«کسانی که با GEM همکاری می کنند باید قید همسرشان را بزنند!»
خبرها حاکی از آن است که کارکنانی که با این شبکه همکاری میکنند، پس از مدتی باید در میهمانیهای شبانه سعید کریمیان و خواهرش سعیده کریمیان شرکت کنند و زمانی که مدت ویزای این افراد در ترکیه به پایان می رسد، برای تسهیل در امر اسکان و اقامت ترکیه به آنان پیشنهاد میشود که از اسلام دست بردارند ومسیحی شوند تا بتوانند راحت تر پناهنده شوند!
براستی گردانندگان اصلی این شبکه چه اهداف پنهانی را در سر می پرورانند و برای مخاطبان هدف خود چه برنامه ای در سر دارند؟! مطلبی که باید هر چه بیشتر بدان پرداخت و ابعاد آن را از زوایا مختلف مورد نقد و بررسی قرار داد.
شبکه ماهواره ای جم
جِم، مجموعه شبکه های تلوزیونی به زبان فارسی، کردی و دری است که از شهر دبی در امارات متحده عربی پخش میشود.
این شبکه یکی از شبکههای تلویزیونی «گروه موسیقی و سرگرمی عمومی[1]»است. محتوای برنامههای این شبکه تلویزیونی را فیلمهای سینمایی، مجموعهها و سریالهای تلویزیونی، مستندهای تلویزیونی، برنامههای آموزشی، انیمیشن و سایر برنامههای سرگرمکننده جهان تشکیل میدهند.
«گروه موسیقی و سرگرمی عمومی» دفاتری در شهرهای دوبی، لندن، کوالالامپور و لسآنجلس دارد و عمده فعالیت خود را بر تغییر سبک زندگی ایرانیها قرار داد. شبکه جِم جزء اولین شبکههای ماهوارهایاست که اساس کار خود را بر سبک زندگی گذاشتهاست. با روی کار آمدن شبکه فارسی وان رابطه این شبکه با جِم نیز بسیار مساعد شد و سارا رهبری به عنوان مهره کلیدی فارسی وان به صورت همزمان در شبکه جِم نیز مشغول به کار شد و حتی گفته میشود مرداک نیز بخشی از سهام جم را خریداری کرد.
این شبکه پس از چند سال فعالیت در زمینه موسیقی و سرگرمی، کانال دیگری برای پخش سریال راهاندازی کرد که بر خلاف فارسی وان که از فیلمهای آمریکای لاتین استفاده میکرد پخش فیلمهای ترکیه ای را در دستور کار خود قرار داد. عشق ممنوع، ازل، عشق و جزا، حریم سلطان، عمر گل لاله و... از جمله سریالهایی بودند که مخاطبان بیشماری را جذب کردند و نام شبکه «جم تی وی» را بر سر زبانها انداختند. همه این اتفاقات سبب شد تا شبکه جم ناگهان رشد کند و تعداد شبکههای خود را به 10 شبکه افزایش داد. برنامههای تلویزیون جِم همراه با زیرنویس و یا دوبله فارسی پخش میشوند.از سعید کریمیان به عنوان موسس و مدیر اصلی شبکه جم نام برده میشود.
مضمون و محتوای سریالهای شبکه جم
نگاهی به سریال های پرمخاطب شبکه ماهواره ای جم، همچون «عشق ممنوع»، «عشق و جزا»، «ایزل»، «عمر گل لاله»، «از بوسه تا عشق»، «حریم سلطان»، «کوزی گونی» و ... ما را به این نتیجه می رساند که میان این سریال ها از نظر مضمون و محتوا، نقاط اشتراک فراوانی وجود دارد. وجود این نقاط اشتراک تصادفی نبوده و طبیعتا اصلی ترین دلیل انتخاب و پخش آنها از سوی شبکه های ماهواره ای جم بوده است. این نقاط اشتراک عبارتند از:
نقش سریال در پیشبرد اهداف شبکه جِم
چنانچه پیشتر گفته شد شبکهی ماهوارهای جِم از قالب برنامه های نمایشی به ویژه سریال در جذب مخاطب و همچنین تحصیل اهداف فرهنگی اجتماعی سیاسی خود بهره میبرد و موفقیت این شبکه در جذب مخاطب حاکی از استفاده ابزاری قدرتمند (سریال) است. بی دلیل نیست که در میان دهها شبکه فارسی زبانی که نمایش سریال را در کنداکتور خود جای داده و از این رسانه قدرتمند در جذب مخاطب و انتقال مفاهیم و سبک زندگی به وی سود می جویند، دوازده شبکه اختصاصی فیلم و سریال به زبان فارسی وجود دارد که به صورت تمام وقت (24 ساعته)، مستمر و پیوسته صدها فیلم سینمایی و دهها سریال را در هزاران قسمت به سوی چشمان مخاطب ایرانی گسیل میدارند.
