سرویس جهان مشرق - عربستان سعودی از بیش از یک سال پیش وارد جنگ سختی بر ضد ملت یمن شده و مصیبت‌های زیادی به اهالی یمن تحمیل کرده است، این جنگ برای عربستان فقط بدنامی به دنبال داشته و باعث ورود این کشور به درگیری‌های دیگر نیز شده  است. یکی از این درگیری‌ها، درگیری‌ها بر ضد قبایل مرزی عربستان است. دولت عربستان در این راستا دستور مهاجرت اجباری بیشتر قبایلی را داده که فرزندان و افراد آن‌ها در ارتش عربستان شاغل هستند، این در حالی است که هنوز آن‌ها را به‌عنوان شهروند سعودی به رسمیت نمی‌شناسد.

چند هفته پیش بود که وزارت کشور عربستان به نیروهای مرزبانی خود دستور داد تا عملیات تخلیه مناطق گسترده‌ای از استان الدایر واقع در منطقه جازان در جنوب غرب عربستان را انجام دهند. براساس این دستور وزارتی به نیروهای مذکور 72 ساعت برای اجرای این عملیات مهلت داده شد، قبل از اینکه درگیری بین نیروهای سعودی و این قبایل ایجاد شود.

قبایل آل زیدان و آل مالک که در مناطق شرقی کوه های جیزان سکونت دارند، این دستور را رد کردند. در پیامی که قبایل مذکور منتشر کردند، آمده است که نیروهای سعودی آنها را محاصره کرده و جلوی ورود تانکرهای آب و مواد غذایی برای آنها یا وورد میهمانان‌آن ها به این مناطق را می گیرند. حاکمیت آل سعود همچنین جوانان این مناطق را تحریک و آنها را بازداشت می‌کند تا به این ترتیب بتواند اهالی را مجبور به تخلیه این مناطق نماید. وسعت این مناطق بالغ بر 51 هزار کیلومتر است، ولی عربستان بدون هیچ دلیل مشخصی می خواهد آن را به جزیره ای متروک بین عربستان و یمن تبدیل کند.

در این نامه آمده است که مقامات محلی از تهدید و باج‌خواهی از آنها دست برنمی‌دارد. آنها تقریباً هر هفته هشدار می‌دهند که اهالی منطقه برای ترک خانه و زندگی‌شان یک هفته زمان دارند و در غیر این صورت با زور مجبور به ترک منازل خود خواهند شد.

 

در این پیام آمده است: اهالی بنی مالک نمی‌خواهند مناطق خود را با جایی تعویض کنند یا از اراضی خود اخراج شوند، این در حالی است که مقامات محلی توافق با آنها را نقض کرده و هیچ توجیه قانع کننده‌ای در این رابطه ارائه نمی‌دهند. این افراد ادعاها در زمینه وجود خطرات در نتیجه توافق موجود بین این قبایل با قبایل یمنی مجاور که مورد احترام هر دو طرف است را رد می کنند و تأکید دارند که در نتیجه صعب‌العبور بودن منطقه و موانع طبیعی که در آنجا وجود دارد،‌جنگ وارد این مناطق نخواهد شد. علاوه بر این که تنها اهالی این منطقه هستند که می‌توانند از مناطق خود حفاظت کنند، نه عناصر گارد مرزبانی که در فساد گسترده غرق هستند یا ارتشی که راه خوب جنگیدن را نمی داند.

این طوایف تسلیم شدن در برابر خواسته‌های حاکمیت سعودی را رد کرده و آمادگی خود را بر ایستادگی در برابر تلاش مقامات سعودی برای اخراج اجباری آنها از این منطقه اعلام کردند. در پیام قبایل مذکور آمده است که آنها اعتقاد دارند شاهزادگان آل سعود به بهانه جنگ می‌خواهند محل اسکان آنها را به پروژه‌های گردشگری تبدیل کرده یا آن ها را به شرکت های وابسته به خود واگذار کنند.

"بدون" (خارجی های مقیم کشورهای عربی) در عربستان یا "قبایل آواره" بخشی از ساکنان عربستان هستند که موفق به کسب تابعیت از این کشور نشده اند. آنها از میان قبایل کوچ نشین هستند که در گذشته بین دولت‌های مجاور در تردد بوده و به چوپانی اشتغال داشتند. آنها در جنوب عربستان و شمال این کشور و برخی شهرهای دیگر آنها مستقر شده اند، اما به علت عدم اعطای تابعیت سعودی به آنها بدون گفته می شود.

 

قبایل آواره در شمال و جنوب و مناطق متعددی از عربستان مستقر هستند. در زمان ترسیم مرزهای عربستان در دوره حاکمیت فیصل بن‌عبدالعزیز در دهه 70 قرن گذشته میلادی، این قبایل با مشکلاتی مواجه شدند. آنها اصالتی عربستانی داشتند و به همین علت مجبور به حضور در اراضی عربستان شده و در برخی مناطق محاصره شدند. در سال 1405 به برخی از این افراد مجوز تردد و کار داده شد تا تابعیت آنها صادر شود. برخی از آنها در نهایت موفق به دریافت تابعیت شدند، اما بخش عمده ای از آن ها هنوز موفق به دریافت تابعیت سعودی نشده اند.

