ویژه‌نامه یورو 2016 مشرق - احتمالا فینال یورو 2016 در وجه تاکتیکی یکی از نادرترین فینال های تورنمنت های بزرگ به شمار می رود. فینال ها نزدیک و لبالب از تنش برگزار می شوند و دو تیم راه یافته به فینال با احتیاط فراوان بازی کرده و معمولا انتظار می کشند اشتباهی از حریف سر زده تا نیشی بزنند. احتمالا جذاب ترین بازی یورو 2016 از منظر تاکتیکی دیدار ایتالیا – اسپانیا بود که ایتالیایی ها 2-0 پیروز شدند، پس از آن دیدار ایتالیا – آلمان و فرانسه – آلمان جلب نظر می کنند. ولی دیدار نهایی یورو 2016 بین فرانسه و پرتغال هم به دلایل مختلفی جذاب به نظر می رسد.
دیدیه دشام مربی فرانسه به سیستم بهینه خود دست پیدا نکرده و طی یورو به تغییراتی روی آورده، در حالی که فرناندو سانتوس مربی پرتغال بیش و کم از اولین بازی تا آخرین بازی تیمش در نیمه نهایی به یک سیستم پایبند بوده است. حالا فرانسه را تیمی که شانس بیشتری برای کسب عنوان قهرمانی دارد قلمداد می کنند، ولی دشام از منظر تاکتیکی تا این جا مربی ای بوده که برابر حریفانش بیشتر "واکنشی" عمل کرده تا "کنشی".
سانتوس تیمش را چهار دفاعه و خط میانی اش را چهار نفره به صورت لوزی بنا نهاده و هیچ یک از 23 تیم دیگر یورو چنین سیستمی را به عنوان سیستم ثابت شان دنبال نکرده اند. در عین حال سیستم پرتغال نه 2-1-3-4 بلکه بیشتر 2-3-1-4 بوده است. جایی که ویلیام کاروالیو برابر چهار مدافع ایستاده و ژائو ماریو، آدرین سیلوا و رناتو سانچز را به حمله فراخوانده است. حرکات سه مرد میانی تهاجمی پرتغال طی تساوی 1-1 برابر کرواسی قابل توجه بودند، ولی آنها توفیق چندانی در مهار خط میانی کروات ها نداشتند. در حقیقت حرکات هافبک های پرتغال در اطراف هافبک های حریفان جاری می شدند تا نفوذ به قلب آنها. یعنی و به تعبیری پرتغال به رغم در اختیار داشتن بازیکنان تکنیکی بسیار خوب کمتر توانسته حریفانش را به بند کشد.
این که پرتغال وقتی توپ را در اختیار ندارد این چنین انفعالی بازی می کند تا حد بسیاری عجیب است. آنها در چنین مواردی جای پرس حریف به نیمه زمین خود عقب نشینی می کنند، در حالی که پرتغال هافبک های جوان و پرانرژی پرشماری در اختیار دارد. این که پرتغال طی انتقال از دفاع به حمله چندان خوب عمل نمی کند هم عجیب است. پرتغال از توانایی های کریستیانو رونالدو در ضدحمله ها بهره مناسبی نبرده، در حالی که رونالدو در رئال مادرید کارآمدترین مهاجمی بوده که فوتبال طی ضدحمله ها به خود دیده است. گل دوم پرتغال به ولز که چندان طراحی شده نبود ولی با حرکات رونالدو و نانی به ثمر رسید تا حد بسیاری گل نمونه ای پرتغال در این تورنمنت به شمار می رفت.
پرتغال امیدوار است طی دیدار با فرانسه از حرکات بازیکنانش بین خطوط بهره ببرد، خصوصا اگر دشام خط میانی اش را مثل دیدار با آلمان با رویکرد دفاعی روانه میدان سازد. فرانسوی ها در نیمه نهایی 2-0 برابر آلمان پیروز شدند، ولی ژرمن ها طی زمان طولانی آنها را مقهور کرده بودند و دشام برای مهار دو بازیساز اصلی آلمان یعنی تونی کروس و مسوت اوزیل برنامه ای نداشت. کروس و اوزیل آزادانه حرکت کردند و دو مهاجم فرانسه به دفاع روی نیاوردند و پل پوگبا و ماتوییدی بودند که باید جلو کشیده و به پرس روی می آوردند. اوزیل با نفوذ پوگبا و ماتوییدی بود که به نفوذ به فضاهای خالی شده پشت سر آنها دست زد.