چنانچه شبکه جِم تی وی به اختصاصی سریال شهرت یافته است. تا کنون بیش از چهل و یک عنوان سریال در قالب هشت هزار قسمت سریال به زبان فارسی تهیه یا دوبله شده و از این شبکه پخش شدهاست. که در مقایسه با شبکههای ماهوارهای مشابه در زمینه پخش سریال پیشتاز است. بررسی کمی و کیفی سریالهای شبکه ماهواره ای مورد نظر در نخستین فصل سال 1393، نشان میدهد که دستاندرکاران تهیه و پخش این سریالها هدفی فراتر از جذب مخاطب را دنبال نمودهاند که به نظر میرسد تاثیرگذاری بر قشر زنان جامعه به عنوان مخاطبان همیشگی این سریالها یکی از این اهداف بوده است. البته با افزایش کمی سریالهای پخش شده رشد قابل ملاحظهای نیز از نظر کیفی مشاهده میشود. تحلیل محتوای و بررسی های صورت گرفته در خصوص اثرسنجی محتوایی این آثار، پیامدهای منفی این سریالها را بر خانوادههای ایرانی بخصوص زنان مشخص میسازد. (پیشاهنگ، 1393، ص 34)
تأسیس یک شبکه جدید سریال در بهار 1393، در راستای همین حرکت ارزیابی شده و به عنوان اقدامی در خصوص توسعه کمّی و کیفی این جریان رسانهای دیده میشود. شبکه جدید جِم بالیوود، شبکه اختصاصی گروه جِم برای نمایش فیلمها و سریالهای هندی همراه با دوبله فارسی است که پخش آن از ابتدای اردیبهشت ماه سال گذشته آغاز شده است. نکته قابل توجه و مهم در این اقدام، خیل کثیر سریالهایی است که نقش اول آن به زنان داده شده است. نقش کلیدی زنان در قریب به اتفاق سریالها، نکته ای است که وقتی به آمار آن نگاه میکنیم نمیتوانیم به سادگی از مقابل آن بگذریم.
این نمودار نمایانگر نگاه سازندگان و انتخابگران این سریالها در برخورد با مسئله زن میباشد. از میان سریالهای پخش شده در سال جاری و تنها در فصل بهار، نقش اول یک سوم سریالها در اختیار زنان بوده و در 36 درصد دیگر از سریالهایی که نقش اول آن با زنان نبوده است، ولی زنان نقشی کلیدی و اساسی در پیشبرد داستانی سریال داشته و بخش قابل توجهی از سریال، تصویر کننده نقش و حضور آنان بوده است. در 31 درصد باقی مانده از سریالهای بهاری ماهواره نیز، گرچه نقش اصلی یا نقشهای کلیدی داستان در دست زنان نبوده است ولی بدون شک این سریالها نیز از حضور زنان و نقش آفرینی آنان بی بهره نبودهاند.( همان منبع)
مقصود از این آمار، کشف و درکِ توجه فراوان رسانه های فارسی زبان به زنان در جامعه مخاطبان رسانه است. بی شک تأثیر گذاری بر زنان و دختران ایرانی یکی از این اهداف بوده تا به اشکال مختلف برای آنان الگوسازی کرده و در قالب داستان و برنامه های نمایشی، سبک زندگی او را به شیوه خود تنظیم نماید. این نشان می دهد که باید با نگاهی دقیق و موشکافانه، الگوی برخاسته از شبکه های ماهوارهای برای زن ایرانی را بازشناسی کرده و مورد تحلیل قرار داد.
به امید روزی که زنان ایران اسلامی با شناخت دقیق از این اهداف پشت پرده به آسانی خود را طعمه بازی دشمنان نظام نسازند.
منبع: طنین یاس