به گزارش مشرق، اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه درباره ایجاد منطقه امن در حلب، پیامدهای نبرد موصل بر بحران سوریه، دخالت گسترده سعودی در سوریه،‌سفر اخیر یک مقام عالی‌رتبه امنیتی سوری به مصر و پیام‌های آن از جمله محورهای مصاحبه تسنیم با «اسامه الدلیل» نویسنده و تحلیلگر سیاسی مطرح مصری و رئیس بخش بین الملل مجله اهرام است که مشروح آن از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد.

سفر اخیر «علی مملوک» رئیس دستگاه امنیت ملی سوریه به قاهره را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اسامه الدلیل : همکاری و هماهنگی امنیتی میان مصر و سوریه، مسئله جدیدی نیست و تازگی ندارد، بلکه این همکاری از هنگام آغاز بحران در سوریه تا امروز ادامه دارد، با وجود این هر چند سفر هر مقام سوری به مصر را باید یک مسئله عادی قلمداد کرد، ولی اعلام سفر علی مملوک به مصر به طور مشخص در شرایط فعلی دارای ابعاد و ارزش‌های فوق‌العاده سیاسی و حامل پیامدهای متعددی است که مهمترین آن اعلام موضع قاهره در قبال بحران سوریه که با قاطعیت و شفافیت همراه است و این‌که قاهره گزینه حل سیاسی بحران سوریه را در پیش گرفته و گزینه نظامی را به خاطر غیرممکن بودن و پیامدها و تاثیرات ویرانگرش بر تمام منطقه به ویژه سوریه بعید دانسته است، مصر همچنین بر خلع شبه‌نظامیان تروریست و بازسازی و حفظ وحدت و حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نهادهای آن از جمله ارتش عربی سوریه تاکید می‌کند.

اعلام زمان سفر اوج مواضع ثابت و علنی مصر را نشان می‌دهد، این سفر از این نظر اهمیت داشت که به مسائل مختلف مربوط به هماهنگی امنیتی میان مصر و سوریه به ویژه مبارزه با تروریسم پرداخت به ویژه این‌که، با رزمایش نظامی مشترک ارتش‌های مصر و روسیه در صحرای مصر در چارچوب مبارزه با تروریسم همزمان بود،‌مسلما این سفر پیام‌های بی‌نهایت مهمی به همراه دارد به ویژه این‌که برای اولین بار است که نظامیان روسی در مصر و در قاره آفریقا حضور می‌یابند که این تمرینات نظامی با تلاش‌های سه کشور مصر، روسیه و سوریه در زمینه مبارزه با تروریسم برای ریشه‌کنی تروریسم در منطقه و با هدف ایجاد معادلات جدید در منطقه و کسب دستاورد ژئو سیاسی برای کشورهای منطقه به گونه‌ای که گروه‌های تروریستی هیچ نقش و جایی نداشته باشند، همزمان شده است.

بحث و کشمش در صحنه سیاسی مصر به اعلام سفر این مقام سوری به ویژه در این زمان به مثابه دومین ضربه به عربستان سعودی پس از رای مثبت مصر به پیش‌نویس قطعنامه روسیه در شورای امنیت نگاه می‌کنند، ارزیابی شما از این مواضع چیست؟

الدلیل : تعامل مصر با پرونده‌های منطقه و حوادث آن به معنای ضربه‌زدن نیست، من شخصا با استفاده از این واژه‌ها برای بیان مبادی و اصول سیاست خارجی مصر مخالفم، زیرا مصر مصر قلب عربیت بوده و نقش رهبری دارد و برقرار‌کننده تعادل و توازن در جهان عرب است. مصر رابطه‌ای را با یک طرف به زیان طرف دیگر برقرار نمی‌کند، همه باید بدانند که رابطه مصر و عربستان هیچ‌گاه به زیان روابط مصر و سوریه نبوده است و بر عکس، روابط مصر و سوریه نیز به زیان روابط مصر و عربستان نیست.

روابط مصر و سوریه، روابط راهبردی قدیمی گسترش است و برای دوست و دشمن واضح است، اما روابط مصر و عربستان سعودی عملا با بحران‌ها و تنش‌های زیادی همراه بوده است و بار دیگر این تنش‌ها به خاطر موضع مصر در قبال بحران سوریه احیا شده است. اصول مصر همچنان اصول قانون بین الملل است و امکان ندارد که مصر بخشی از بازی تغییر اجباری نظام‌ها یا ورود به اعمال و اقداماتی باشد که می‌تواند اوضاع منطقه را خارج از چارچوب اراده ملت‌ها و مشروعیت و شیوه‌های دموکراتیک تغییر دهد. سعودی‌ها موضع مصر را خیلی خوب می‌شناسند،‌اگر سعودی‌ها در مراحل دشواری که مصر گذراند، به دولت مصر کمک کردند، در واقعیت و در حقیقت کمک‌هایشان به مصر، کمک به خودشان بوده است،‌زیرا این کمک‌ها در حقیقت به نفع امنیت ملی کشورشان بوده است.

