سرویس جهان مشرق - برای مخاطبان مشرق که طی سه و نیم سال گذشته پیگیر «سلسله گزارش‌های تحلیلی - میدانی سوریه» بوده‌اند، از تحولات میدانی در جبهه‌های «حماه، حلب، درعا و دمشق» گزارش‌هایی تهیه شده است که در ادامه می‌خوانید.
تحولات میدانی جبهه حماه
عملیات معکوس ارتش سوریه/هجوم به حماه، آخرین لگدهای عربستان در شمال سوریه!
نیروهای ارتش سوریه و گروه های هم پیمان آن (شامل بسیج مردمی، حزب الله و لواء القدس) با سد حملات تروریستهای تکفیری القاعده و ارتش آزاد عملیات معکوس خود را برای بازپس گیری مناطق از دست رفته در جریان هجوم 4 روز پیش گروه های جندالاقصی، جیش النصر و فیلق الشام به شمال استان حماه این کشور آغاز کرده اند. عملیات پاتک ارتش سوریه از روز گذشته در سه محور اغاز گردیده که طی آن کنترل شهرکهای "معردس و الاسکندریه از تروریستها بازپس گرفته شده است.
گروه‌های وابسته به ارتش آزاد و القاعده چند روز پیش با هجوم به شمال استان حماه موفق به سیطره بر شهرها و روستاهای مهمی همچون "طیبه الامام، بویظه، صوران و حلفایا شده بودند. پیشروی‌های سریع تروریستها در پی عقب‌نشینی نیروهای نظامی سوری از مناطق یاد شده صورت گرفته است. با سیطره تروریستها بر این مناطق عملا دروازه‌های شمالی استان حماه بروی آنها گشوده شده و فرودگاه نظامی حماه بعنوان مهمترین وزنه حمایت و حفاطت از آن در معرض آتش بار موشکی تکفیری‌ها قرار گرفته است.
طی روزهای نخست حملات تروریستها، ارتش سوریه با عقب نشینی های پی در پی راه را برای گسترش مناطق تحت اشغال آنها هموار ساخت اما از روز سوم با اعزام واحدهای نظامی تازه نفس تحت فرماندهی سرتیپ "فضل الدین میکائیل" از استان های دمشق و لاذقیه به حماه و اعلام بسیج عمومی مردم ساکن در مناطق شمالی حماه و تسلیح آنها توسط دولت، روند پیشروی های سریع گروه های تکفیری نیز دستخوش توقف گردید. روز گذشته دو کاروان به استعداد حدود 3500 سرباز با پشتیبانی ده ها دستگاه تانک و یگان های توپخانه ارتش سوریه وارد شهرهای حماه و المحرده شده اند.
با ورود این نیروها بلافاصله عملیات پاتک گسترده برای بازپس گیری مناطق از دست رفته با حمله به مواضع تروریستها در شهرک معردس آغاز گردید. در این عملیات هواپیماهای روسی و سوری با بمباران شدید تروریستها تلفات و خسارات گسترده ای را به آنها وارد آوردند. با سیطره نیروهای سوری بر معردس و استقرار یگان های توپخانه و تانک در آن گفته می شود که این شهرک به مرکزی برای عملیات بازپس گیری صوران تبدیل شده است. با سیطره نیروهای سوری بر معردس از فشار نظامی بر روی جبل زین العابدین و شهرک قمحانه نیز کاسته شده است.
جبل زین العابدین به دلیل ارتفاع و اشراف نسبت به مناطق اطراف آن و شهرک قمحانه نیز با توجه به نزدیکی به مناطق حاشیه شهر حماه و بافت آن که از مهمترین مناطق تحت سیطره حامیان دولت سوریه در استان حماه به شمار می رود، دارای اهمیت راهبردی هستند. برخی منابع میدانی نزدیک به گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد با انتقاد از گروه جندالاقصی وابسته به شبکه القاعده متشکل از تروریستهای چند ملیتی عموما عرب و قفقازی‌تبار نزدیک به عربستان سعودی، اصرار آنها بر باقی ماندن در شهرک معردس را موجب وارد آمدن خسارات و تلفات سنگین به خود معرفی کرده اند.
در درگیری های چند روز اخیر ده ها تروریست تکفیری به هلاکت رسیده اند که در میان آنها نام چندین فرمانده گروه های حندالاقصی و جیش النصر مانند "رشید الحجی فرمانده گروه صقور کفرزیتا (ارتش آزاد)" و "نایف الجر فرمانده نظامی گروه جبهه انصاردین" (القاعده) به چشم می خورد. از دیگر خطرات ناشی از پیشروی های اخیر ائتلاف دو گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد و القاعده در شمال حماه به خطر افتادن موقعیت نظامی مناطق تحت سیطره و جاده ارتباطی - تدارکاتی میان شهر حماه با نیروهای دولتی سوریه در بهش جنوب شرقی منطقه استراتژیک سهل الغاب می باشد.
