گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

*****

روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز یک‌شنبه را با تمرکز بر آغاز بهارستان دهم و حمایت از حضور محمدرضا عارف در کارزار رقابت ریاست مجلس شورای اسلامی آغاز کردند.

مهم‌ترین محورهای که امروز روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات به آن پرداختند، عبارت‌اند از:

1. قهر در لیست امید؛ کاظم جلالی و بهروز نعمتی نوک پیکان انتقادات اعضای لیست امید هستند؛ آنان پاسخ به «بی‌اخلاقی‌ها» را به زمانی مناسب ارجاع دادند و حالا یکی از اعضای لیست امید از قطع ارتباط آنان خبر می‌دهد. احمد مازنی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی دهم در گفت‌وگو با روزنامه فرهیختگان اظهار داشت: «برخی دوستان اصولگرا که در لیست امید بودند، الان دیگر ارتباط را قطع کردند و حساب خود را از ما جدا کردند. ما آنها را جزء فراکسیون امید می‌دانیم و بحث ریاست مجلس تمام شود ما در اداره مجلس و در دیگر بحث‌‌ها مثل قانون‌گذاری و نظارت با هم تعامل خواهیم داشت. ما همه با افرا‌طی‌گری مخالفیم، اما در این مرحله احساس می‌شود کم‌لطفی شده است.»

2. شکست پارلمان در سایه؛ سعیدحجاریان از مدیریت بیرون نمایندگان مجلس دهم برای افزایش کارآمدی آنان تحت عنوان «پارلمان درسایه» خبر داد؛ این استراتژی دیکته کردن اهداف عوامل تندروی اصلاحات با واکنش جدی نمایندگان مبنی بر استقلال منتخبان مردم مواجه شد. مقابله با ایده پارلمان در سایه حتی یاران نزدیک هاشمی رفسنجانی همراه ساخته است و از آن تعبییر به «فشار بیهوده جریان‌های سیاسی» یاد شده است. قدرت‌الله علیخانی در یادداشت روزنامه شرق نوشت: « صرف‌نظر از موضوع انتخاب رئیس، اعتدال‌گرایان می‌توانند برای سایر سمت‌های مجلس و رؤسای کمیسیون‌ها، برنامه مدون داشته باشند. ظهور و بروز عملکرد فراکسیون‌ها، یک سال بعد از آغازبه‌کار مجلس خواهد بود. پرهیز از دورویی و فریب در رفتارهای فراکسیونی، اهمیت بسیار زیادی دارد و روی کیفیت کار نمایندگان تأثیر خواهد گذاشت. درعین‌حال نمی‌توان برای نماینده، از بیرون مجلس تعیین‌تکلیف کرد و با فشار بیهوده جریان‌های سیاسی، ممکن است تظاهر در رفتار نمایندگان بروز کند. باید اجازه داد منتخبان ملت به‌تدریج، ظرفیت‌های واقعی خود را نشان دهند.»

3. هشدار اصلاح‌طلبان به علی لاریجانی؛ اصلاح‌طلبان علی لاریجانی را اولین خروجی ائتلاف انتخابات 92 می‌دانند و معتقدند که پایداری‌ها او را فریب داده‌اند و «او باید مراقب باشد با طناب پوسیده پایداری‌ها در چاه شکاف میان نیروهای اعتدالی نرود.» آنان در تحلیل رفتار نمایندگانی مانند امیرآبادی مدعی هستند که به صورت خبرسازی از حضور نمایندگان مجلس دهم در حمایت از علی لاریجانی سخن می‌گویند و در همین راستا بیان می‌کنند: «آنها حالا بازی تازه‌ای را در پیش گرفته‌اند و زمانی که فهرست امید و تعداد کرسی‌های آن در مجلس دهم دست بالا را دارد، سعی می‌کنند با خبرسازی‌هایی از یک سو، منتخبان امید را ناامید کنند و از سوی دیگر به علی لاریجانی القا کنند که اکثریت مجلس با اوست تا از این طریق میان نیروهای اعتدالی شکاف ایجاد شود و آنها بازی خود را در این شکاف پیش ببرند»

4. گلایه از دخالت دولت در انتخابات رییس مجلس؛ محمدرضا عارف در گفت‌وگوی اخیر خود با روزنامه شرق از دخالت «دولت» در انتخابات ریاست مجلس گلایه کرد و حالا روزنامه آرمان از دخالت‌ها تعبیر به رفتارهای «رادیکال» کرده است و در همین راستا نوشت: « اکنون این حق نمایندگان منتخب خانه ملت است که در خصوص انتخاب اعضای هیات رئیسه تصمیمات لازم را اتخاذ کنند و افرادی خارج از مجلس نباید نظرات خود را به نمایندگان منتخب تحمیل کنند؛ چراکه دخالت در این رابطه و رادیکالیستی کردن این موضوع نمی‌تواند به مصلحت کشور باشد. بنابراین در این راستا تصمیم گیری نهایی باید به نمایندگان منتخب واگذار شود.» این درحالی است که اصلاح‌طلبانی چون حجاریان از پارلمان در سایه برای هدایت مجلس از بیرون صحبت کرده‌اند.