شاید دشام در فینال به سیستم 3-3-4 روی آورد و از انگولو کانته استفاده کند که در این صورت آنتوان گریزمان باید در جناح راست بازی کند که بدین معنی خواهد بود ستاره یورو 2016 در پستی قرار خواهد گرفت که کارآیی چندانی نخواهد داشت. البته فرانسه می تواند با تصاحب و حفظ توپ گریزمان را به نفوذ از جناح راست به سوی محوطه جریمه روانه سازد و او را نزدیک الیویه ژیرو قرار دهد.
ویلیام کاروالیو احتمالا جای دنیلو برابر چهار مدافع پرتغالی قرار خواهد گرفت، ولی بعید است بتواند در این منطقه دو بازیکن فرانسوی را به بند کشد. دمیتری پایه هم می تواند به جناح راست نفوذ کرده و به گریزمان پیوسته تا فضای مناسبی برای نفوذهای پوگبا و ماتوییدی مهیا شود که یعنی کاروالیو با دو بازیکن مواجه خواهد شد و تحت فشار فراوانی قرار خواهد گرفت. در کنار همه اینها باید دید فرانسوی ها با به گردش درآوردن سریع توپ می توانند از فضاهای خالی شده به دلیل ترکیب لوزی وار هافبک های پرتغالی بهره ببرند یا خیر؟
مدافعان کناری هر دو تیم می توانند در برنامه های تهاجمی نقش حیاتی ایفا کنند، خصوصا آن که نه پرتغال بازیکن گوش غریزی دارد و نه فرانسه. در حقیقت دو هافبک گوش فرانسه معمولا ترجیح داده اند به سوی وسط میدان نفوذ کنند تا آن که موازی با خط زمین به جلو بتازند. در چنین قابی دو مدافع کناری فرانسه یعنی پاتریس اورا و باکاری سانیا برخلاف آن چه که به نظر می رسید شاید نقاط ضعف فرانسه باشند برابر آلمان در نیمه نهایی درخشان بازی کردند. قدرت تهاجمی اورا و سانیا می تواند مردان میانی پرتغال را به بند کشد و فضاهای مناسبی برای نفوذ فرانسوی ها برپا سازد، ولو آن که سانیا نمی تواند نفوذ های رونالدو را نادیده بگیرد و با نفوذهایش کوشیلنی را برابر رونالدو قرار دهد.
در کنار همه اینها ضربه های ایستگاهی می توانند در فینال یورو 2016 سرنوشت ساز شوند. گل اول پرتغال برابر ولز در نیمه نهایی برتافته از ارسال توپ از روی نقطه کرنر بود و گل اول فرانسه برابر آلمان هم با نواختن ضربه پنالتی به ثمر رسید. هر یک از دو تیم که بتواند از ضربات ایستگاهی بهره ببرند فرصت معرکه ای برای بالا بردن جام زرینه بال خواهد داشت.
دیدیه دشام مربی فرانسه به سیستم بهینه خود دست پیدا نکرده و طی یورو به تغییراتی روی آورده، در حالی که فرناندو سانتوس مربی پرتغال بیش و کم از اولین بازی تا آخرین بازی تیمش در نیمه نهایی به یک سیستم پایبند بوده است. حالا فرانسه را تیمی که شانس بیشتری برای کسب عنوان قهرمانی دارد قلمداد می کنند، ولی دشام از منظر تاکتیکی تا این جا مربی ای بوده که برابر حریفانش بیشتر "واکنشی" عمل کرده تا "کنشی".
سانتوس تیمش را چهار دفاعه و خط میانی اش را چهار نفره به صورت لوزی بنا نهاده و هیچ یک از 23 تیم دیگر یورو چنین سیستمی را به عنوان سیستم ثابت شان دنبال نکرده اند. در عین حال سیستم پرتغال نه 2-1-3-4 بلکه بیشتر 2-3-1-4 بوده است. جایی که ویلیام کاروالیو برابر چهار مدافع ایستاده و ژائو ماریو، آدرین سیلوا و رناتو سانچز را به حمله فراخوانده است. حرکات سه مرد میانی تهاجمی پرتغال طی تساوی 1-1 برابر کرواسی قابل توجه بودند، ولی آنها توفیق چندانی در مهار خط میانی کروات ها نداشتند. در حقیقت حرکات هافبک های پرتغال در اطراف هافبک های حریفان جاری می شدند تا نفوذ به قلب آنها. یعنی و به تعبیری پرتغال به رغم در اختیار داشتن بازیکنان تکنیکی بسیار خوب کمتر توانسته حریفانش را به بند کشد.
