سرویس دفاع و امنیت مشرق - سامانه های با کالیبر 20 میلی متر به بالا در علوم نظامی دنیا، اصولا "توپ" نامیده و بر روی پلتفورم های گوناگون زمینی، دریایی و هوایی نصب می شوند. شناورهای دریایی از قایق های گشتی کوچک تا ناوشکن ها و رزم ناوهای چند ده هزار تنی نیز با وجود تمام پیشرفتهای صورت گرفته در علوم موشکی همچنان برای امور آفندی و پدافندی به این توپها نیاز دارند.
در سالهای اخیر، صنایع دفاعی و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با تاکیدات خاص فرماندهی معظم کل قوا برنامه بسیار سنگین نوسازی و ساخت تجهیزات جدید در تمام بخش ها را آغاز کرده اند که بخش توپها نیز از جمله مسائلی بوده که با کمک صنایع دفاعی کشور پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است.
فجر 27 جانشین پیرمرد ایتالیایی
یکی از دستاوردهای بزرگ صنایع دفاعی ایران در زمینه توپهای دریایی، طراحی و ساخت سامانه فجر 27 است که در بسیاری از شناورهای جدید ایران خصوصا ناوشکن بومی جماران نیز نصب شده است. توپ 76 میلیمتری تمام خودکار فجر27 شاید مهمترین توپ کالیبر بالای در حال خدمت در کشور باشد که توسط متخصصان داخلی و با الگو برداری از توپ های 76 میلیمتری اوتومرلا ساخت ایتالیا موجود در ناوچه های نیروی دریایی ارتش و با تلاشی 6 ساله ساخته شده است.
نرخ آتش 120 گلوله در دقیقه و بیشینه برد 17 کیلومتر، برد 12 کیلومتر بر ضد اهداف سطحی و 7 کیلومتر بر ضد اهداف هوایی از جمله قابلیت های فجر27 است و جالب است که بدانید این توپ مدرن و کارآمد، هم اکنون در کشورهای مختلف دنیا از جمله آمریکا نیز استفاده می شود و متخصصان ایرانی بدون هیچگونه کمک و در اوج تحریم، برای شناورهای مختلف کشورمان این توپ را طراحی و ساختند.
توپ فجر 27 بر روی ناوشکن جماران
فجر27 با برخورداری از فناورهای پیشرفته دارای 30 مجموعه مکانیکی و 22هزار قطعه و زمان آماده سازی 4 ثانیه و توانایی عملیات در تمام شرایط آب و هوایی با هدایت خودکار، توسط سامانه راداری است که سامانه هدفگیری اپتیکی نیز برای این توپ در ناو شهید نقدی مشاهده شده که درصورت وجود فضای مغشوش جنگ الکترونیک، بسیار مفید است.
سرعت عمل و نواخت تیر این توپ به نسبت کالیبر آن بسیار مناسب بوده و پدافند مناسبی را برای بردهای زیر 10 کیلومتر برقرار می کند و اهداف هوایی تا ارتفاع 23000 پا معادل حدود 7000 متر در تیررس این توپ پیشرفته هستند.
توپ 40 میلیمتری دریایی جانشین سوئدی معروف
توپهای 40 میلی متری ساخت شرکت "بوفورس" سوئد از جمله محصولات غربی هستند که از قبل از پیروزی انقلاب اسلامی خریداری و بر روی شناورهای ایرانی نصب شده است. توپ ساخته شده بر اساس این نمونه، با نام فجر در ایران از نواخت تیر 300 تیر بر دقیقه برخوردار است و برد نهایی آن به 12 کیلومتر می رسد.
این توپ برای نصب روی شناورهای بومی ساخته شده و تاکنون در ناوچه های پیکان، جوشن و درفش و ناو جماران مشاهده شده است. برای افزایش دقت این سلاح نیز از یک سامانه الکترواپتیک استفاده شده است.
توپ 40 میلی متری فتح بر روی ناو جماران
این توپ توانایی چرخش 360 درجه در سمت و 90 درجه در بلندا را دارد و با توجه به ویژگیهای برتر این سلاح، توانایی هدف قرار دادن موشک های کروز با آن وجود دارد.
ABM M30-M3؛ کاندیدای جدید برای افزایش قدرت آتش نداجا
بر اساس تصاویر و برخی اخبار منتشر شده در رسانه های روسی، هیئتی از نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سفر به این کشور، از یک سامانه پیشرفته روسی به نام ABM M30-M3 بازدید و شرایط استفاده از آنرا بررسی کرده اند.
بازدید افسران نداجا از سامانه ABM M30-M3
این سامانه در حقیقت یک توپ 30 میلی متری کنترل از راه دور است و یکی از سیستم های پیشرفته در کلاس خود محسوب می شود که نه فقط توان نصب روی شناورها، بلکه حتی خودروهای زمینی را نیز دارد. سامانه تسلیحاتی ABM M30-M3 شامل یک قبضه توپ 30 میلی متری تک لول مدل 2A72 و سامانه های هدف گیری لیزری و اپتیکی است.
