گروه اقتصاد مشرق، اطلاعیه مرکز پژوهش‌های مجلس پس از آن منتشر شد که در روزهای اخیر برخی نمایندگان مجلس از عدم اظهارنظر این مرکز درباره قراردادهای نفتی انتقاد کرده بودند.

به عنوان مثال، هدايت‌الله خادمي عضو كميسيون انرژي مجلس در این زمینه گفته بود: مركز پژوهش‌هاي مجلس در اين زمينه به وظيفه خود عمل نكرده و بهتر است به‌جاي پرداختن به موضوعات كم‌اهميت‌تر، IPC را دريابد تا مانعي شود براي زير سؤال بردن توانايي‌ها و استقلال كشور.

در واکنش به این انتقادات، مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی از روند ورود این مرکز به بررسی قراردادهای نفتی را منتشر و اعلام کرده که از سال گذشته چند بار در مکاتبات مختلف از وزارت نفت خواستار ارائه اسناد این قراردادها شده که برخی از این اسناد با تاخیر فراوان به مرکز ارائه شده و برخی دیگر نیز هنوز ارائه نشده است.

* شرح ورود مرکز پژوهش‌ها به قراردادهای نفتی

1- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در نخستین گام پس از ارجاع کار بررسی الگوی قراردادهای جدید نفتی در تاریخ 9/9/1394 به دستور ریاست محترم مجلس (در پاسخ به رونوشت نامه جناب آقای دکتر زارعی نماینده محترم مجلس نهم که در تاریخ 19/8/1394 خطاب به دبیر شورایعالی امنیت ملی ارسال شده بود)، این موضوع را در دستور کار خود قرارداد و در تاریخ 18/9/1394 طی نامه‌ای از معاونت محترم امور حقوقی و مجلس وزارت نفت درخواست ارسال متون فارسی وانگلیسی الگوهای قراردادهای مذکور را نمود ولی وزارت نفت در این رابطه اقدامی ننمود.

مرکز مجدداً در تاریخ 21/10/1394 درخواست تسریع در ارسال مدارک مذکور را نمود که بازهم پاسخی در این خصوص داده نشد. تا اینکه در جلسه مورخ 29/10/1394 دیوان محاسبات کشور که باحضور جناب آقای سید مهدی حسینی رئیس کمیته بازنگری قرادادهای نفتی برگزار شد، معاون وقت زیربنایی و امورتولیدی مرکز درخواست خود را به ایشان اعلام و از عدم ارسال مدارک مذکور به مرکز پژوهش‌های مجلس ابراز گلایه نمود که پیرو آن جناب آقای حسینی در تاریخ 4/11/1394 متن انگلیسی پیش نویس قراردادهای جدید را با بخشی از اسناد مورد نظر و 48 جلد کتاب اسناد و مدارک پشتیبان آن برای مرکز ارسال نمود.

2- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پس از دریافت اسناد و مدارک مورد اشاره، بلافاصله و با تسریع کارگروهی متشکل از معاونت زیربنایی و امور تولیدی و معاونت حقوقی و سیاسی و معاونت اقتصادی مرکز تشکیل داد و با دعوت از افراد متخصص خارج از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بررسی اولیه اسناد مذکور را در دستور کار قرار داد.

3- در فرایند بررسی و رجوع به متن پیش‌نویس الگوی قراردادهای جدید نفتی در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ملاحظه شد که در فهرست اول و در تمامی قسمت‌های متن پیش‌نویس، حجم زیادی از امور اجرایی قرارداد به پیوست‌هایی ارجاع شده است که این پیوست‌ها همراه با مدارک ارسال نشده بود و لذا در تاریخ 20/11/1394 طی نامه‌ای از معاونت محترم امور حقوقی و مجلس وزارت نفت درخواست ارسال پیوست‌های مذکور شد که معلوم شد هنوز پیوست‌های بیست گانه‌ای که در پیش نویس الگو به آنها ارجاع داده شده تهیه نشده و وزارت نفت همان زمان شروع به تهیه پیوست‌ها نموده است که با وجود پیگری‌های بعمل آمده و اعلام تهیه 7 پیوست تا روزهای پایانی سال 1394، تاکنون هیچ یک از پیوست‌ها به مرکز ارسال نشده است.

