دولت یازدهم با توهم اینکه تاکتیک تنش‌زدایی را به ارمغان آورده است، وارد عرصه سیاست خارجی شد اما به نظر می‌رسد این تاکتیک کشورهای غربی را دچار اشتباه استراتژیک در قبال ایران کرده است که بعضا به رفتار وقیحانه در رابطه با کشورمان می‌انجامد. این‌ روزها صحبت‌های برخی از مقامات خارجی به گونه‌ای است که گویی قرار است سرمایه‌گذاری غربی‌ها در کشورمان به شرط تغییرات راهبردی و بنیادین در سیاست خارجی کشورمان همراه شود.

آخرین نمونه این موارد نیز سخنان عجیب وزیر اقتصاد آلمان است که سرمایه‌گذاری در ایران را منوط به پذیرش شرط عجیب به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی برای عادی سازی روابط می‌کند. در این رابطه، «زیگمار گابریل» در آستانه سفر خود به تهران بیان داشت: «در سفر به تهران نگرانی‌های برلین درباره نقش ایران در جنگ سوریه و کارنامه حقوق بشر در جمهوری اسلامی را به اطلاع مقامات ایرانی خواهم رساند.»[1]

سخنان گستاخانه معاون صدر اعظم آلمان درحالی است که این نوع گزافه‌گویی‌ها علیه ایران میان مقاماتی که به ایران می‌آیند هم سابقه داشته و هم در حال گسترش است. طبق نامه‌‌ای منتسب به دولت آلمان که اخیرا منتشر شده نیز عادی سازی روابط آلمان با ایران به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی از سوی تهران ارتباط داده شده است.

جروزالم پست در این زمینه گزارش داد، در نامه‌ای که با نام دولت آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان منتشر شده است «روابط با ایران تا زمانی که ایران موجودیت اسرائیل را به رسمیت نشناسد به حالت عادی باز نخواهد گشت».

این نامه خطاب به گروه دوستی پارلمانی اسرائیل- آلمان و در پاسخ به پرسشنامه پارلمانی 6 جولای نوشته شد که به نوعی ریشه سخنان معاون مرکل را یادآور می‌شود که وی از کجا به چنین برداشتی از کشورمان رسیده است. [2]

جالب اینجاست که در بهمن ماه سال 93 نیز «کلودیا رویت» نایب‌رئیس مجلس قانون‌گذاری آلمان سفری به ایران داشت و با دخالت در امور داخلی ایران با اشاره به حوادث پس از انتخابات سال 88 گفت: «ما در سال 2009 (88) شاهد حرکت‌هایی در جامعه مدنی ایران بودیم و نمودهای آن را در جامعه شما دیدیم که دانشجویان و جوانان، آزادی می‌خواستند (!)»[3]

در مردادماه سال 95 نیز«استیون چیوبو» وزیر تجارت استرالیا در آستانه سفر به ایران با همین لحن گفت که دولتش، علی‌رغم برنامه‌ریزی برای گسترش مناسبات اقتصادی با تهران قصد ندارد آنچه به گفته وی مسائل مربوط به حقوق بشر ایران است را نادیده بگیرد.[4]

حضور خارج از عرف مقامات کشورهای غربی در ایران نیز به همین روال در دولت یازدهم متداول شد. به گونه‌ای که مقامات اروپایی تصور کرده‌اند که در ایران اتفاق خاصی افتاده که می‌توانند به میل خود رفتار کنند و سیاست‌های مطمح نظر خود را به کشورمان دیکته کنند.

برای نمونه در همین راستا در بهمن ماه سال 92 وزارت امور خارجه ایتالیا، عکسی را در سایت رسمی خود منتشر کرد که نشان می‌دهد «اما بنینو»، وزیر امور خارجه این کشور، بر خلاف اخباری که سایت‌های حامی دولت بدون روسری وارد ایران شده‌است.

بنینو هنگام بازدید از ایران در ژانویه ۲۰۱۴ مایل به استفاده از حجاب نبوده است و پس از نشستن هواپیمای حامل بنینو، وی اصرار داشته که فقط بدون حجاب حاضر است وارد ایران شود؛ اما مسئولان وزارت امور خارجه ایران پس از کسب تکلیف از محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به بنینو یادآور شده‌اند که رعایت حجاب بخشی از پروتکل‌های تشریفاتی برای دیپلمات‌های زن در ایران است و در صورت نپذیرفتن آن، همه قرارهای بنینو لغو خواهد شد. رسانه‌های گزارش‌دهنده در ادامه مدعی شدند که بنینو پس از تماس تلفنی با ایتالیا از داخل هواپیما، روسری به سر کرده و از هواپیما بیرون می‌آید.[5]

«پائولو جنتیلونی» وزیر دیگر امور خارجه ایتالیا و هیئت همراه در مردادماه سال 94 با حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در محل نهاد ریاست جمهوری دیدار و گفت و گو کردند که در این دیدار عرف دیپلماتیک رعایت نمی‌شود و یکی از زنان ایتالیایی با شلواری که در رسانه‌ها با تمسخر به پیژامه تعبیر می شود مقابل رئیس‌جمهور ظاهر می‌شود که به نوعی بی نزاکتی هئیت ایتالیایی در حضور روحانی توصیف می‌شود.[6]

سبقه این دخالت‌های گستاخانه نیز نشان می‌دهد که در ادوار مختلف این رویکرد از سوی غرب پیگیری شده است. یکی از همین دیدارها مربوط به حضور کاترین اشتون، مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا است. وی در سفری که برای اولین بار به تهران داشت در برنامه‌ریزی خود زمانی را برای دیدار با برخی از فعالان فتنه سال 88 اختصاص داد. دیداری که با برنامه‌ریزی و به‌طور رسمی با دعوت غربی‌ها انجام شد. جالب اینجاست که در همین اثنا غربی‌ها بر روی پروژه وارد ساختن موضوعات حقوق بشری در مذاکرات هسته‌ای تلاش می‌کردند.[7]

وزارت خارجه دیروز به وسیله سخنگوی خود این اشتباه استراتژیک غربی‌ها را به آنان یادآور شد اما حداقل جواب به این گستاخی مقام آلمانی، لغو سفر این فرد بود تا یاوه‌گویی‌هایش اصلاح شود که البته قدری بعید است در دیپلماسی تدبیر، چنین رفتار قاطعانه‌ای دیده شود.