رهبران سعودی باید این نکته را درک کنند که میان کمک‌ها و خریدن(کشوری را با دادن پول با خود همراه کردن) تفاوت وجود دارد، زیرا قرار گرفتن در کنار یک دولت همپیمان در دورانی که با بحران‌ها روبرو است و کمک به آن یک مسئله و خرید اراده سیاسی این دولت، مسئله دیگر است و این دو موضوع از هم متفاوت است .این مسئله هرگز رخ نداده و رخ نخواهد داد،‌سعودی‌ها اراده سیاسی مصر را نخریده‌اند و هرگز نخواهند توانست تصمیم‌گیری مصر را به نفع خود مصادره کنند، بنابراین گفتن این سخن که مواضع مصر به مثابه ضرباتی به سعودی یا قطر یا ترکیه است، با حقیقت تعارض دارد، سیاست خارجی مصر، سیاست عمیق است و وزن و ارزش دارد، تحت هیچ شرایطی امکان ندارد که مصر از روابطش با سوریه به عنوان کارت‌هایی برای مانور دادن با سعودی‌ها یا دیگران استفاده کند.

آیا احتمال دارد که در دوره آتی همزمان با پیش رفتن مصر به سمت سوریه شاهد عقب‌نشینی سعودی باشیم یا این پیشروی با غرق شدن و دخالت بیشتر سعودی در بحران یمن همراه خواهد شد؟

الدلیل : در حقیقت باید گفت که سعودی‌ها دست به کارهای بسیار خطرناکی در بسیاری از مناطق نه تنها در سوریه بلکه در عراق، یمن، لیبی و بحرین می‌زنند، این سیاست‌ها،‌سبب خواهد شد تا سعودی‌ها بهای سنگینی را پرداخت کنند، هزینه سیاسی دخالت سعودی در امور داخلی این کشورها سنگین خواهد بود، سعودی‌ها این مسئله را خوب درک می‌کنند و به خوبی می‌دانند که بهای دخالت خود در پرونده‌ها و مسائلی را که هرگز ربطی به آنها و امنیت ملی‌شان ندارد، پرداخت خواهند کرد.

این دخالت‌ها منجر به افزایش خطراتی شده است که حکومت سعودی را تهدید می‌کند و پیامدها و تاثیرات فوق‌العاده خطرناکی برای اوضاع اقتصادی، سیاسی و نظامی سعودی دارد، در حال حاضر شاهدیم که سعودی‌ها در کوتاه‌مدت متحمل خسارت‌ها و شکست‌هایی هستند و این گذشته از آثار و پیامدهایی است که در بلندمدت برای آنها به بار خواهد آمد که بر منطقه هم تاثیر خواهد گذاشت، در حقیقت در سایه این سیاست‌های سعودی‌ها که زیان‌های بی‌شماری برای امنیت و سیاست‌های منطقه دارد، نسبت به آینده عربستان سعودی خوش‌بین نیستم، هر چند ما قیّم حکومت سعودی نیستیم.

 ارزیابی شما از اثرات و پیامدهای احتمالی عقب‌نشینی داعش از موصل به سمت الرقه و تاثیر آن بر بحران سوریه چیست؟

الدلیل : عملیات عقب‌نشینی گروهی شبه‌نظامیان داعش از موصل به سمت الرقه نگران‌کننده است و متاسفانه عامل و علت اصلی آن، ترکیه است،‌هدف اصلی از حضور نظامی ترکیه در عراق، حمایت از داعش است نه حفظ منافع ترکیه یا مشارکت در عملیات آزادسازی موصل، طی روزهای آینده حقایق زیادی برای جهانیان برملا خواهد شد به این‌که ترکیه نیت و مقاصد صادقانه‌ای ندارد، آنها به موصل به عنوان خاک ترکیه‌ که عثمانی‌ها به جا گذاشتند، نگاه می‌کنند، این مسئله بی‌نهایت خطرناکی است. داعش نوکر مطیع ترکیه است و این مسئله بسیار خطرناکی است.

اظهارات اردوغان درباره ایجاد منطقه امن به مساحت پنج هزار کیلومتر مربع در حلب و تاثیر آن بر عملیات نظامی در حلب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

الدلیل : اردوغان هر چه می‌خواهد بگوید، مسئله ایجاد منطقه امن در حلب به معنای منع پرواز هواپیماها در این منطقه است که با قوانین بین الملل و معاهدات بین المللی مغایرت دارد چرا که نقض حاکمیت ملی سوریه است، اردوغان به دنبال آن است تا سوریه را در مقابل عمل انجام شده قرار دهد و به بیان سخنرانی‌های نمایشی می‌پردازد که بیهوده و توخالی است، ارزیابی من این است که نباید اظهارات اردوغان را جدی بگیریم یا به آن اهمیت بدهیم،‌متاسفانه جامعه بین المللی، به ترک‌ها اجازه داده‌اند تا اوضاع منطقه را برهم بزنند و قوانین بین المللی را از طریق نقض حاکمیت عراق و سوریه زیرپا بگذارند بدون این‌که جامعه بین المللی در مقابل آن اقدام کند، که نشان دهنده همدستی آشکار با ترکیه است.