سرویس جهان مشرق - اندیشکده «رند» در جدیدترین تحلیل خود تحت عنوان «سیاست‌های اسراییل در قبال ایران در فضای پسا برجام» به رویکرد اسراییل پس از توافق هسته‌ای نسبت به ایران پرداخت.
این اندیشکده آمریکایی نوشت: بیش از یک دهه اسراییل در صف اول جبهه مخالفان برنامه هسته‌ای ایران حرکت کرد. شدت مخالفت اسراییل با مذاکرات هسته‌ای بین 1+5 و ایران، بر هیچکس پوشیده نبود و نیست. به غیر از معدود موافقان توافق در جامعه امنیتی اسراییل که آن را طرحی برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران می‌دانستند، اکثر افراد شاخص فضای سیاسی و امنیتی آن، نسبت به توافق دید منفی داشتند و آن را مسبب گسترش جاه‌طلبی‌های ایران در منطقه می‌دانستند.
حقیقت این است که پس از اینکه مسئله هسته‌ای ایران برای سال‌ها به اولویت اول امنیت ملی اسراییل بدل شده بود و بر سر آن مجادله‌هایی با آمریکا داشت و حتی روابط آنها تحت‌الشعاع این امر قرار گرفت، به محض حصول توافق، موضوع برنامه هسته‌ای ایران از فهرست اولویت‌های امنیتی اسراییل خط خورد. البته باید دقت کرد که موضوع هسته‌ای ایران از ذهن جامعه حکومتی و مردم اسراییل پاک نشده و فقط فعلا کمرنگ شده و جای آن را نگرانی نسبت به ایران در فضاهای غیرهسته‌ای گرفته است. فضاهایی چون حمایت از حزب‌الله و قدرت گرفتن آن در سوریه و مرزهای لبنان و اسراییل.
قطعا، اسراییل با نهایت دقت به نظاره چگونگی اجرا شدن برجام خواهد نشست اما پیوسته آمادگی خود را در صورت به خطر افتادن مواضع و منافع خود و آمریکا در مقابل ایران حفظ خواهد کرد.
نکات کلیدی
«واکنش و پاسخ مقام‌های اسراییلی نسبت به برجام، خصمانه بود»
1. بنیامین نتانیاهو –نخست وزیر اسراییل- توافق هسته‌ای را یک «اشتباه تاریخی حیرت‌آور» خواند و تاکید نمود که اسراییل هیچ تعهدی به آن نخواهد داشت.
2. بین دیدگاه نتانیاهو نسبت به مذاکرات و دید او نسبت به رابطه‌اش با آمریکا تفاوت‌هایی وجود دارد اما در دیدگاه‌های بنیادینش نسبت به ایران تغییری ایجاد نشده است.
3. بدنه امنیتی اسراییل به اندازه الیت سیاسی آن نسبت به برجام بدبین نیست اما ابعاد نگاه منفی آن نسبت به خود ایران یکی است.
«رهبران اسراییل واقعیت برجام را پذیرفتند و برای همین، خود را در فضاهای غیرهسته‌ای علیه ایران آماده می‌کنند»
1. به نظر می‌رسید که مناقشه داخلی با فلسطینیان، تبدیل به اصلی‌ترین موضوع نگرانی امنیتی اسراییلی‌ها شود اما وضعیت فعلی سوریه در راس نگرانی‌های اسراییلی‌ها قرار دارد.
2. بعید به نظر می‌رسد که برجام بتواند تبدیل به محرک قوی و ملموسی برای همکاری بین اسراییل و کشورهای حوزه خلیج فارس شود.
3. حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران، از روی میز گزینه‌ها پاک شده اما با توجه به وضعیت سوریه، گزینه رویارویی نظامی با ایران همچنان باقی است.
4. اسراییلی‌ها تمرکز خود را به فضاهای غیرجنبشی اختصاص داده‌اند. اکنون، تمرکز آنها بر فعالیت‌های غیرهسته‌ای ایران و ایجاد و پررنگ کردن وجهه خشونت‌بار این فعالیت‌هاست.
5. اسراییل در حال افزایش روزافزون توان بازداری خود درمقابل ایران در فضای پسابرجام است.
پیشنهادات
1. مقامات آمریکایی باید خطوط قرمز اسراییل را در مذاکرات صلح سوریه بخصوص با روس‌ها لحاظ کنند. اگرچه نمی‌توان انتظار یک صلح پایا درسوریه را داشت، اما با حصول به یک توافق نهایی بر سر کوتاه کردن دائمی دست ایران و حزب‌الله از مرزهای اسراییل، مشکل ناامنی و بی‌ثباتی منطقه مورد نظر اسراییل، در آینده حل خواهد شد.
2. توسعه و تقویت کانال‌های ارتباطی بین اسراییل و آمریکا بسیار مهم است. هر دو طرف باید به یکسری تفاهم در مورد اینکه کدام اقدام ایران می‌تواند مصداق تخلف از برجام باشد و چه پاسخ در خوری باید برای آن در نظر گرفته شود برسند.
3. آمریکا می‌تواند در طی دهه آینده اطلاعات مناسبی از میزان همکاری ایران با برجام در اختیار مقامات اسراییلی بگذارد و یا جلسات اطلاعاتی منظم در زمینه فعالیت‌های غیرهسته‌ای ایران با آنها برگزار نماید (بالاخص برنامه موشکی ایران). رییس‌جمهور بعدی آمریکا می‌تواند یک کارگروه برای لغو برجام تشکیل دهد و از مشاوره اسراییلی‌ها در بدو امر بهره ببرد.
4. مشارکت منظم و پیوسته بین رهبران سیاسی آمریکا و اسراییل موجب افزایش اعتماد اسراییل به توافق هسته‌ای شده و سبب می‌گردد که سیاست‌گذاران آمریکایی به خوبی اهداف منطقه‌ای این کشور را پیش ببرند و علاوه بر آن، سوتفاهمات در مورد سیاست آمریکا در منطقه هم برای شرکایش رفع شود.
5. کانال‌های نهادینه‌تر و مستمرتر در زمینه تعاملات بین اسراییل و آمریکا بر سر برجام، موجب افزایش اعتماد دو طرف به یکدیگر می‌شود.