این موضوع با پیگیری دفتر ریاست محترم مجلس و پیگیری مکرر ریاست محترم مرکز پژوهش‌های مجلس از مجموعه مرکز ادامه داشت و آقای دکتر جلالی در این‌باره دستور دادند تا گزارشی از روند انجام کار خدمت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی گزارش شود که براین اساس در تاریخ 25/1/1395 طی مراتب به ایشان گزارش گردید و ریاست محترم مجلس نیز در تاریخ 11/2/1395 دستور فرمودند مرکز پس از اخذ پیوست‌ها، با هماهنگی جناب اقای دکتر اسماعیلی و با حضور حقوقدانان و اقتصاددانان آشنا به حوزه اقتصاد نفت و به همراه هیأت تطبیق مصوبات دولت، ضمن بررسی دقیق این موضوع نتیجه بررسی را به ریاست محترم مجلس اعلام نمایند.

4- شایان ذکر است که نمایندگان مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در اکثر جلساتی که درباره بررسی موضوع قراردادهای جدید نفتی در دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف تشکیل شده به منظور هم‌فکری و تکمیل اطلاعات جهت تهیه و تدوین گزارشی کارشناسی جامعی در این خصوص حضور داشته ولی بدیهی است که بررسی کامل موضوع زمانی میسر خواهد شد که مدارک و اسناد مورد نیاز به طور کامل در اختیار باشد.

5- تمامی نکات مذکور در حالیست که آنچه که در رسانه‌ها تحت عنوان IPC از آن یاد می‌شود پس از بازنگری‌ها و نشست‌های مختلف در این خصوص و همچنین ارائه پیوست‌های در دو نوبت، دستخوش تغییراتی گشته است و که بررسی دقیق الگوی جدید ارائه شده توسط دولت و ارائه گزارشی متقن درخصوص آن نیازمند زمان است. ضمن آنکه الگوی جدید قراردادهای نفتی ارائه شده از سوی دولت با IPC متفاوت است که از زمان ارائه آن کمتر از دو هفته گذشته و مرکز پژوهش‌های مجلس بلافاصله کارکارشناسی خود بر روی این الگو را آغاز نموده است.

6- براساس واقعیت‌های موجود به ویژه در حوزه موضوعات اقتصادی آنچه که مبرهن بوده این است که بخش نفت نیازمند سرمایه‌گذاری 150 تا 200 میلیارد دلاری طی یک برنامه پنج ساله است و عدم سرمایه‌گذاری در توسعه میادین و مخازن نفت و گاز کشور به خصوص میادین مشترک، باعث عقب ماندن کشور در حفظ جایگاه خود در بین سایر کشورهای تولید کننده منابع هیدروکربوری خواهد شد. بنابراین جذب تکنولوژی‌های برتر و به‌روز در این صنعت و عدم امکان تأمین داخلی این حجم از سرمایه برای طرح‌های اکتشاف، توسعه، تولید، پالایش، پتروشیمی و...، جذب سرمایه و تکنولوژی خارجی با حفظ قوانین بالادستی و منافع و کرامت و مصلحت ملی، را ضروری می‌نمایاند که براین اساس تدوین مدل قراردادهای نفتی امری ضروری و گریزناپذیر است.

با عنایت به موارد 6 گانه بیان شده مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی موارد زیر را جهت بیان دیدگاه‌ها و رویکردهای خود درخصوص قراردادهای جدید نفتی ارائه می‌کند:

1- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی براساس رسالت خود نسبت به بررسی موضوعی با این درجه از اهمیت بی توجه نبوده و براساس مطالب بیان شده و مدارک پیوست با حساسیت این موضوع را دنبال کرده است.

2- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تلاش دارد تا همچون سایر گزارش‌های پژوهشی این مرکز فارغ از بحث‌های سیاسی و جناحی و صرفاً بر اساس کار کارشناسی موارد ارجاع شده را در دستور کار خود قرار دهد و از هرگونه اظهار نظر عجولانه و بدون انجام مطالعه دقیق و عمقی پرهیز کند.

3- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اظهارنظر در خصوص موضوع خاص و مهم قراردادهای جدید نفتی را برای منافع کشور و نسل‌های آینده بسیار حساس می‌داند و این موضوع را بدون در اختیار داشتن همه اسناد مورد نیاز و بررسی دقیق و همه جانبه ابعاد موضوع با حضور ذینفعان و دیمدخلان به صلاح نمی‌داند.

این گزارش به همراه پیوست‌ها از اینجا قابل مشاهده است.