چرا که مناطق اشغال شده توسط گروه های تکفیری مانند حلفایا، در نزدیکی خطوط دفاعی نخست ارتش سوریه در اطراف جاده تدارکاتی حماه - سهل الغاب قرار دارد. لازم به ذکر است که حماه به دلیل موقعیت راهبردی آن در اتصال استان های حمص، حلب، ادلب و لاذقیه به یکدیگر دارای اهمیت استراتژیک فراوانی می باشد. حمله تروریستها به شمال استان حماه سوریه از منظر دیگری نیز قابل بررسی است. با توجه به وابستگی گروه های مشارکت کننده در این هجوم به عربستان سعودی می توان آن را آخرین دست و پا زدن های طرف سعودی برای بدست آوردن دستاور میدانی پس از ناکامی های مکرر در جبهه های حلب و لاذقیه ارزیابی کرد.
گروه اصلی مهاجم در این عملیات جندالاقصی نام دارد که بطور مستقیم توسط سازمان های اطلاعات و امنیت عربستان سعودی و قطر مورد حمایت و هدایت قرار دارد. گفته می شود آمریکا پس از عدم موافقت روسیه، سوریه و ایران با توقف عملیات نظامی در حلب اطلاعات جاسوسی و تصاویر ماهواره ای از خطوط دفاعی نیروهای دولتی سوریه در استان حماه را در اختیار عربستان و قطر گذاشته و این اطلاعات مهمترین دلیل حمله القاعده و ارتش آزاد به حماه بشمار می رود.
فرماندهی این گروه بر عهده یک تبعه سعودی قرار دارد. این گروه توسط ابوعبدالعزیز القطری فلسطینی الاصل - تبعه کشور قطر بنیان نهاده شد و ابتدا با نام سرایا القدس و به عنوان یکی از زیرشاخه‌های جبهة النصره شعبه رسمی شبکه القاعده در سوریه فعالیت می‌کرد اما به دلیل اختلافاتی که با آن پیدا کرد اقدام به انشقاق کرده است. القطری دو سال پیش در جریان درگیری های ااخلی با گروه های زیر مجموعه ارتش آزاد ربوده و پس از اعدام میدانی در منطقه جبل الزاویه واقع در غرب ادلب دفن شد.
جندالاقصی از گروه های وابسته به ائتلاف تروریستی تکفیری جیش الفتح است که اکثر اعضای آن را اتباع کشورهای عربی مانند عربستان سعودی، کویت، لیبی، تونس، و جمهوریهای حوزه قفقاز مانند چچن، داغستان و ... تشکیل می دهند. این گروه در جریان هجوم سال 2015 به استان های ادلب و حلب نقش محوری بر عهده داشته است. در اواخر سال ۲۰۱۵منابع رسانه ای نزدیک به القاعده گزارش دادند که صدها تن از عناصر گروه تروریستی تکفیری بین المللی جند الاقصی با ۲۵ خودرو مسلح به تسلیحات سنگین از ادلب به رقه تحت سیطره داعش رفته و با ابوبکر البغدادی رهبر آن اعلام بیعت کرده‌اند.
خروج از جیش الفتح
جندالاقصی یکی از هفت گروه عضو ائتلاف تروریستی تکفیری جیش الفتح در اواخر ۲۰۱۵ با انتشار بیانیه ای رسمی از آن خارج شد. این گروه سه دلیل را برای جدایی خود اعلام کرد:
۱ - فشار گروه‌های دیگر به خصوص از طرف احرار الشام برای جنگ با داعش. توضیح اینکه این فشارها در یکسال گذشته به جنگ های خونین میان دو گروه در سراسر استان ادلب منجر گردیده که طی آن صدها تن از اعضا و فرماندهان آنها به هلاکت رسیده اند.
۲ - موافقت گروه‌های دیگر با سیاست‌های استفان دی میستورا نماینده سازمان ملل و قبول قوانینی که مخالف شریعت هستند!
۳ - درخواست گروه‌های دیگر از ترکیه برای دخالت نظامی
4 - جند الاقصی در این بیانیه اعلام کرد که هیچوقت با داعش نخواهد جنگید مگر اینکه آنها به مناطقی که این گروه در آن قرار دارد حمله کنند و خواستار اعلان جنگ به روسیه و آمریکا شده و از داعش و گروه‌های به اصطلاح جهادی تکفیری خواسته تا اختلافات خود را با هم کنار بگذارند.
