«اشتون کارتر» وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا در روز دوشنبه هفته جاری در سفری غیرمنتظره وارد «بغداد» پایتخت عراق شد. وی در جریان این سفر با مقامات بلندپایه عراقی از جمله «خالد العبیدی» همتای خود دیدار و گفتگو کرد. کارتر در بغداد از تصمیم ایالات متحده برای اعزام ۵۶۰ نظامی دیگر به عراق به منظور حمایت از دولت بغداد در مبارزه با داعش در شهر «موصل» خبر داد.
در همین ارتباط یک مسئول نظامی آگاه در ایالات متحده آمریکا اعلام کرده است که ۵۶۰ نظامی این کشور به درخواست فرمانده ائتلاف بین المللی ضد داعش به شهر «موصل» اعزام می شوند. با اعزام این ۵۶۰ نفر، تعداد نظامیان آمریکایی مستقر در عراق به ۴۶۴۷ نفر می رسد.
همانگونه که سفر «اشتون کارتر» وزیر دفاع آمریکا به عراق غیرمنتظره بود، اعلام وی در خصوص اعزام نظامیان آمریکایی به عراق برای مشارکت در عملیات آزادسازی «موصل» نیز تا حدودی غیرمنتظره بود، چراکه دولت بغداد هیچ درخواست رسمی از ایالات متحده برای مشارکت در نبرد آزادسازی موصل به واشنگتن ارائه نکرده بود. همین مسأله موجب شده تا ابهاماتی درباره نیت واقعی واشنگتن برای اعزام نیروهای نظامی بیشتر به عراق در نزد افکار عمومی به وجود آید.
هرچند عملیات آزادسازی شهر «موصل» واقع در استان نینوا به صورت رسمی کلید نخورده، اما همانگونه که پیشتر گفته شد، مقدمات آغاز آن از چند روز قبل شروع شده است. ارتش و نیروهای مردمی عراق طی روزهای گذشته پیشروی های چشمگیری را در مناطق واقع در جنوب «موصل» محقق کردند که از جمله مهمترین آنها می توان به تسلط بر پایگاه نظامی «القیاره» اشاره کرد؛ پایگاهی که به نظر می رسد آمریکایی ها قصد دارند از آن به عنوان محل استقرار خود در عملیات آزادسازی موصل استفاده کنند.
بر همین اساس، اعلام تصمیم ایالات متحده آمریکا برای اعزام ۵۶۰ نظامی دیگر به عراق در شرایط کنونی که ارتش و نیروهای مردمی این کشور همچنان به پیشروی‌های گسترده خود ادامه می دهند، این شائبه را به وجود آورده است که آمریکایی ها از پیشروی‌ها در مبارزه با داعش و قریب الوقوع بودن شکست نهایی این گروه تروریستی احساس نگرانی کرده و در صدد هستند تا با اعزام نیروهای نظامی از فروپاشی داعش ممانعت کنند.
ایالات متحده آمریکا تاکنون بارها ثابت کرده که در مبارزه با تروریسم به ویژه در عراق و سوریه نه تنها جدی نیست، بلکه در مواردی که منافع‌اش اقتضا می کند در جهت گسترش این پدیده نیز تلاش خود را نیز به کار می بندد. نمونه بارز «ناکارآمدی» و «بی کفایتی» واشنگتن در مبارزه با تروریسم را می توان در سلسله عملیات های «ائتلاف بین المللی ضد داعش» به رهبری آن در عراق و سوریه جستجو کرد؛ عملیات‌هایی که نه تنها از گسترش تروریسم جلوگیری نکرد، بلکه به ریشه دواندن آن نیز کمک شایانی کرد.
علاوه بر این، نگاهی به تأثیر حملات فراوان ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا به عراق به بهانه مبارزه با تروریسم طی سالهای اخیر نشان می دهد این ائتلاف کوچکترین نقشی در پیروزی های ارتش و نیروهای مردمی عراق در برابر داعش نداشته است. هرچند عملیات ائتلاف بین المللی ضد داعش در عراق مورد تأیید دولت بغداد است، اما سلسله کارشکنی های این ائتلاف نیز در برهه ای از زمان صدای «العبادی» را نیز درآورد، تاجایی که وی در یک گفتگوی خبری اعلام کرد: «ائتلاف بین الملی ضد داعش عملیات های نظامی ارتش عراق علیه داعش را مورد پوشش هوایی قرار نمی دهد».