این که پرتغال وقتی توپ را در اختیار ندارد این چنین انفعالی بازی می کند تا حد بسیاری عجیب است. آنها در چنین مواردی جای پرس حریف به نیمه زمین خود عقب نشینی می کنند، در حالی که پرتغال هافبک های جوان و پرانرژی پرشماری در اختیار دارد. این که پرتغال طی انتقال از دفاع به حمله چندان خوب عمل نمی کند هم عجیب است. پرتغال از توانایی های کریستیانو رونالدو در ضدحمله ها بهره مناسبی نبرده، در حالی که رونالدو در رئال مادرید کارآمدترین مهاجمی بوده که فوتبال طی ضدحمله ها به خود دیده است. گل دوم پرتغال به ولز که چندان طراحی شده نبود ولی با حرکات رونالدو و نانی به ثمر رسید تا حد بسیاری گل نمونه ای پرتغال در این تورنمنت به شمار می رفت.
پرتغال امیدوار است طی دیدار با فرانسه از حرکات بازیکنانش بین خطوط بهره ببرد، خصوصا اگر دشام خط میانی اش را مثل دیدار با آلمان با رویکرد دفاعی روانه میدان سازد. فرانسوی ها در نیمه نهایی 2-0 برابر آلمان پیروز شدند، ولی ژرمن ها طی زمان طولانی آنها را مقهور کرده بودند و دشام برای مهار دو بازیساز اصلی آلمان یعنی تونی کروس و مسوت اوزیل برنامه ای نداشت. کروس و اوزیل آزادانه حرکت کردند و دو مهاجم فرانسه به دفاع روی نیاوردند و پل پوگبا و ماتوییدی بودند که باید جلو کشیده و به پرس روی می آوردند. اوزیل با نفوذ پوگبا و ماتوییدی بود که به نفوذ به فضاهای خالی شده پشت سر آنها دست زد.
شاید دشام در فینال به سیستم 3-3-4 روی آورد و از انگولو کانته استفاده کند که در این صورت آنتوان گریزمان باید در جناح راست بازی کند که بدین معنی خواهد بود ستاره یورو 2016 در پستی قرار خواهد گرفت که کارآیی چندانی نخواهد داشت. البته فرانسه می تواند با تصاحب و حفظ توپ گریزمان را به نفوذ از جناح راست به سوی محوطه جریمه روانه سازد و او را نزدیک الیویه ژیرو قرار دهد.
ویلیام کاروالیو احتمالا جای دنیلو برابر چهار مدافع پرتغالی قرار خواهد گرفت، ولی بعید است بتواند در این منطقه دو بازیکن فرانسوی را به بند کشد. دمیتری پایه هم می تواند به جناح راست نفوذ کرده و به گریزمان پیوسته تا فضای مناسبی برای نفوذهای پوگبا و ماتوییدی مهیا شود که یعنی کاروالیو با دو بازیکن مواجه خواهد شد و تحت فشار فراوانی قرار خواهد گرفت. در کنار همه اینها باید دید فرانسوی ها با به گردش درآوردن سریع توپ می توانند از فضاهای خالی شده به دلیل ترکیب لوزی وار هافبک های پرتغالی بهره ببرند یا خیر؟
مدافعان کناری هر دو تیم می توانند در برنامه های تهاجمی نقش حیاتی ایفا کنند، خصوصا آن که نه پرتغال بازیکن گوش غریزی دارد و نه فرانسه. در حقیقت دو هافبک گوش فرانسه معمولا ترجیح داده اند به سوی وسط میدان نفوذ کنند تا آن که موازی با خط زمین به جلو بتازند. در چنین قابی دو مدافع کناری فرانسه یعنی پاتریس اورا و باکاری سانیا برخلاف آن چه که به نظر می رسید شاید نقاط ضعف فرانسه باشند برابر آلمان در نیمه نهایی درخشان بازی کردند. قدرت تهاجمی اورا و سانیا می تواند مردان میانی پرتغال را به بند کشد و فضاهای مناسبی برای نفوذ فرانسوی ها برپا سازد، ولو آن که سانیا نمی تواند نفوذ های رونالدو را نادیده بگیرد و با نفوذهایش کوشیلنی را برابر رونالدو قرار دهد.
در کنار همه اینها ضربه های ایستگاهی می توانند در فینال یورو 2016 سرنوشت ساز شوند. گل اول پرتغال برابر ولز در نیمه نهایی برتافته از ارسال توپ از روی نقطه کرنر بود و گل اول فرانسه برابر آلمان هم با نواختن ضربه پنالتی به ثمر رسید. هر یک از دو تیم که بتواند از ضربات ایستگاهی بهره ببرند فرصت معرکه ای برای بالا بردن جام زرینه بال خواهد داشت.
* حمیدرضا صدر (تحلیلگر سایت طرفداری)