حمله ارتش سوریه به تروریستها در طيبة الإمام
نیروهای ارتش سوریه پس از سیطره بر معردس، حملات خود را بر علیه مواضع تروریستهای تکفیری در شهرک طیبه الامام آغاز کرده اند. حملات از سه محور معردس - طيبة الإمام، قمحانة - طيبة الإمام و خربة الحجامة - خطاب بسمت طيبة الإمام صورت گرفته و درگیری های شدید میان دو طرف همچنان ادامه دارد. هواپیماها و بالگردهای نظامی سوری و روسی با بمباران گسترده خطوط تدارکاتی و مواضع گروه های فیلق الشام، جندالاقصی و جیش النصر تلفات و خسارات سنگینی را به آنها وارد آورده اند.
بطور همزمان منابع میدانی از آغاز حملات نیروهای مردمی بومی شهر محردة به مواضع تروریستهای تکفیری در اطراف شهرک حلفایا واقع در غرب آن خبر داده اند. یگان توپخانه و موشکی ارتش سوریه با گلوله باران شبانه روزی تروریستها به حمایت از عملیات نیروهای مردمی پرداخته اند. طی 24 ساعت گذشته 3 دستگاه تانک، دو دستگاه موشک انداز کاتیوشا، یک مرکز فرماندهی و هدایت عملیاتی و یک کاروان حامل تسلیحات و نیرو که از شهر لطامنه در شمال حماه به سمت حلفایا در حرکت بودند، منهدم گشته است.
عملیات نیروهای مردمی بومی شهر مسیحی نشین المحرده علیه تروریستها در حلفایا موجب کاهش فشار نظامی آنها به محورهای نبرد با ارتش سوریه در معان، صوران و طیبه الامام نیز شده است. زیرا توان نظامی گروه های تکفیری برای مقابله با نیروهای دولتی سوریه به چند بخش تقسیم گردیده است. رسانه های نزدیک به گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد تصاویری از لحظه انهدام بالگرد ارتش سوریه در شمال حماه منتشر کرده اند. این بالگرد از نوع گازل (فرانسوی) متعلق به هوانیروز ارتش سوریه بوده که در حین تقرب و فرود آمدن بر روی زمین در اطراف شهرک خطاب با استفاده از موشک انداز آمریکایی تاو نسل 2 هدف قرار گرفته و بطور کامل منهدم شده است.
در این حمله دو خلبان این بالگرد به شهادت رسیده اند. تروریستهای تکفیری با انتشار تصاویر این حمله مدعی شدند که سرنشین سوم و چهارم این بالگرد ایاد الحسین خبرنگار ارتش سوریه در جبهه های حلب و لاذقیه و سرتیپ سهیل الحسن فرمانده ارشد و پرآوازه سوری در شمال این کشور بوده اند که علاوه بر انتشار تصاویر جدید از این دو نفر، یادآور می شود که اصولا بالگرد گازل نظامی و دو سرنشینه بوده! و هویت دو خلبان شهید شده آن نیز بصورت رسمی از سوی ستاد فرماندهی ارتش سوریه منتشر شده بود.
تحولات میدانی جبهه حلب
عملیات نیروهای ارتش سوریه و گروه های هم پیمان در محورهای جنوب و غربی شهر حلب با شدت هر چه تمامتر ادامه دارد. هدف از این عملیات برقراری مجدد محاصره محلات تحت سیطره ائتلاف گروه های ارتش آزاد و القاعده در بخش شرقی این شهر می باشد که طی آن کنترل کامل دانشکده توپخانه و پادگان نظامی راموسه بدست نیروهای دولتی افتاده است. بنابر گفته یک منبع میدانی نزدیک به ارتش سوریه با سیطره بر این مناطق محاصره تروریستهای تکفیری در حلب مجددا ایجاد شده است.
با اعلام سیطره کامل نیروهای ارتش سوریه و گروه های هم پیمان بر پادگان و دانشکده راموسه حلب رسانه ها و فعالان میدانی تروریستها نیز ناچار به اعتراف به این موضوع شده اند. این فعالان در واکنش به اعلام خبر برقراری مجدد محاصره مناطق تحت سیطره القاعده در شرق حلب، دولت ترکیه و گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد را مقصر دانسته و انها را به زمینه سازی برای این اتفاق متهم ساخته اند. گفته می شود که ترکیه بخش اعظم نیروهای ویژه ارتش آزاد و احرارالشام را برای عملیات در مناطق حاشیه ای شهر جرابلس در شمال استان حلب از محورهای جنوب غربی آن خارج ساخته که این موضوع در کنار گسترش حملات ارتش سوریه و هم پیمانانش موجبات پیشروی آنها و محاصره مجدد حلب را فراهم آورده است.