اما نکات مثبت درباره این سیستم تسلیحاتی چیست و چرا یک انتخاب مناسب برای نیروهای مسلح کشور ما محسوب می شود؟
{$sepehr_media_1750644_400_300}
بازدید هیئت ایرانی از سامانه ABM M30-M3
بخش اصلی این سیستم که توپ سی میلی متری 2A72 است، سامانه ناآشنایی برای نیروهای مسلح ما نیست. این توپ در حقیقت مدل پیشرفته تر از سامانه 30 میلی متری 2A42 است که پیش از این بر روی نفربرهای BMP-2 روسی در کشور ما وجود داشته است.
بر خلاف مدل قدیمی تر که از حدود 578 قطعه تشکیل شده است، توپ جدید دارای 349 قطعه است که این کاهش قطعات باعث کم شدن زمان و هزینه تعمیر و نگهداری سامانه مورد نظر می شود.
ربات روسی مجهز به سامانه ABM M30-M3
این توپ مدرن، توان شلیک انواع مهمات 30 میلی متری مثل ضد زره، شدید الانفجار و آتش زن را دارد. نرخ شلیک این توپ در حدود 400 گلوله در دقیقه و برد نهایی آن 4 هزار متر بوده و سرعت دهانه گلوله ها در این توپ 960 متر بر ثانیه است. نکته مثبت دیگر درباره سامانه ABM M30-M3 این مسئله است که این سیستم، یک برجک مسلح بدون سرنشین و با قابلیت کنترل از راه دور بوده که بر روی انواع پلتفورم ها قابل نصب است.
بر این اساس، از ربات های بدون سرنشین رزمی جدید تا خودروهای تاکتیکی، نفربرهای مثل سری بی ام پی یا بی تی آر، شناورهای سبک و سنگین و حتی به صورت ثابت برای نقش نگهبانی می توان از این سیستم استفاده کرد.
در حقیقت بسیاری از بخش های نیروهای مسلح مثل نیروی دریایی سپاه، نیروهای زمینی ارتش و سپاه و حتی نیروی انتظامی نیز می توانند از این سامانه استفاده کنند. در حال حاضر این سامانه در خود روسیه برای بروی سامانه های بدون سرنشین زمینی مثل URAN-9 نصب شده ولی هنوز در خود نیروی دریایی روسیه مورد استفاده قرار نگرفته است. البته همانگونه که در بالا اشاره شد قابلیت نصب بر روی انواع پلتفورم ها از جمله نمونه های دریایی وجود دارد.
در کنار توپ و سیستم های هدف گیری اپتیکی آن که توان درگیری با اهداف در شب و روز و هر گونه شرایط آب و هوایی را به این سیستم پدافندی می دهد، امکان نصب موشک های ضد زره و ضد هوایی دوش پرتاب در کنار این برجک نیز وجود دارد و اپراتور این سامانه می تواند تا 50 کیلومتر از آن فاصله داشته باشد.
در خصوص سامانه های قدیمی تر که با ورود این توپ جدید می توانند از خدمت خارج شوند می توان به توپ های 20 میلی متری سری اورلیکن ساخت سوئیس که در نیروی دریایی ارتش ایران خدمت می کنند به عنوان یکی از گزینه ها اشاره کرد.
استفاده از خدمه در شلیک توپ های کالیبر پایین شناورهای ایرانی
این توپ های سوئیسی نیاز به یک نفر کاربر در پشت توپ داشته و به صورت چشمی هدف گیری می کنند. با استفاده از سامانه ABM M30-M3 و برای نمونه با اضافه کردن 4 تیر موشک دوش پرتاب به کنارهای این برجک کنترل از راه دور، می توان به سطح بسیار بهتری از دفاع سطحی و هوایی به صورت همزمان دست پیدا کرد. در عین حال با توجه به کنترل از راه دور بودن آن نیاز به حضور خدمه در کنار سلاح نیست.
فالانکس ایرانی هم می آید
البته امیر دریادار غلامرضا خادم بیغم جانشین فرمانده نیروی دریایی ارتش اردیبهشت ماه امسال در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به آخرین وضعیت ساخت نمونه ایرانی سامانه دفاع نزدیک دریایی فالانکس، گفته بود که "بحث مصونیت بخشی یگان‌های شناور از موضوعات مهمی است که اتفاقا در یکی از بیانات مقام معظم رهبری به آن اشاره شده و ایشان هم خیلی تاکید داشتند که باید در این بحث کار شود."
وی افزود: در این باره باید گفت که اگر شما نتوانید از خود به عنوان یک شناور، دفاع کنید چطور می‌توانید از بقیه دفاع کرده یا عملیات تهاجمی انجام دهید، پس در درجه اول، یک شناور باید بتواند خود را در برابر تهدیدات حفظ کند.
جانشین فرمانده نیروی دریایی ارتش تصریح کرد: سامانه دفاع نقطه‌ای فالانکس چیزی نیست که یگان‌ها نداشته باشند، اینگونه سامانه‌ها باید متناسب با تهدیدات ارتقا داده شود؛ ما به نوعی اینها را از قبل داشتیم و در بحث مصونیت بخشی یگان‌های خودی توانستیم در 8 سال دفاع مقدس حملات را دفع کنیم.
