می‌زیسته و به‌مرورزمان نسل این‌گونه در این منطقه ازمیان‌رفته است.
در این راستا سال ۸۹ پس از سال‌ها با ورود سه رأس گوزن زرد به لرستان، امید به احیای این‌گونه در طبیعت لرستان رنگ گرفت، این موضوع از سوی مسئولان وقت با عنوان ایجاد سایت گوزن زرد در منطقه «کلدر» رسانه‌ای شد، پروژه‌ای که مصوبه دور سوم سفر هیئت دولت دهم را نیز داشت.
اما از آن سال‌ها نزدیک به ۶ سال می‌گذرد و در این مدت دو رأس از این گوزن‌های زرد جان خود را در باغ‌وحش خرم‌آباد ازدست‌داده‌اند که اولین گوزن سال گذشته براثر مارگزیدگی و دومین رأس روز هجدهم فروردین‌ماه به همراه فرزندش تلف شد.
مرگ دردناک گوزن زرد ایرانی به همراه فرزندش
مهرداد فتحی بیرانوند در این رابطه اظهار داشت: متأسفانه روز ۱۸ ام فروردین‌ماه امسال یک رأس گوزن زرد ایرانی در باغ‌وحش «کاسیت» خرم‌آباد تلف شد.
وی بابیان اینکه این گوزن باردار بوده و ماه‌های پایانی بارداری خود را طی می‌کرده است عنوان کرد: در این راستا بعدازاین اتفاق ما شرح مکتوب علت تلف شدن این‌گونه منحصربه‌فرد را از دامپزشکی لرستان خواستیم.
مدیرکل محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه باغ‌وحش کاسیت خرم‌آباد زیر نظر دامپزشکی لرستان فعالیت دارد عنوان کرد: بعدازاینکه ما از این اداره کل توضیح خواستیم آن‌ها علت تلف شدن این گوزن زرد ایرانی را ازدحام بازدیدکنندگان و وارد شدن استرس به این‌گونه اعلام کردند.
فتحی بیرانوند بیان داشت: بر اساس اعلام دامپزشکی لرستان این گوزن زرد ایرانی به دلیل استرس خود را به فنس هایی که در داخل آن‌ها نگهداری می‌شده کوبیده و این امر موجب شکستگی گردن و تلف شدن آن شده است.
وی بیان داشت: دامپزشکی لرستان عکس‌ها و فیلم‌های این گوزن زد ایرانی در هنگام ماساژ قلبی و همچنین تنفس مصنوعی برای جلوگیری از مرگ آن را برای محیط زیست ارسال کرده است.
مدیرکل محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه این گوزن زرد ایرانی روزهای پایانی بارداری خود را طی می‌کرده و یک ماه دیگر فارغ می‌شده است عنوان کرد: متأسفانه با این اتفاق ما دو رأس گوزن زرد را در استان از دست دادیم.
گوزن باغ‌وحش خرم‌آباد به دلیل استرس تلف شد!
الهام برنا معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان نیز در این رابطه با تأیید تلف شدن این گوزن زرد ایرانی در باغ‌وحش خرم‌آباد اظهار داشت: بر اساس اعلام دامپزشکی لرستان طی روزهای گذشته شاهد تلف شدن یک رأس گوزن زرد ایرانی بودیم که باردار نیز بوده است.
وی بابیان اینکه علت تلف شدن این‌گونه از سوی دامپزشکی لرستان استرس اعلام‌شده است تصریح کرد: با توجه به اینکه مسئول باغ‌وحش خرم‌آباد دامپزشکی بوده برای ما نیز نظر این اداره کل در رابطه با علت فوت این گوزن ملاک است.
معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه ما احتمال دادیم که تلف شدن این‌گونه گوزن زرد ایرانی براثر علت دیگری باشد گفت: بااین‌وجود بر اساس اعلام نظر دامپزشکی لرستان و همچنین عکس‌ها و فیلم‌هایی که آن‌ها در اختیار ما قراردادند علت تلف شدن این‌گونه استرس اعلام‌شده است.
سریال تکراری مرگ گوزن زرد ایرانی در باغ‌وحش خرم‌آباد
برنا بابیان اینکه با توجه به اینکه این گوزن باردار بوده ما به دامپزشکی لرستان به دلیل اینکه شرایط مناسبی برای نگهداری از آن ایجاد نکرده اخطاریه داده‌ایم گفت: این گوزن در روزهای آخر بارداری خود به سر می‌برده و نباید در شرایطی نگهداری می‌شد که به آن استرس وارد شود.
وی بابیان اینکه متأسفانه دامپزشکی در این رابطه کوتاهی کرده و آن را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده است گفت: فضای باغ‌وحش کاسیت خرم‌آباد برای نگهداری گونه‌ها در آن مناسب نیست.
معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه باوجود فضای نامناسب برای نگهداری گونه‌ها در باغ‌وحش خرم‌آباد شش ماه پیش دامپزشکی لرستان از ما درخواست داشتند که چند رأس گوزن زرد دیگر به این باغ‌وحش اضافه کنند که ما به آن‌ها این مجوز را ندادیم.
برنا بیان داشت: متأسفانه در سال گذشته نیز ما شاهد تلف شدن یک گوزن زرد ایرانی دیگر در باغ‌وحش خرم‌آباد به دلیل مارگزیدگی بودیم.
فضای باغ‌وحش خرم‌آباد با استانداردها فاصله دارد
وی بابیان اینکه فضای باغ‌وحش خرم‌آباد با استانداردها فاصله دارد گفت: سال گذشته وضعیت این باغ‌وحش ازنظر تغذیه و بهداشتی به‌هیچ‌عنوان مناسب نبود که ما به دامپزشکی لرستان اخطار و تذکرات فراوانی را در این رابطه دادیم.
معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه در پی این تذکرات محیط‌زیست، امسال شاهد بهبود شرایط بهداشتی و همچنین تغذیه گونه‌ها در این باغ‌وحش هستیم تصریح کرد: بااین‌وجود هنوز این باغ‌وحش به لحاظ فضا دارای مشکلات فراوانی است که باید رفع شوند.