در رابطه با موفقیت نیروهای ارتش سوریه و گروه های هم پیمان آن در محاصره مجدد حلب باید به عوامل دیگری بجز عملیات نظامی اشاره کرد. از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر پیروزی های اخیر در این شهر بدون شک باید به توافقات منعقده میان ترکیه با دولت سوریه طی مذاکرات هفته های اخیر اشاره کرد. نمایندگان سرویس های اطلاعاتی ترکیه و سوریه طی دو ماه گذشته دستکم 6 یا 7 مذاکراه محرمانه با واسطه گری طرف های روسی - ایرانی در دمشق، بغداد و آنکارا انجام داده اند و طی سه روز آینده دور جدید مذاکرات با حضور علی مملوک مسئول سرویس اطلاعاتی سوریه، حقان (هاکان) فیدان فرمانده سازمان اطلاعاتی ترکیه (میت) و افسران ارشد اطلاعاتی کشورهای واسطه تشکیل خواهد شد.
از حمله توافقات صورت گرفته میان طرفین می توان به پرونده حلب، پرونده شبه نظامیان کرد چند ملیتی تجزیه طلب وابسته به آمریکا و موضعات دیگر اشاره کرد. ترکیه در این مذاکرات خواستار همکاری طرف مقابل برای ایجاد فضای لازم جهت ورود به خاک سوریه برای سرکوب شبه نظامیان تجزیه طلب بوده است. امری که با موافقت ضمنی دولت سوریه و طرف های دیگر حاضر در مذاکرات همراه بوده است. در مقابل ترکیه نیز قول همکاری برای یکسره کردن وضعیت شهر حلب را داشته و تنها خواستار ایجاد معبری برای تخلیه افسران اطلاعاتی این کشور و سایر کشورهای حامی تروریسم که بنابر برخی آمارها تعداد آنها به 700 نفر می رسید شده بود.
{$sepehr_media_1745272_400_300}
امری که عملا با شکسته شدن موقت محاصره حلب از محور جنوبی صورت گرفته و در همان روزهای نخست برخی منابع اطلاعاتی هدف تروریستها از این حملات را نه شکستن محاصره حلب که امری ناشدنی می باشد، بلکه فراهم آوردن زمین برای خروج امن افسران سیا، میت، موساد و سازمان های اطلاعاتی عربستان و قطر عنوان کرده بودند. اما در جبهه شمالی استان حلب عملیات سپر فرات از سوی نیروهای ارتش ترکیه و ائتلاف تروریستی تکفیری جیش الفتح به رهبری شبکه القاعده در اطراف شهر جرابلس در حالی وارد دومین هفته خود شده که طی دو روز اخیر کنترل 13 روستا بدست نیروهای مشترک افتاده است.
{$sepehr_media_1745273_400_300}
به گفته منابع میدانی مستقل سیطره نیروهای ارتش ترکیه و هم پیمانان آن بر این روستاها و مناطق پس از تخلیه کامل آنها از سوی داعش صورت گرفته و هیچگونه درگیری میان آنها ایجاد نشده است. همزمان، ارتش ترکیه در حال ارسال کاروان های بزرگ تسلیحاتی شامل تانک، توپخانه و ادوات به شمال سوریه می باشد. پس از پیشروی‌های اخیر ترکیه و گروه‌های تروریستی تکفیری هم پیمان آن در روزهای اخیر عملا ارتباط داعش با مرزهای این کشور از طریق استان حلب بطور کامل قطع گردیده است.
{$sepehr_media_1745274_400_300}
تحولات میدانی جبهه درعا
حمله غافلگیرانه ارتش سوریه به جاده قدیم دمشق - درعا
پس از یکسال آرامش، جبهه جنوبی سوریه طی 24 ساعت گذشته صحنه عملیات ویژه نیروهای ارتش این کشور علیه مواضع گروه های تروریستی تکفیری القاعده و ارتش آزاد بود. روز گذشته واحدهای نظامی ویژه ارتش سوریه با پشتیبانی تانکها طی هجومی برق آسا موفق به سیطره بر مقر گردان پدافند هوایی مستقر در حاشیه شرقی شهرک ابطع واقع در حاشیه شمالی استان درعا شده اند. در این عملیات هواپیماهای روسی - سوری با حملات غافلگیرانه و کوبنده خود امکان هرگونه تحرک جدی را از تروریستها سلب کرده و تلفات و خسارات سنگینی را به آنها وارد اورده اند.
