سخنان سندرز شاید برای بسیاری پیش پا افتاده به نظر برسد اما در چارچوب رقابت های مقدماتی انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، تاریخی است. برای سال ها، (تقریبا) تمامی نامزدهای انتخاباتی آمریکا آشکارا از اسرائیل حمایت کرده، فلسطینی ها را مسئول ادامه مناقشه خاورمیانه خوانده و قویا از سیاست های تل آویو حمایت کرده اند. دموکرات ها و جمهوری خواهان این کار را به شکل های مختلفی انجام داده اند و به طور کلی دیدگاه حمایت تام از اسرائیل، دیدگاه غالب بوده است.

اما سندرز، موفق ترین نامزد یهودی در تاریخ رقابت های مقدماتی، این شرایط را تغییر داد. او یک خط جدیدی را وارد جریان سیاسی آمریکا کرد که بیشتر در میان جناح چپ اسرائیل عمومیت دارد.

استدلال هایی که سندرز در مناظره با کلینتون درباره مناقشه خاورمیانه مطرح کرد، چیزی است که دموکرات های محافظه کار (و شاید خود آمریکا) باید سال ها پیش درباره اسرائیل به آن می رسیدند.

استدلالی که از پرده بیرون افتاد

سندرز همان طور که خودش گفت موضع ضداسرائیلی تندی نگرفت. او بر حمایت خود از تل آویو تاکید کرد و به زمانی اشاره کرد که به عنوان مردی جوان در اسرائیل زندگی کرده است.

با این حال، سندرز از چیزی دفاع کرد که معمولا «صهیونیسم لیبرال» خوانده می شود؛ به این معنی که هم می شود (به عنوان یک آمریکایی یا اسرائیلی) از موجودیت اسرائیل دفاع کرد و همزمان عمیقا از رفتاری که با فلسطینی ها می شود انتقاد کرد.

سندرز در جریان مناظره گفت: «البته اسرائیل حق دفاع از خود را دارد اما تا مدت های مدید، صلحی در منطقه وجود نخواهد داشت مگر اینکه ایالات متحده مشکلات جدی را تشخیص دهد، مشکلاتی که در میان مردم فلسطینی وجود دارد.»

پاسخ هیلاری کلینتون نشان از حضور وی در وزارت خارجه آمریکا داشت. وزیر خارجه پیشین آمریکا گفت که او هم جانب فلسطینی ها را گرفته اما در مذاکرات محرمانه. کلینتون گفت: «من کسی هستم که سه نشست آخر را میان رئیس حکومت خودگردان فلسطین و نخست وزیر اسرائیل برگزار کردم. تنها چهار تن در این مذاکرات حضور داشتند، نتانیاهو (نخست وزیر اسرائیل)، محمود عباس (رئیس حکومت خودگردان)، جورج میشل (فرستاده وقت آمریکا به خاورمیانه) و من. سه نشست طولانی و من در این نشست ها دقیقا بر آنچه که حق فلسطینی ها و منصفانه بود تمرکز کرده بودم.»

استاندارد اغلب دموکرات های حامی اسرائیل در سال های اخیر این بوده است: «از اشتباهات اسرائیل انتقاد کن اما در خفا.»

واقعیت این است که این فاصله عمومی میان ایالات متحده و اسرائیل باعث از بین رفتن اعتماد میان دو طرف شده و این مسئله میانجیگری سازنده در مذاکرات صلح را برای ایالات متحده دشوار کرده است.

صهیونیست های لیبرالی چون برنی سندرز از این شرایط ناخشنودند. استدلال سیاستمدارانی چون سندرز این است که اسرائیل با ادامه شهرک سازی ها در کرانه باختری و عقیم گذاشتن راه حل تشکیل دو دولت، یک مسیر خود تخریبی را در پیش می گیرد. استدلال های پشت درهای بسته این سیاستمداران نیز این است: ایالات متحده باید به اسرائیل هشدار دهد که از مسیر فعلی که در آن قرار دارد، فاصله بگیرد و این دقیقا معنای ضمنی سخنان برنی سندرز در مناظره بود: «زمانی می رسد که اگر ما به دنبال عدالت و صلح باشیم، مجبور خواهیم شد بگوییم که در تمام این مدت حق با نتانیاهو نبوده است.»

سندرز می گوید که آمریکا باید آشکارا به سوءرفتار اسرائیل با فلسطینی ها اذعان کند زیرا واقعیت این است که فلسطینی ها درد و رنج وحشتناکی را متحمل می شوند و سیاست های جناح راست اسرائیل که از طرف سیاستمدارانی چون نتانیاهو پشتیبانی می شود، مسئول این درد و رنج است.

سندرز معتقد است که کلینتون در فرصت های مختلف (از جمله در سخنرانی اخیر خود در ایپک) هیچ تمایلی نداشته که به این سوءرفتار اذعان کند.

اگر سندرز همین مسیری را که در پیش گرفته، ادامه دهد می تواند به معنی یک بازبینی جدی در رویکرد حزب دموکرات نسبت مناقشه اسرائیل ـ فلسطین باشد. نشانه هایی از این تغییر رویکرد را پیشتر در دولت باراک اوباما دیده ایم. اوباما آشکارا به دلیل گسترش شهرک ها و تلاش برای کارشکنی در توافق هسته ای با ایران از نتانیاهو انتقاد کرده است. اما سندرز به دنبال بیشتر کردن این انتقادهاست. او معتقد است که ایالات متحده باید نقش فعال تری را در دفاع از حقوق فلسطینی ها برعهده بگیرد.

سندرز یک تابوی بزرگ را شکست

سندرز فاصله زیادی با یک دفاع مناسب از موضع لیبرال صهیونیستی دارد. گفته شده، او تنها ساعاتی پیش از مناظره سیمون زیمرمن، هماهنگ کننده یهودی برنامه هایش را به دلیل انتقادهای تند از نتانیاهو در ملاعام از کار معلق کرد.

با این حال این مسئله از اهمیت حمایت سندرز در مناظره کم نمی کند. اظهارات وی در مناظره یک پیام به دموکرات ها بود که در پیش گرفتن رویکرد انتقادی تر نسبت به اسرائیل امکان پذیر است.

سندرز به عنوان یک یهودی که پیشتر در اسرائیل زندگی کرده در یک برنامه زنده از حقوق فلسطینی ها صحبت کرد و یک تابوی بزرگ را شکست. گفته می شود، نظرسنجی های موسسه گالوپ نشان می دهد که 58 درصد از دموکرات ها از تشکیل دولت فلسطینی حمایت می کنند (این رقم در میان جمهوری خواهان 26 درصد است).

شاید هنوز این اتفاق نیفتاده، اما نگاه سندرز به اسرائیل احتمالا به جریان غالب در میان دموکرات ها تبدیل خواهد شد. عملکرد سندرز در آخرین مناظره آغاز یک فرایند نسبتا طولانی است که طی آن نگاه انتقادی حزب دموکرات آمریکا به اسرائیل تقویت خواهد شد. در این میان دموکرات های سنتی تر مانند هیلاری کلینتون مجبور خواهند شد که به دنبال راهی برای کنار آمدن با شرایط جدید باشند.

منبع: دیپلماسی ایرانی