این در حالی است که طی این مدت، غیرنظامیان سوری و عراقی بزرگترین قربانیان حملات ائتلاف بین المللی ضد داعش بوده اند. ایالات متحده آمریکا که منافع خود را در گرو باقی ماندن تروریسم در عراق و سوریه قلمداد می کند، تاکنون هیچ حمله جدی و سرنوشت سازی به مواضع تکفیریها ترتیب نداده است و بر عکس در برخی حملات، این غیرنظامیان بوده اند که به صورت گسترده قربانی سیاست «یک بام و دو هوای» واشنگتن در مبارزه با تروریسم شدند.
البته این نکته را نیز نباید نادیده گرفت که کشتار غیرنظامیان در هر نقطه از جهان ـ چه در افغانستان باشد و چه در عراق ـ برای واشنگتن به مسأله ای طبیعی و غیرقابل اجتناب تبدیل شده است. آمریکایی ها سالهاست که آموخته اند، به راحتی می توانند یک بیمارستان در «قندوز» افغانستان را با خونسردی تمام بمباران کنند و یا در عراق نیز یک پایگاه مهم نظامی ارتش در «الرمادی» را هدف قرار دهند و پس از آن با یک عذرخواهی و در مواردی با بهانه جویی های واهی از پذیرش مسئولیت جنایتهای خود شانه خالی کنند.
بر اساس آنچه که گفته شد، سابقه ایالات متحده آمریکا در مبارزه با تروریسم در عراق به خوبی حاکی از عدم جدیت آن برای ریشه کن شدن تروریست های تکفیری داعش بوده و تصمیم اعزام ۵۶۰ نظامی دیگر برای شرکت در عملیات آزادسازی «موصل» نیز چیزی جز حربه ای دیگری برای توطئه چینی علیه دولت بغداد نیست.
اگر ایالات متحده آمریکا به دنبال پاکسازی کامل خاک عراق از تروریسم بود، هیچگاه در عملیات بزرگ آزادسازی شهر «الرمادی» کارشکنی نمی کرد. هنوز سلسله سنگ‌اندازی‌های واشنگتن در مسیر آزادسازی شهر الرمادی از اذهان مردم عراق پاک نشده است. افکار عمومی منطقه و جهان هنوز فراموش نکرده اند که آمریکایی ها هرگونه کمک خود به دولت بغداد در مبارزه با داعش در شهر «الرمادی» را به عدم حضور نیروهای «حشد الشعبی» در عملیات آزادسازی این شهر مشروط کردند.
در عملیات بزرگ آزادسازی شهر «فلوجه» نیز وضعیت همین گونه بود و مقامات آمریکایی هیچگاه نه ابراز خشنودی از پاکسازی این شهر کردند و نه در طول عملیات ارتش و نیروهای مردمی، به آنها در مبارزه با داعش کمک کردند. اکنون که نوبت به موصل رسیده و آنها به خوبی می دانند که در صورت شکست داعش در این شهر، تروریسم دیگر در عراق قد عَلَم نخواهد، قصد دارند خود، به صورت مستقیم وارد عمل و از فروپاشی صفوف تکفیریها جلوگیری کنند.
مقامات آمریکایی تاکنون بارها از دیدگاه خود در خصوص آزادسازی شهر «موصل» در استان «نینوا» پرده برداشته اند و اینگونه القاء کرده اند که آزادسازی این شهر در آینده نزدیک محقق نخواهد شد. در همین ارتباط، «وینسنت استوارت» عضو ارشد دستگاه اطلاعات ایالات متحد آمریکا اعلام کرد: «بسیار بعید می رسد که در سال ۲۰۱۶ عملیات نظامی به رهبری عراق برای پاکسازی کامل شهر موصل در نینوا به نتیجه برسد». وی در ادامه اظهارات خود تصریح کرد: «عملیات آزادسازی موصل بسیار پیچیده خواهد بود؛ به اینکه ما می توانیم در آینده نزدیک شاهد آزادسازی این شهر باشیم، خوشبین نیستیم. به عقیده من در سال ۲۰۱۶ قطعا آزادسازی موصل اتفاق نخواهد افتاد».