5. عارف مسئول عقیم‌سازی اصلاحات هراسی؛ هر یک از فعالان سیاسی اصلاحات برای جلوگیری از موج شکست محمدرضا عارف، او را مسئول یکی از اهداف اصلاح طلبانه معرفی می‌کنند. غلامرضا ظریفیان در روزنامه اعتماد نوشت: « نكته‌اي كه مي‌تواند بر اهميت رياست عارف بر قوه مقننه كشور بيفزايد، نگاه او به عرصه دانش است. نكته بعدي كه با هر انتخاباتي به ذهن مي‌رسد، بحث سنت‌هاي الهي است. يكي از سنت‌هاي مهم خدا كه امروزه در دموكراسي‌ها به آن خيلي توجه مي‌شود چرخش بازيگران عرصه سياست است. يكي از مهم‌ترين اثراتي كه انتخاب عارف به عنوان رياست مجلس مي‌تواند در جامعه سياسي ايران ايجاد كند، عقيم كردن پروژه اصلاحات هراسي است.»

6. حمایت مستقل‌ها از علی لاریجانی؛ برخلاف ادوار گذشته بهارستان، این بار مستقلین مجلس تکلیف ریاست بهارستان را مشخص می‌کنند و اصلاح‌طلبان معتقدند که علی لاریجانی در جذب مستقل‌ها پیشرو بوده است. نعمت احمدی در گفت‌وگو با روزنامه قانون اظهارکرد: « چهره‌هاي مخفي به عنوان معتدل يا اصلاح طلب كه از آنها مي‌توان به جمعيت ژله‌اي ياد كرد وارد مجلس شدند. اين افراد گاهي اصولگرا و گاهي نيز اصلاح طلب هستند. در صورتي كه عارف رئيس مجلس شود اين افراد ممكن است به سمت لاريجاني جذب شوند. لاريجاني مي‌تواند تعداد زيادي از منتخباني راكه نه اصولگرا و نه اصلاح طلب هستند به سمت خود جذب كند و فراكسيون قدرتمندي شكل مي‌گيرد. اما اگر لاريجاني رئيس مجلس شود اصولگراهاي راديكال‌هاي آزاد جبهه‌اي تشكيل مي‌دهند.»

7. آغاز فعالیت انتخاباتی شورای شهر؛ در خرداد 96 فصل جدیدی از سیاست‌ورزی کشور رقم خواهد خورد؛ اصلاح‌طلبان نگاه‌های انتخاباتی خود به کارزار رقابت شورای شهر را از هم‌اکنون آغاز کرده‌اند. داریوش قنبری از اعضای شورای مرکزی حزب اصلاح‌طلب مردم‌سالاری در گفت‌وگو با روزنامه ابتکار اظهار داشت: « یکی از مجاری تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در کشور شوراها هستند که به دلیل چنین نقش مهمی انتخابات این نهاد ها نیز به مراتب دارای اهمیت است. انتخابات ریاست‌جمهوری جنبه ملی و انتخابات شورا‌ها جنبه محلی دارد. چنین هم‌زمانی باعث می‌شود شورا‌ها به سمت میدان‌های سیاسی حرکت کنند و مردم در فرآیند انتخابات مربوط به آنها معیار و ملاک خود را بر مبنای انگیزه‌های سیاسی قرار دهند. از طرفی در پرتو برگزاری این دو انتخابات در تاریخ مشترک می‌توان اذعان داشت که شور و نشاط مشارکت در میان مردم افزایش یافته و از این طریق امکان دارد که افراد توانمند بیشتری به بدنه شورا‌ها تزریق شود.»

· تردید خرداد 96، پیامد شکست عارف در بهارستان

«تهدید» آغاز ناامیدکننده‌ی برای لیست امید از سوی افراد بیرون بهارستان است؛ این تهدیدهای «پنهانی» برای منتخبان مردم در انتخابات مجلس دهم، با نزدیک شدن به روز انتخابات ریاست مجلس «آشکار» شده است و حالا منتخبان لیست امید باید میان رای به اصلح و تهدید رای به عارف یکی را انتخاب کنند.

پیرموذن از فعالان سیاسی اصلاحات چند روز گذشته در گفت‌وگو با روزنامه وقایع اتفاقیه اظهار داشت «امیدوارم انسان شخصیت خودش را با بدعهدی زیر سؤال نبرد. انسان‌های بزرگ کسانی هستند که دوشخصیتی عمل نکنند و هرروز به سمتی که منافعشان ایجاب می‌کند، نچرخند. امیدوارم این افراد {منتخبان لیست امید} دو شخصیتی عمل نکنند و هواشناس نباشند و به هر سمتی که باد می‌وزد جهت نگیرند و بدانند رفتارشان از سوی مردم رصد می‌شود. این رفتار موجب دلسردی مردم می‌شود و عمر سیاسی آنها را شروع نشده به پایان می‌رساند، چراکه مردم تمایلی به افراد رنگارنگ و دو شخصیتی ندارند.»

پس از تهدید نوبت به گره زدن ریاست مجلس به خرداد96 فرا رسیده است. علی صوفی در همین راستا نوشت: «اكثريت بايد ملزومات خاص خودش را در مجلس در اختيار داشته باشد. مهم‌ترين آن موضوع انتخاب هيات‌رييسه مجلس است. كارايي اين مجلس و جهت‌گيري آن از همين جا مشخص مي‌شود. فراكسيون قوي اميد در تدوين قوانين، همكاري با دولت و فراهم كردن زمينه براي انتخابات سال ٩٦ مي‌تواند به‌شدت تاثيرگذار باشد. اگر نمايندگان اشتباه كنند پيامدش در سال ٩٦ خود را نشان خواهد داد.»