ویژگی بارز مجلس نهم مواضع اصولی و دقیق نمایندگان و رئیس این مجلس در مباحث سیاست خارجی بود که باعث تقدیر رهبر انقلاب نیز شد. مقام معظم رهبری در دیدار با مردم قم در تاریخ 19/10/1394 با تأکید بر اهمیت مجلس می‌فرمایند: بحمدالله مجلس کنونی ما، در مسائل بین‌المللی، مواضع خیلی خوبی می‌گیرد؛ این خیلی برای کشور مغتنم است. این کجا و اینکه یک مجلس شورایی ما تشکیل بدهیم که در مقابل دشمنان بین‌المللی و جبههٔ متّحد دشمنان، حرف آن‌ها را بزند [کجا]؛ این‌ها خیلی با هم فرق می‌کند. این کجا که مجلسی داشته باشیم که چه در قضیّة هسته‌ای و چه در قضایای گوناگون دیگر، حرف دشمن را تکرار بکند؛ یا اینکه نه، مجلسی مستقل، آزاد و شجاع باشد؛ همان‌جوری که مردم شعار می‌دهند، داخل مجلس شعار بدهند؛ همان‌جوری که مردم می‌خواهند، در داخل مجلس موضع‌گیری کنند؛ این خیلی مهم است.»[1] اشاره‌های رهبر انقلاب درباره مجلسی که حرف دشمنان را تکرار می‌کند به مجلس ششم است که در بسیاری موارد به دنبال پیشبرد اهداف کشورهای غربی بود.

اما در مجلس نهم نمایندگان اصولگرای شاخصی حضور داشتند که عدم حضور در مجلس دهم به شدت احساس می‌شود. در ادامه برخی از این نمایندگان و مواضع مهم آنان را مرور خواهیم کرد.

حدادعادل؛ بزرگ اصولگرایان

غلامعلی حدادعادل ادیبی است که از عرصه فرهنگ و هنر وارد سیاست شد و اولین تجربه جدی‌اش را مجلس ششم آغاز کرد. وی در مجلس هفتم به ریاست مجلس رسید و در مجالس نهم نیز ریاست فراکسیون اصولگرایان را بر عهده داشت و در پایان چهار سال دربارة عملکرد این فراکسیون گفت: فراکسیون اصول‌گرایان در مسائل و طرح‌های مهمی که در مجلس نهم به تصویب نمایندگان رسید تأثیرگذار بود که موجبات تقویت نظام را فراهم می‌کند.[2] ریاست حداد بر این فراکسیون در مدیریت و هماهنگی تصمیم‌گیری‌های اصلی مجلس نقش بسزایی داشت

تصویر دیگری که از حدادعادل در ذهن‌ها نقش بسته است مربوط به شکستگی پایش در بازی دوستانه فوتبال است که وی با وجود این آسیب دیدگی، عصا به دست و دشداشه به‌تن وارد صحن مجلس شد که حضور حداد با این ظاهر موجب جلب توجه عکاسان و تصویربرداران شد.[3]

توکلی؛ عدالت‌طلبِ فسادستیز

انتقاد از قراردادهای جدید نفتی، پیگیری رانت 650 میلیون یورویی، شکایت درباره واگذاری غیرقانونی آلومینیم المهدی، افشاگری دربارة برداشت صندوق توسعه ملی، افشاگری دربارة عضویت وزیر و خانواده‌اش در هیئت مدیره 14 شرکت و ... تنها برخی از اقدامات احمد توکلی در راستای فسادستیزی در سال‌های اخیر است. این نماینده با سابقه در این دوره از نمایندگی تنها به اقدامات فسادستیزانه در خود مجلس توجه نکرد و با کمک برخی دیگر از نمایندگان «سازمان مردم نهاد شبکه دیده‌بان شفافیت و عدالت» را تأسیس کرد و هدف این سازمان را استفاده از ظرفیت مردمی برای دفاع از حقوق شهروندی و اجرای عدالت در ذیل قانون می‌داند.

توکلی در نشست افتتاحیه این سمن اظهار داشت: ما معتقدیم باید از گرایش‌های حزبی و صنفی پرهیز کنیم. با اینکه ما افراد شناسنامه‌دار سیاسی هستیم ولی معتقدیم که نباید گرایش‌های جناحی را در این مبارزه دخالت دهیم. ما از افشاگری‌های غیرقانونی پرهیز می‌کنیم زیرا آبروی سازمان‌ها و افراد چه در بخش خصوصی و دولتی بسیار مهم است. ما باید از خبرهای غیر مستند پرهیز کرده و ازبرانگیختن احساسات هیجانی که مخل کار است، دوری کنیم.[4]

علیرضا زاکانی؛ منتقد دلسوز

علیرضا زاکانی را تا پیش از انتخاب او به عنوان رئیس کمیسیون برجام، بسیاری به عنوان یکی از دلسوزان موضوع هسته‌ای می‌شناختند. کسی که تلاش داشت در انصاف به نقد توافقات هسته‌ای بپردازد؛ آگاهی او از علوم هسته‌ای بواسطه مدرک دانشگاهی‌اش، اعتبار نقدهای او را بالاتر می‌برد. رویکرد منصفانه و علمی او نیز سبب شد که ریاست کمیسیون برجام به او برسد. البته او بعدها عنوان کرد که عده‌ای اصرار فراوان داشتند که ریاست به وی نرسد، اما او بخاطر همین رفتارهای مشکوک اقدام برای تصدی ریاست کمیسیون ویژه برجام نموده است.

