در سدههای اولیه اسلامی نیز فارابی (وفات ۳۹۹ ه ق) با الهام از آموزههای یونانی و با محوریت شریعت، آرمانشهر اسلامی که شباهت و تفاوتهای با نسخه آرمانشهر افلاطونی دارد را با واژه مدینه فاضله معرفی کرد که بحث این مقال نیست.
در دوره رنسانس، تامس مور در ۱۵۱۶ با تألیف کتاب اتوپیا (utopia) با معنی آرمانشهر، تلفیقی از نظرات فلاسفه سیاسی یونان قدیم را بازنشر داد و این خود پایهگذار جنبشهای بعدی در فلسفه سیاسی و فکری غرب مثل فاشیسم، مارکسیسم و کمونیسم شد.
در دو دهه اخیر و بخصوص با ناتوانی و شکست مارکسیست و حکومتهای خودکامه کمونیست، تئوری پردازان غرب، آرمانشهر بشر را لیبرال دموکراسی غرب معرفی و با استفاده از هیمنه امکانات رسانهای؛ نوشتاری، دیداری و شنیداری خود با تکرار کلیدواژههای اساسیان یعنی آزادی، انسان، قانون، دولت و سرمایه معرفی کردند
فوکویاما نظریهپرداز متأخر لیبرال دموکراسی در تحلیل کاستیهای آرمانشهر خود، ایالاتمتحده، میگوید: «به نظر من جامعه آمریکا با بحرانهای جدی متعددی روبهرو است که آینده آن را تهدید میکند. مشکل جهان امروز اقتصادی، سیاسی و ... نیست؛ بلکه بحران ناشی از فروپاشی انسجام اخلاقی است که زمانی از طریق آموزههای مذهبی حاصل میآمد.»
آنچه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ امریکا اتفاق افتاد، نگرانیهای عمیق رؤیا سازان لیبرال را به صحنه رسانهها و اجتماع غرب آورد و باعث شرمساری و فضاحت تاریخی آنان شد.
اگرچه ابر رسانه هالیوود که بهعنوان پیشخوان و پیشگو و جادهصافکن نظام لیبرال دموکراسی غرب عمل میکند، از بیست سال قبل با ساخت فیلمهای Primary Colors (۱۹۹۸-مایک نیکولز)، The American President (۱۹۹۵-رب رینر)، The Ides of March۴ (۲۰۱۱ -جورج کلونی) با نشان دادن صحنههای مبتذل و ناموسی در بده بستانهای کمپینهای انتخاباتی ریاست جمهوری، تیر خلاص بر چهره سلامت اخلاقی کاندیداها و روسای جمهوری آمریکا زد و زمینه ذهنی مردم آمریکا را با واقعیتهای ناموسی در رسمیترین نهادهای اعتباری این نظام آماده کرد، سر برآوردن ترامپ با آن سابقهها و انتشار جزییات خجالتآور روابط بین فردی وی و از طرفی برجسته شدن مفاسد ناموسی که همسر هیلاری در ۳ دهه حکمرانی و دیوانسالاری در امریکای لیبرال دموکرات انجام داده است، توسط رسانههای غیررسمی و رسمی، این وجه نارسای این نظام که میتواند موجودیت آن را در ورطه سقوط قرار دهد بهخوبی تجربه شد و اکثر نظریهپردازان سیاسی و اجتماعی امریکا از نحلههای مختلف فکری از خجالت این فضاحتی که برای اولین بار در تاریخ ۲۰۰ سالهشان، پرستیژ فرهنگ عرفی و ملاحظات اخلاقی آنان را بهطورجدی توسط هر دو کاندیدا به حراج برد سکوت کردند تا جایی که جان کری
دیپلمات کهنهکار و رئیس دستگاه دیپلماسی میگوید: « مناظرات ترامپ و کلینتون باعث شرمساری من است، لحظاتی وجود دارد که شرمساری محض است. گاهی از هر عرفی که من میشناختم هم خارج میشود».
این زنگ هشداری است که تمدن غرب و هیکل بزک شده لیبرال دموکراسی را زودتر از آنچه پیشبینی میشود از درون پوسانده است و در آتش بر افروخته خود خواهد سوزاند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد،
دکتر محمدحسین ابراهیمزاده