دریادار بیغم با بیان اینکه در دریا بیشتر بحث حملات موشکی و هوایی است و در دفاع مقدس هم تقریبا همین تهدیدات وجود داشت و نداجا در انواع مختلف این تهدیدات در آن دوران، به مقابله پرداخته است، اظهار داشت: حالا با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، آن حملات حتما دقیق‌تر و موثرتر شده‌اند و به همان نسبت هم ما روی سیستم‌های دفاعی خودمان کار می‌کنیم که الحمدالله در این بخش به نتایجی خوبی دست یافته‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: فالانکس، نوع غربی یک سامانه دفاع دریایی است که تیرباری داشته و به‌صورت اتوماتیک می‌تواند اهداف نزدیک شونده را هدف قرار دهد و در واقع مقابل هدف، دیواری از آتش ایجاد کند. در سیستم‌های تدافعی ناوهای ما، به نوع‌های مختلف مشابه این سامانه وجود دارد که باید این ارتقا داده شود و ما در این بخش مشغول کار هستیم.
جانشین فرمانده نیروی دریایی ارتش در پایان تاکید کرد: الحمدالله در صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح درباره سامانه فالانکس ایرانی به نتایجی هم رسیده‌اند که انشاالله به زودی این سامانه را به کار خواهیم برد. در واقع، تست‌های این سامانه که انجام شد، نداجا محصول را دریافت خواهد کرد.
وی افزود: در این باره باید گفت که اگر شما نتوانید از خود به عنوان یک شناور، دفاع کنید چطور می‌توانید از بقیه دفاع کرده یا عملیات تهاجمی انجام دهید، پس در درجه اول، یک شناور باید بتواند خود را در برابر تهدیدات حفظ کند.
جانشین فرمانده نیروی دریایی ارتش تصریح کرد: سامانه دفاع نقطه‌ای فالانکس چیزی نیست که یگان‌ها نداشته باشند، اینگونه سامانه‌ها باید متناسب با تهدیدات ارتقا داده شود؛ ما به نوعی اینها را از قبل داشتیم و در بحث مصونیت بخشی یگان‌های خودی توانستیم در 8 سال دفاع مقدس حملات را دفع کنیم.
دریادار بیغم با بیان اینکه در دریا بیشتر بحث حملات موشکی و هوایی است و در دفاع مقدس هم تقریبا همین تهدیدات وجود داشت و نداجا در انواع مختلف این تهدیدات در آن دوران، به مقابله پرداخته است، اظهار داشت: حالا با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، آن حملات حتما دقیق‌تر و موثرتر شده‌اند و به همان نسبت هم ما روی سیستم‌های دفاعی خودمان کار می‌کنیم که الحمدالله در این بخش به نتایجی خوبی دست یافته‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: فالانکس، نوع غربی یک سامانه دفاع دریایی است که تیرباری داشته و به‌صورت اتوماتیک می‌تواند اهداف نزدیک شونده را هدف قرار دهد و در واقع مقابل هدف، دیواری از آتش ایجاد کند. در سیستم‌های تدافعی ناوهای ما، به نوع‌های مختلف مشابه این سامانه وجود دارد که باید این ارتقا داده شود و ما در این بخش مشغول کار هستیم.
جانشین فرمانده نیروی دریایی ارتش در پایان تاکید کرد: الحمدالله در صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح درباره سامانه فالانکس ایرانی به نتایجی هم رسیده‌اند که انشاالله به زودی این سامانه را به کار خواهیم برد. در واقع، تست‌های این سامانه که انجام شد، نداجا محصول را دریافت خواهد کرد.
به گزارش مشرق، در سالهای اخیر و با توجه به حضور گسترده شناورهای ایرانی در منطقه خلیج عدن به منظور مبارزه با پدیده دزدی دریایی، این نوع سلاح ها می تواند تبدیل به یکی از گزینه های مناسب برای درگیری با این نوع از تهدیدات باشد چراکه گلوله های به کار رفته در این سامانه ارزان بوده و می توان از آن هم برای اخطار دادن به دزدان دریایی و هم در صورت لزوم نابودی سریع آنها با شلیک تعداد محدودی از گلوله های 30 میلی متری اقدام کرد، یا آنکه تصور تعدی یا مزاحمت برای شناورهای کشورمان را از ذهن برخی نیروهای فرامنطقه ای یا کشورهای شرور منطقه خارج کرد.
با توجه به اینکه صنایع دفاعی کشورمان در طراحی و ساخت توپ های مدرنی چون فجر 27 به خودکفایی رسیده اند، تهیه تعدادی از این سامانه علاوه بر آنکه قدرت آتش آفندی و پدافندی شناورهای نیروی راهبردی دریایی را افزایش می دهد، باعث خواهد شد سرعت به روزرسانی و ارتقاء توپ های دریایی کشورمان با استفاده از یک الگوی مناسب، ارتقاء یابد.