زاکانی و مدیریت او بر کمیسیون ویژه برجام نشان داد که این توانایی در خانه ملت وجود دارد که در سطح بسیار تخصصی موضوعات مهم مملکتی را به بررسی دقیق و موشکافانه بپردازند و بتوانند از نظرات همه صاحب نظران در این عرصه – فارغ از هر حزب و جناح- برای منافع ملی بهره ببرند. در نهایت نیز گزاش این کمیسیون نشان از دقت علمی و سیاسی و ملی این کمیسیون در نگارش متن گزارش کمیسیون برجام از برجام بود. دعوت از آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز نشان داد که این کمیسیون و رئیس آن برای رسیدن به جمع‌بندی دقیق نهایی از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کنند.

چالش زاکانی با لاریجانی در روز تصویب کلیات طرح مجلس در خصوص برجام، از اتفاقات دیدنی مجلس در آن روز بود. همچنین عدم پذیرش مناظره با نماینده وزارت خارجه در گفتگوی ویژه خبری و اینکه او مایل نیست وارد مناظره در خصوص برجام شود و به شکاف دامن بزند، نشان از موضع مدبرانه و وحدت‌بخش او داشت.[5]

الیاس نادران؛ باهوش دقیق

در جریان بررسی برجام در مجلس و کمیسیون ویژه، الیاس نادران، نماینده مردم تهران، به عنوان یکی از منتقدین به حساب می‌آمد. اقتصاددانی که معمولاً سعی در ارائه سخنان دقیق دارد و سعی در رعایت جانب انصاف دارد.

در جریان تصویب کلیات طرح برجام در مجلس، نادران در اظهار نظری عنوان کرد، «برخی با این استدلال با کلیات طرح موافقت می‌کنند که در هنگام بررسی جزئیات، با بحث و ارائه پیشنهاد، این طرح را اصلاح خواهیم کرد. به آن‌ها می گویم که یا شما لاریجانی را نشناخته‌اید، یا خیلی ساده لوح هستید.» وی حتی عنوان کرد که اثبات این پیش گویی دو روز بیش‌تر زمان نخواهد برد.

گذشت زمان نیز همین امر را ثابت کرد. مدیریت 15 دقیقه‌ای لاریجانی در تصویب طرح برجام در مجلس، هوش دقیق نادران را اثبات کرد![6]

رسایی؛ ناطقِ جنجالی

اولین چیزی که از حمید رسایی در ذهن همه نقش بسته است، نطق‌ها و تذکرهای جنجالی او در مجلس است. نطق‌هایی که در زمینه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بود و بیشتر خطاب به دولت ایراد می‌شد. توقیف اموال آمریکا در تنگه هرمز برای جبران خسارت‌های آمریکا به ایران یکی از پیشنهادهای جنجالی رسایی در روزهای آخر مجلس نهم بود. پس از حمله هاشمی به شورای نگهبان و زیر سؤال بردن صلاحیت این شورا رسایی در تذکری شفاهی در مجلس اعلام کرد که هاشمی رفسنجانی التزام عملی به ولایت فقیه و قانون اساسی ندارد.

اقدام دیگری از رسایی که در رسانه‌ها نیز انعکاس زیادی داشت، استفتاء از آیت الله مکارم دربارة انتقاد از برجام بود. در سایت رسایی آمده است: آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به استفتایی در خصوص اجرای برجام گفت: آنچه در بیانیه و سخنرانی سابق عرض کرده‌ایم درباره اجرای برجام نبوده و اگر در اجرای برجام اشکالی وجود داشت و یا شرایط نه‌گانه رهبری رعایت نشد می‌توانید از مجریان برجام توضیح بخواهید.[7]

رسایی در جریان تصویب برجام در مجلس نیز یکی از نماینده‌های فعال و پیگیر بود که انتقادها و تذکرات زیادی نیز به مدیریت مجلس داشت و با فریادها و نوشته‌هایش این انتقادها را به مردم و رسانه‌ها منتقل کرد.

