به گزارش مشرق، کارشناسان مسائل حقوقی و افراد آشنا به مسائل تاریخی در امور دیپلماسی در گفت‌وگو با یک رسانه آمریکایی ساز و کار واشنگتن برای پرداخت 400 میلیون دلار به ایران جهت حل و فصل یک پرونده حقوقی قدیمی را کم‌سابقه خوانده‌اند. 

این پول، به نوشته خبرگزاری آسوشیتدپرس، روز 17 ژانویه سال جاری میلادی، همزمان با توافق ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان به ایران پرداخت شد؛ موضوعی که به ایجاد جنجال‌های فراوانی در آمریکا منجر شده و سیل انتقادات را به سمت دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا روانه کرده است. منتقدان، کاخ سفید را به پرداخت «باج» به ایران که طبق قانون اساسی آمریکا ممنوع است، متهم کرده‌اند. 

دولت اوباما در ابتدا اصرار داشت که پرداخت مبلغ مورد نظر ارتباطی به آزادی زندانیان آمریکا در ایران نداشته است. اما چند روز پیش سخنگوی وزارت خارجه آمریکا سرانجام اعتراف کرد دولت اوباما از پرداخت این پول به ایران به عنوان اهرم فشار برای حصول اطمینان از آزادی زندانیان استفاده کرده است. 

بنا به آنچه تا کنون آشکار شده، دولت آمریکا بعد از آزادی زندانیان آمریکایی به هواپیمایی که حامل مبلغ یاد شده بوده اجازه داده به سمت تهران حرکت کند.

جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید در یک کنفرانس خبری در هفته جاری گفت: «هیچ مورد غیرعادی در ساز و کارهای مربوط به این مبادله پول وجود ندارد.»

اما کارشناسان مورد استناد آسوشیتدپرس می‌گویند قادر به یافتن موردی مشابه که پولی با چنین ساز و کاری به کشوری پرداخت شده باشد، نیستند. دفتر امور تاریخی وزارت خارجه آمریکا نیز در اظهارنظری مشابه با این کارشناسان تأیید کرده که مورد مشابهی وجود ندارد.

باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا گفته دلیل پرداخت این پول به ایران به صورت وجه نقد این است که آمریکا و ایران با یکدیگر روابط بانکی ندارند.

«جان کری»، وزیر خارجه آمریکا روز 27 دی‌ماه سال گذشته اعلام کرد واشنگتن توافق کرده بدهی 400 میلیون دلاری به ایران را برای حل و فصل شکایتی که پرونده‌اش به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی برمی‌گردد، تسویه کند.  

 «کری» در آن زمان گفت که کاخ سفید موافقت کرده که علاوه بر رقم اصلی بدهی، 1.3 میلیارد دلار هم بابت محاسبه نرخ تورم به ایران بپردازد. 

 ایران، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از دولت آمریکا بابت عدم تحویل 400 میلیون دلار مندرج در قراردادی اجرایی‌نشده برای خرید تسلیحات میان دولت «جیمی کارتر»، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا با شاه مخلوع ایران به «دیوان داوری دعاوی ایران و آمریکا» شکایت برده بود.

«دیوان داوری دعاوی ایران و آمریکا» نهاد داوری مرضی‌الطرفین است که سال 1981 بر اساس «بیانیه‌های الجزایر» جهت  رسیدگی به اختلافات میان دولت‌های ایران و آمریکا در شهر «لاهه» هلند تشکیل شد.  

اظهارات «جان کری» در آن زمان هم موج گسترده‌ای از انتقادات در میان قانونگذاران آمریکایی به راه انداخت که اولاً پرداخت این رقم را به توافق تبادل زندانیان میان تهران و واشنگتن ارتباط می‌دادند و دوماً از دولت اوباما به سبب «مماشات در برابر ایران» انتقاد می‌کردند.  

چند روز بعدتر، «جاش ارنست»، سخنگوی کاخ سفید در واکنش به این اعتراضات گفت رقمی که آمریکا برای پرداخت به ایران موافقت کرده بسیار کمتر از 7 تا 8 میلیارد دلار مورد مطالبه ایران برای حل و فصل اختلافات بوده است. 

آسوشیتدپرس در گزارش روز شنبه خود به ذکر مواردی از مناقشات قضایی-مالی بین آمریکا و کشورهای دیگر پرداخته که با ساز و کارهایی متفاوت با ایران تسویه و حل‌ و فصل شده‌اند.