سیطره نیروهای ارتش سوریه بر مقر گردان پدافند هوایی موجب تامین هر چه بیشتر امنیت اتوبان قدیمی درعا - دمشق و گسترش کمربند امنیتی شهرهای ابطع و داعل خواهد شد. گروه‌های تروریستی تکفیری که از هجوم گسترده و کوبنده ارتش سوریه بشدت غافلگیر شده بودند پس از عدم مقاومت در برابر حملات و درگیری های شدید از بلندگوهای مساجد ابطع و داعل اقدام به فراخوان برای جمع آوری نیرو و جلوگیری از پیشروی‌های ارتش سوریه کردند اما سرعت عمل بالای نظامیان سوری بحدی بود که با برجای گذاشتن تلفات مجبور به فرار از منطقه شده اند. خسارات گروه‌های تکفیری در این عملیات شامل موارد زیر می‌باشد:
{$sepehr_media_1745256_400_300}
1 - ده‌ها کشته و زخمی که اکثر زخمی‌ها در وضعیت وخیمی بسر می برند.
2 - انهدام دو دستگاه خودروی مجهز به توپ پدافند هوایی 23 م.م با موضک ضد تانک کورنت ارتش سوریه
3 - انهدام یکدستگاه خودروی تاکتیکال مجهز به توپ 14.7 م.م با موشک کورنت ارتش سوریه
4 - انهدام 3 دستگاه خودروی زرهی مجز به دوشکا و خمپاره انداز در حمله هوایی که در حال عزیمت به خطوط مقدم نبرد بودند.
5 - انهدام اتاق عملیات و ارتباطات نظامی مشترک گروه‌های القاعده و ارتش آزاد در منطقه که به قطع ارتباط میان واحدهای مختلف آنها منجر گردیده است.
{$sepehr_media_1745258_400_300}
تحولات میدانی جبهه دمشق و حاشیه دمشق
شکست عملیات 4 مرحله‌ای تروریستها در غوطه شرقی
اما در منطقه غوطه شرقی دمشق که طی دو ماه گذشته صحنه عملیات نظامی نیروهای ارتش و بسیج مردمی سوریه با عناصر گروه تروریستی تکفیری جیش الاسلام (القاعده) بوده، نبردهای شدید میان دو طرف همچنان ادامه داشته که طی آن نظامیان سوری حملات گسترده تروریستها برای بازپس‌گیری مناطق از دست رفته مانند حوش نصری، حوش فاره، ریحان و تل صوان را در هم کوبیده و ناکام کردند.
تلاش های ناکام جیش الاسلام در حالی است که ارتش سوریه طی دو ماه اخیر علاوه بر تکمیل عملیات سیطره بر بخش جنوبی منطقه غوطه دمشق، حملات خود را برای پاکسازی تل کردی و تل صوان دو ارتفاع حساس و استراتژیک بخش شمالی این منطقه نیز آغاز کردند که به سیطره آنها بر تل صوان منجر گردیده است. در این درگیری ها جیش الاسلام استفاده گسترده ای از یگان های توپخانه و تانک کرده اما موفق به اشغال مناطق جدید نشده است. پس از هلاکت زهران علوش رهبر گروه جیش الاسلام بخش های مختلف غوطه شرقی دمشق صحنه اختلافات و درگیری های شدید مسلحانه میان عناصر این گروه و گروه های مخالف مانند النصره، فیلق الرحمن و داعش بوده که صدها کشته برجای گذاشته و هزاران تن از نیروهای درگیر نیز در اسارت بسر می برند.
انهدام تونل تروریستها در حرستا
با هوشیاری نیروهای ارتش و بسیج مردمی سوریه دومین تونل بمب‌گذاری شده توسط گروه های تروریستی تکفیری در خطوط تماس شهر دمشق با منطقه حرستا واقع در غوطه شرقی آن شناسایی و بر سر تروریستهای تکفیری مستقر در آن منهدم گردید. تروریستها قصد داشتند با حفر تونل به زیر یکی از ساختمان های محل استقرار رزمندگان سوری آن را با تعبیه صدها کیلوگرم مواد منفجره تخریب کنند که خود در کمین افتاده و به هلاکت رسیده اند. هفته گذشته نیز یک تونل عمیق و طولانی تروریستهای جیش الاسلام توسط نیروهای دولتی سوریه کشف و منهدم شده بود.
{$sepehr_media_1745275_400_300}