یکی دیگر از دیگر نطق‌های جنجالی رسایی در سالگرد حماسه 9 دی و در سال 93 ایراد شد. رسایی در آن سال درباره نقش مهدی هاشمی در تحریم‌ها گفت: آقای روحانی تاکنون چندبار از کاسبی عده‌ای با تحریم‌ها سخن گفته‌اند، اما هرگز حاضر به اعلام اسامی این کاسب‌ها نشده‌اند. چرا؟ آیا دلیل آن به اسنادی که اخیراً یکی از دوستان مهدی هاشمی منتشر کرده برنمی‌گردد. بر اساس این اسناد، مهدی هاشمی از سال 89 برای تشدید تحریم‌ها به دنبال ارتباط با وزارت خزانه‌داری آمریکا بوده است به طوری که یکی از اعضای اتاق فکر واشنگتن گفته بود: مهدی هاشمی اطلاعاتی را به دولت اوباما جهت تحریم دولت احمدی‌نژاد داده است.»[8]

زارعی؛ اشک‌های آبرومندانه

علی اصغر زارعی یکی از دلسوزین واقعی حاضر در کمیسیون برجام و از منتقدین جدی موضوع توافق برجام بود. او اظهار نظرهای مختلفی هم در این کمیسیون در خصوص فرجام برجام داشت. در نهایت اما آنچه از دید رسانه‌ها مخفی نماند، اشک‌های خالصانه‌ای بود که وی روز تصویب جزئیات برجام در مجلس و اتفاقاتی که در حاشیه آن رخ داده بود از چشمانش سرازیر شد. اشک‌های رزمنده دیروز دفاع مقدس که برای ملت عزیز بوده و هست.

زارعی در پایان مجلس نهم درباره عملکردش می‌گوید: طی دوره نمایندگی فقط در مجلس بودم وحتی کار علمی هم نکردم. همواره از اینکه برخی نمایندگان اعضای هیأت مدیره‌ها بوده‌اند و حتی در فدراسیون‌ها و جاهای مختلف فعالیت می‌کردند تعجب می‌کردم! اما باز هم از عملکرد خودم رضایت کامل ندارم و فکر می‌کنم بیشتر از این‌ها می‌توانستم مفید و اثرگذار باشم. برای همین فکر می‌کنم امروز روزی است که باید از مردمی که برای نمایندگی انتخاب کرده بودند عذرخواهی کنم.[9]

علیرضا مرندی؛ طبیب باتجربه

علیرضا مرندی که سال‌ها سابقه وزارت بهداشت را در کارنامه خود دارد، در اولین روز مجلس نهم و به عنوان رییس سنی مجلس روی کرسی ریاست نشست. همین سن بالای مرندی، محدودیتی بود که باعث شد وی نتواند در مجلس دهم ثبت‌نام کند، اما این سن زیاد باعث نشد که وی حضوری فعال در مجلس نداشته باشد و مرندی جزو نماینده‌هایی است که هیچ غیبت و تأخیری در جلسات مجلس نداشته است.

دکتر مرندی با حسرت از آنچه بعد از چهار سال از نمایندگی عایدش شده، درباره عملکرد خود می‌گوید: امروز بعد از چهار سال حسرت بیشتری می‌خورم که چرا توفیق بیشتری برای خدمت نداشته و نتوانستم که بیش از این در این مسند خدمت کنم. همه فکر می‌کنند چهار سال فرصت زیادی برای خدمت کردن است اما تا چشم به هم زدیم این فرصت تمام شد. امروز غصه می‌خورم هر چند که در این چهارسال همه انرژی‌ام را به کار بستم اما مطمئن نیستم که چقدر توانستم خدمت کنم.

امروز به خودم نمره صفر می‌دهم چون دلم می‌خواست انرژی و وقت بیشتری می‌گذاشتم. برای تلاشم البته نمره خوبی دارم چون فردی تلاشگر هستم و در دوره نمایندگی‌ام شهادت می‌دهم که وقت تلف نکردم. خواب کمی داشتم اما در هر صورت در نهایت از خودم راضی نیستم.[10]

مصباحی مقدم؛ روحانی اقتصاددان

حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم استاد اقتصاد اسلامی دانشگاه‌های مختلف است و در مجلس نیز به عنوان اقتصاددادن برجسته و باتجربه شناخته می‌شد. او سال‌هاست که سخنگوی جامعه روحانیت مبارز است و در مجلس نیز بارها ریاست کمیسیون‌های تلفیق بودجه را بر عهده داشته است. از جمله پیشنهادهای اقتصادی مهمی که ایشان در مجلس پیگیری می‌کرد، تصویب وام قرض‌الحسنه 10 میلیونی برای تسهیل ازدواج جوانان بود که در نهایت به نتیجه رسید و باید دید امسال دولت این مصوبه را چگونه اجرا می‌کند.

حجت‌الاسلام مصباحی مقدم در ارزیابی خود از عملکرد مجلس نهم می‌گوید: من مجلس نهم را مجلس قابل قبول و کارآمدی تلقی می‌کنم. چرا که کارآمدی مجلس را می‌توان با خروجی و دستاوردهای آن در بعد قانون گذاری و نظارت ارزیابی کرد. این مجلس قوانین مهمی را به تصویب رساند که یکی از آن‌ها قانون رفع موانع تولید بود، قانون دیگر دائمی کردن احکام برنامه‌های توسعه بود.[11]