مشعل (60 ساله) از سال 1996 ریاست دفتر سیاسی جنبش حماس را بر عهده دارد و در سال 2012 با برگزاری انتخابات داخلی حماس، بار دیگر به عنوان رئیس دفتر سیاسی این جنبش انتخاب شد.

بر اساس آیین نامه داخلی جنبش حماس، خالد مشعل پس از 20 سال ریاست دفتر سیاسی، دیگر نمی تواند برای دوره ای دیگر به عنوان رئیس این دفتر انتخاب شود. مشعل خود نیز با اشاره به این مساله تاکید کرد که «عرصه را برای جوان تر ها باز خواهم کرد و یک رهبر باید در اوج قدرت از سمتش کناره گیری کند.»

دو الگوی حماس

مشعل در اظهارات خود در این نشست اعلام کرد که «حماس جنبش مقاومتی و آزادی خواه ملی است که نبرد اساسی آن مبارزه علیه رژیم صهیونیستی است و این جنبش مخالف این رژیم است و ضمن برخورداری از تفکر اسلامی، رویکرد سیاسی خاص خود را دارد.»

وی افزود: «تجربه حماس الگویی برای کشورهای عربی بود و این جنبش دو الگوی مقاومتی و رشادت و دیگری الگوی مردمی را به امت ارائه داد. دیدن اینکه یک کودک چگونه با تانک مقابله می کند، الگویی برای نحوه مقابله با سرکوبگری و مراجع رسمی ارائه می دهد.»

رئیس دفتر سیاسی حماس تصریح کرد که این جنبش خود را در یک محور محدود نکرده است، بلکه «درصدد برقراری ارتباط با تمامی طرف ها؛ از جمله کشورهای میانه رو برآمده است؛ چرا که این جنبش معتقد است که فلسطین همچنان باید مساله امت باشد و ما نمی توانیم خود را وارد تقسیم بندی های جدید در منطقه کنیم.»

وی افزود که «میزان تسلیحات نظامی مقاومت چندین برابر قدرت نظامی آن در گذشته است.»

مشارکت و گزینه جایگزین

خالد مشعل درباره مسائل داخلی فلسطین هم عنوان کرد که «ما فکر می کردیم که اداره حکومت توسط یک گروه کار آسانی است، اما در ادامه به این نتیجه رسیدیم که نه کار آسانی نیست. نظریه پیدا کردن گزینه جایگزین، نظریه اشتباهی است و راه درست مشارکت و توافق ملی است.»

وی افزود: «حماس به تنهایی گزینه جنگ را انتخاب نمی کند و گزینه صلح نیز منحصر به جنبش فتح نیست. این ها نه برنامه ما و نه برنامه شما هستند. تصمیمات سیاسی و مبارزاتی، یک تصمیم ملی هستند، اما متاسفانه این مساله در مرحله اجرا رعایت نمی شود.»

مشعل تاکید کرد که «حماس در زمان وقوع بهار عربی تصمیم به توجه به درون گرفت و تمرکز خود را بر روی ساماندهی به اوضاع داخلی فلسطین معطوف کرد. این جنبش همچنین در ادامه از حق خود در اداره دولت چشم پوشی کرد و اسماعیل هنیه "ابو العبد" نخست وزیر سابق لقب گرفت.»

این رهبر برجسته جنبش حماس خاطر نشان کرد که «وقتی برخی طرف ها سعی کردند حماس را از طریق انتخابات شهرداری ها به چالش بکشند، ما از آن استقبال کردیم و این در حالی است که در این زمینه مشورتی با ما نشده بود و وقتی هم که این جنبش تصمیم به مشارکت در انتخابات گرفت، آنرا به تعویق انداختند.»

معادله منافع و مبانی

مشعل درباره مسائل جهان عرب هم اظهار داشت که «حماس پس از بهار عربی، همچنان سیاست عدم دخالت در امور داخلی کشورهای عربی را در پیش گرفته است و اهتمام ویژه ای به کاهش جناح بندی های مذهبی و طایفه ای دارد؛ هر چند که می داند ملت ها تا چه حد از جبهه بندی های مذهبی و مداخله جویی های طرف های خارجی آسیب دیده اند.»

وی افزود: «ما روابط سیاسی مان را با دقت و هشیاری و با در نظر گرفتن هر دو مساله منافع و ارزش ها و مبانی پیش می بریم و بر این مساله تاکید داریم که مساله فلسطین، مساله اساسی امت است.» مشعل در عین حال اعلام کرد که «اگر منافع ما با مبانی و اصول مان تعارض پیدا کند، اولویت را به مبانی و ارزش ها می دهیم.»

رئیس دفتر سیاسی حماس تاکید کرد که حماس تحت تاثیر انقلاب های بهار عربی قرار گرفت و شاید پیروزی آن در انتخابات پارلمانی سال 2006 اقدام زودهنگام شبیه بهار عربی و انقلاب های معکوس علیه آنها بود. وی افزود سال های 2011 و 2012 دوران نوید بخش جدیدی بودند که طی آن برخی دولت های مردمی و دموکراتیک روی کار آمدند و حماس نوید شکل گیری این دولت ها را داده بود و توانست از لحاظ سیاسی از این وضعیت برای حمایت از راهکار مقاومت و ایجاد پشتوانه برای آن استفاده کند.

مشعل همچنین در تشریح دوران انقلاب های معکوس بهار عربی تاکید کرد که «ما با تحولات بزرگی مواجه بودیم که در جریان آنها برخی کشورها دچار تغییر و تحول شدند و کودتاهایی علیه دولت های دموکراتیک صورت گرفت و در برخی موارد، جلوی تغییر و تحولات گرفته شد و برخی طرف ها درصدد کودتا علیه دولت هایی بر آمدند که پشتوانه ای برای ملت های خود و مقاومت فلسطین بودند.»

وی افزود ما در این دوره همچنین شاهد بروز پدیده تندروی و افراطی گری بودیم که ریشه در جهل و نادانی نسبت به اسلام داشت و اقدامات این گروه های تندرو به وجهه اسلام و جهان عرب لطمه می زد. این گروه ها از وجود نظام های سرکوبگر و کودتا علیه دولت های دموکراتیک و نیز مداخله جویی های طرف های خارجی سوء استفاده می کردند. علاوه بر این، این مرحله شاهد از سر گیری روند عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی به جای تعامل با آن به عنوان دشمن جهان عرب و اسلام بود؛ تا جایی که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی با افتخار از روابط علنی و پشت پرده این رژیم با نظام های عربی سخن می گوید.

مشعل تاکید کرد که اسرائیل نقش زیادی در شکل گیری این وضعیت داشت و از بروز این تحولات خیلی خوشحال بود؛ چرا که مساله فلسطین به مساله ای حاشیه ای تبدیل شد و کار به جایی رسید که طرف فلسطینی قبل از دستیابی به توافق صلح و سازش، سقف خواسته های خود را کاهش داده و به عادی سازی روابط تن داده است. طرف فلسطینی همچنین حاضر شده است به قیمت ضربه زدن به مساله فلسطین، منافع رژیم صهیونیستی را تامین کند و فرآیند انتخابات را به خاطر تقویت مشروعیت مقاومت لغو کند.