این ژنرال آمریکایی همچنین اظهار داشت: «ممکن است عملیات نظامی برای پاکسازی مناطق واقع در اطراف موصل مؤثر باشد، اما سیطره کامل بر شهر موصل طی سال ۲۰۱۶ ممکن نیست». این اظهارات مقام عالیرتبه نظامی آمریکا به خوبی حاکی از سیاست این کشور مبنی بر تلاش برای به تأخیر انداختن آزادسازی موصل، است.
آمریکایی ها تاکنون سلسله عملیات‌های «هلی‌برن» زیادی در شهر «موصل» انجام داده اند که اغلب آنها بدون هماهنگی با دولت مرکزی بغداد صورت گرفته است. نظامیان آمریکایی تاکنون هیچیک از اطلاعاتی را که در نتیجه عملیات‌های «هلی برن» در «موصل» به دست آورده‌اند، در اختیار ارتش عراق قرار نداده‌اند. این مسأله نیز در کنار آنچه که گفته شد به خوبی حاکی تمایل ایالات متحده آمریکا برای به تأخیر افتادن عملیات آزادسازی شهر موصل و تداوم حضور تروریسم در این شهر است.
در هر صورت، پر واضح است که ایالات متحده آمریکا از طریق اعزام ۵۶۰ نظامی دیگر به عراق به دنبال به دست گرفتن ابتکار عمل در «موصل» است. از سوی دیگر، واشنگتن که همواره تلاش کرده تا اینگونه القاء کند که مناطق سنّی نشین با شیعیان در منازعه بوده و نیروهای حشد الشعبی را به آغوش نمی پذیرند، اکنون به شهر موصل به عنوان شهری که اغلبیت آن را اهل تسنن تشکیل می دهند، به عنوان خاستگاهی برای آغاز تجزیه عراق می نگرد.
از سوی دیگر، اعلام اعزام ۵۶۰ نظامی آمریکایی دیگر به عراق حتی مخالفت های داخلی در این کشور را به دنبال داشته است. «جعفر حسینی»، سخنگوی کتائب حزب الله عراق هر گونه افزایش نقش و حضور نیروهای امریکایی را در عراق مردود دانسته و اظهار داشت: «هر گونه دخالت آمریکا در عراق در حقیقت سنگ اندازی در مسیر آزادسازی موصل است». وی هرگونه شروط آمریکایی ها برای آزادی موصل را نوعی سنگ اندازی و مانع تراشی در آزادسازی این شهر دانست و گفت: «وزارت دفاع عراق به ما اعلام کرد که آمریکایی ها با هدف قرار دادن کاروان تروریست های داعش فراری از فلوجه مخالفت کردند».
«هادی العامری» دبیرکل سازمان بدر عراق نیز ضمن مخالفت با حضور نظامیان آمریکایی در موصل، گفت: «همه بدانند که عراقی ها خودشان قادر به آزادی کشورشان هستند و همانگونه که پیش از این بیجی، فلوجه و القیاره را آزاد کردیم موصل را نیز آزاد خواهیم کرد». وی همچنین تأکید کرد: «مردم عراق با اینکه آمریکایی ها جایگزین داعش شوند مخالف هستند. عراق جای داعش یا آمریکایی ها نیست».
آمریکایی مترصد کوچکترین فرصت برای حذف نیروهای «حشد الشعبی» از صحنه تحولات میدانی عراق هستند و در طرف مقابل، نیروهای حشد الشعبی نیز هیچگونه تمایلی به نبرد با تروریسم در کنار آمریکایی ها ندارند و این خود، چالشی است که بزرگترین تهدید برای عملیات بزرگ آزادسازی موصل محسوب می شود؛ چالشی که دولت بغداد با نگاهی به اقدامات مخرّب آمریکا در زمان عملیات آزادسازی شهر «الرمادی» و عبرت گرفتن از آن، می توان از آن عبور کند.