آمار دقیقی از قبایل آواره در عربستان وجود ندارد، اما آنها به پنج گروه تقسیم می‌شوند:

- گروه اول افرادی هستند که شناسنامه‌های آنها در نتیجه ابلاغیه‌هایی پیرامون عدم دستیابی آنها به هویت سعودی لغو شده است. این در حالی است که اغلب این افراد اسنادی دارند که اثبات می‌کند آنها اصالتاً عربستانی بوده و در این کشور به دنیا آمده و رشد کرده‌اند. شیوخ قبایل آنها نیز شهادت می‌دهند که آنها اصالتی سعودی دارد.

 

- گروه دوم افرادی هستند که اوراق هویت آنها در زمان ارائه این اوراق برای اصلاح بیانیه های هویتی آنها گرفته شده و به آنها بازگردانده نشده است. گفته می‌شود علت این موضوع عدم اثبات وابستگی آنها به قبایل آل سعود است. این در حالی است که آنها اوراقی در اختیار دارند که نشان می‌دهد وابسته به یکی از قبایل عربستان هستند.

- گروه سوم کسانی هستند که برای آنها مجوز اقامت پنج ساله صادر شده و با وجود تصمیم پادشاهی عربستان در سال 2001 مبنی بر اعطای تابعیت سعودی به تمامی دارندگان مجوز 5 ساله اقامت و خانواده های آنها، هنوز به این افراد تابعیت سعودی داده نشده است.

- گروه چهارم افرادی هستند که در شهر مکه مکرمه اسکان داده شده‌اند.

 

- گروه پنجم کسانی هستند که با دستیابی آنها به هویت ملی موافقت شده و منتظر پایان اقدامات اداری هستند، اما هنوز این مراحل به پایان نرسیده است. بسیاری از این افراد کسانی هستند که اوراق اثبات هویت سعودی ندارند و همین موضوع باعث می شود حقوق شهروندی آنها پایمال شود.

مصیبت های بدون در عربستان
بدون در عربستان و هیچ یک از دولت‌های همسایه شناسنامه ندارند. برای اوراق هویتی آنها عبارت "مقیم" درج شده است. بسیاری از این افراد در شغل‌های خدماتی ارتش هستند و شاهزادگان سعودی آنها را مجبور به مشارکت در جنگ‌هایی می‌کنند که به ملت عربستان تحمیل کرده اند. اما تمامی این خدمات باعث نمی‌شود حقوق خانواده‌های این افراد به رسمیت شناخته شود.

 

عربستان تابعیت تمامی قبایل حاضر در اراضی خود را به رسمیت نمی‌شناسد، به این ترتیب اهالی این قبایل حق داشتن شناسنامه و اوراق تابعیت را ندارند و در نتیجه نمی توانند معامله انجام داده یا ازدواج خود را ثبت کرده یا برای فرزندان خود شناسنامه بگیرند. آنها همچنین از دریافت خدمات تأمین اجتماعی نیز محروم بوده و فرزندان آنها حق استفاده از بورس تحصیلی را ندارند. نحوه برخورد مقامات سعودی با افراد خارجی در مدارس و بیمارستان‌ها بسیار بهتر از برخورد آنها با فرزندان بدون است. به صورت کلی تمام چیزهایی که مستلزم ارائه شناسنامه و اوراق هویتی باشد ، برای بدون ممنوع است.

شبکه تلویزیونی ام بی سی در برنامه ای به بررسی سختی‌ها و مصیبت‌های زندگی بدون پرداخته است. احمد العنزی (31 ساله) در این زمینه می‌گوید: من یکی از افرادی هستم که نمی‌توانم ازدواج کنم، چطور ازدواج کنم در حالی که حق ثبت ازدواج خود را ندارم. من اگر بخواهم بچه‌دار شوم، نمی‌توانم بچه ام را به نام خودم ثبت کنم، بلکه باید او را به نام همسایه‌ام به ثبت برسانم.

 

عاید عبدالله یکی دیگر از بدون در این زمینه می گوید: دختران من 33 ، 35 و 37 سال دارند، اما ازدواج نکرده‌اند ، چرا که از بدون هستند. احمد القطان جوان 34 ساله در این رابطه می‌گوید که وقتی در کنار همسرش قرار داشت، به علت خلوت نامشروع با زنان بازداشت و در معرض تهدید زندان قرار دارد، اما نمی تواند ثابت کند که با همسرش ازدواج کرده است.

بدون اخیرا انقلابی را در توئیتر به راه انداخته و با عنوان "به سوی آزادی" به دنبال بیان مشکلات خود هستند. در همین رابطه فیلمی به روایت پیرمردی از قبایل بدون که از خانه اش اخراج شده منتشر شده است. این فیلم بسیار تاثیرگذار است، اما بهترین جای آن زمانی است که یک شهروند از یک نظامی پرسید:‌آیا تو از پادشاه دستور داری؟ اما این فرد نمی دانست که پادشاه در مراکش مشغول تفریح است.