به گزارش مشرق، تحرکات دیپلماتیک جدیدی در منطقه آغاز شده است که شوربختانه هم‌چنان رنگ و بوی ضد ایرانی دارد. هم‌زمان با سفر جان کری وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا به منطقه و دیدار با برخی مقامات عالی‌رتبه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، پادشاه عربستان نیز بار سفر بسته تا بتواند نقاط ضعف جبهه ضد ایرانی که سامان داده را بر طرف و بر استحکام آن بیفزاید.

سلمان بن عبدالعزیز در حالی پنج‌شنبه گذشته به مصر سفر کرد که اولین سفر او به این کشور پس از نشستن بر کرسی پادشاهی محسوب می‌شود. اما این سفر چرا در شرایط کنونی منطقه رخ داد؟ به نظر می‌رسد موارد زیر را می‌توان در این خصوص برشمرد؛

یکی از مواردی که رسانه‌ها در چارچوب این سفر مطرح کرده‌اند، روابط اقتصادی میان ریاض و قاهره است. آن‌قدر این مساله پررنگ شده که گویا مهم‌ترین هدف از سفر سلمان، توسعه روابط اقتصادی میان دو کشور است. آن‌گونه که گفته شده در این سفر 24 توافق‌نامه و تفاهم‌نامه همکاری میان دو طرف به امضا می‌رسد. رسانه‌های عربی ارزش این توافق‌نامه‌ها را بیش از 2 میلیارد دلار تخمین زده‌اند.

اما واقعیت این است که در نگاه سعودی، توسعه روابط اقتصادی با برخی کشورها صرفا نمایی است که در پس آن، اهداف سیاسی جریان دارد. پس از کودتا علیه مرسی و به قدرت رسیدن السیسی، ریاض که واهمه داشت مبادا اخوان‌‌المسلمین دوباره به قدرت بازگردد، سعی کرد تا با انواع حمایت‌ها مانع از این امر شود. او برای تثبیت السیسی میلیاردها دلار روانه مصر کرد. اهداف سیاسی عربستان از این کمک‌های اقتصادی کاملا آشکار بود و بر همین اساس این کمک‌ها طی این سال‌ها اگرچه کاهش یافت اما هیچ‌گاه قطع نشد. اما حالا به نظر می‌رسد با توجه به برخی مواضع خاص مصر، ریاض ضروری دیده تا دوباره کیسه خلیفه را شُل کند!

به صورت مشخص مصر در پرونده‌های سوریه، حزب‌الله و یمن، با عربستان همراهی مورد انتظار ریاض را نداشته است. در ماجرای سوریه، مصر بر راهکار سیاسی، حق مردم در تعیین سرنوشت و حتی در زمان‌هایی از ماندگاری اسد در قدرت سخن گفته است. در پرونده یمن، اگرچه مصر به لحاظ سیاسی مواضع عربستان را تکرار کرده اما با وجود تلاش‌های بسیار ریاض، قاهره هیچ‌گاه حاضر نشد به صورت نظامی وارد معرکه یمن شود. در ماجرای تروریست نامیدن حزب‌الله لبنان هم، اگرچه وزیر خارجه مصر در جلسه اتحادیه عرب همراه با همتایان سایر کشورهای عربی (جز عراق، لبنان و الجزایر) به تروریست بودن حزب‌الله رای داد اما مصاحبه‌ی او با روزنامه الیوم السابع نکات معناداری دربرداشت. او در پاسخ به اینکه آیا حزب الله سازمان تروریستی است گفت: «در این مورد حکم  نخواهم داد زیرا حزب الله در لبنان وضعیت خاصی دارد و لبنان کشور برادر است و از ناآرامی‌های شدید داخلی رنج می‌برد و این موضوع در سطح مردم لبنان قابل حل‌وفصل است.» این اظهارات یعنی شکری از تصمیم اتحادیه عرب دفاع نکرده است.

البته مصر به تازگی پخش شبکه المنار وابسته به حزب‌الله را از ماهواره نایل‌ست متوقف کرده است. گفته می‌شود این اقدام خواسته عربستان بوده است. در هر صورت طبیعی است که سلمان پادشاه عربستان در سفر خود به مصر در خصوص این موارد با السیسی گفتگو کرده باشد.

اما به نظر می‌رسد علاوه بر تلاش عربستان جهت افزایش هم‌گرایی مصر با خود در عرصه منطقه، هدفی مهم‌تر سلمان را به قاهره کشانده است؛ هدفی که باید برای فهم آن به سفر بعدی سلمان هم توجه کرد. رویکردی که عبدالله پادشاه سابق عربستان اتخاذ نکرد اما سلمان از همان هفته‌های ابتدایی جلوس بر تخت سلطنت در پیش گرفت، ایجاد و تقویت جبهه سنی مقابل ایران بود. نگاهی به میهمانان سلمان در آن روزها موید این امر است.

او اما برای رسیدن به هدف خود در سطحی وسیع و راهبردی، یک مشکل اساسی در مقابل داشت؛ تنش گسترده میان ترکیه و مصر. اردوغان حامی اخوانی‌ها بود و به دلیل کودتا، کشتار و سرکوب اسلام‌گرایان مصر، با شدیدترین واژه‌ها به السیسی حمله می‌کرد. در مقابل مصر هم همواره آنکارا را به مداخله در امور داخلی خود متهم می‌ساخت. در این میان اما عربستانی هست که تلاش می‌کند تا همه کشورهای نزدیک به خود را در جبهه‌ای علیه ایران سامان دهد. سلمان در همان ابتدای پادشاهی‌اش، سعی کرد مشکلات خود با اخوانی‌های یمن را تا حدی برطرف سازد. و حالا او سعی دارد تا مصر و ترکیه را به یک‌دیگر نزدیک سازد. سلمان بزودی به ترکیه می‌رود. به نظر می‌رسد سفر سلمان به مصر و سپس ترکیه، تلاشی دیپلماتیک و میانجی‌گرانه برای نزدیک کردن این دو کشور است.

عربستان نبردی دیپلماتیک، فرقه‌ای، اقتصادی و امنیتی با ایران را آغاز کرده است. واقعیت این است که باید تمامی رفتارهای عربستان در حوزه خارجی را در جهت تقابل با ایران تعبیر کرد. الجبیر وزیر خارجه سعودی چندی قبل پس از حضور در نشست هم‌گرایی کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای عرب از ضرورت نزدیکی بیشتر به این کشورها سخن گفت تا ایران در آن منطقه منزوی شود! و حالا طبیعی است که او و مقامات عالی‌رتبه دیگر عربستان برای منزوی‌سازی و تضعیف ایران و متحدان و بازوان منطقه‌ای‌اش از هیچ تلاشی فروگذار نکنند.