اما یکی از حرکات عظیمی که در طول تاریخ همواره پرچم دار پیام امام حسین(ع) بوده و جریان کربلا را تا به امروز زنده نگه داشته است راهپیمایی بزرگ اربعین است، حرکتی که ابتدا توسط حضرت زینب و اهل البیت(ع) در روز چهلم شهادت امام حسین(ع) به سمت قتلگاه انجام شد و تا به امروز شیعیان خالص و ارادتمند اهل البیت(ع) ادامه دهنده این مسیر هستند.
در همین خصوص با حجت الاسلام«حبیب الله فرحزاد»، استاد حوزه و دانشگاه گفتگویی داشته ایم که در ادامه می خوانید.
*بفرمایید که چه فرآیندی طی می شود تا خانواده سیدالشهداء تا آخرین قدم مسیر الهی حضرت را می پیمایند و در این راه هیچگونه خستگی به خود راه نمی دهند؟
اساسا چون نیت اصلی اهل بیت(ع) خداوند متعال و رضایت اوست همه سختی ها را زیبا می بینید و همه خستگی ها را به جان می خرند همان طور که حضرت زینب (س) خطاب به دشمنانی که ایشان را برای این سختی ها مورد شماتت قرار می دهند، می فرمایند همه ناهمواری ها برایشان هموار است و ادامه می دهند "من جز زیبایی ازطرف خداوند بزرگ و بلند مرتبه چیزی ندیدم و این قشنگ ترین و زیباترین برنامه ها است که خداوند متعال برای ما اجرا کرده است چنانچه برای عزیزانم که در جنگ بودند شهادت و برای ما اسارت را تعیین کرده است".
در واقع اهل بیت امام حسین(ع) چون به دید الهی به این موضوع نگاه می کنند همه سختی ها برای شان قابل تحمل می شود و خداوند اجر و پاداشی هم به آن ها می دهد که تمام این مشکلات، سختی ها و اسارت ها و تحمل مصائب وارده نیز برایشان قابل تحمل می شود.
در حقیقت خاندان امام حسین(ع) به خوبی می دانستند که نهضت عاشورا با غروب دهم محرم به پایان نمی رسد و باید تا آخرین قدم مسیر الهی حضرت امام حسین(ع) را ادامه دهند چرا که عصر عاشورا آغاز راهی است که بشریت باید برای نیل به آزادگی و سعادت در آن گام نهند. و همین می شود که انسان های آزاده راه خود را از عصرعاشورا پیدا می کنند و اگر روشنگری ها و سخنرانی های حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) نبود بسا که این راه گم می شد.
با پیروی از این فلسفه است که خانواده امام حسین(ع) گام های استوار خود را در این راه برداشتند و ادامه دهنده نهضت عاشورا شدند؛ شهادت سیدالشهدا بخشی از این راه بود و بخش دیگر آن تکرار حماسه و تحمل سختی ها و روشنگری توسط خاندان ایشان محسوب می شود. خانواده حضرت به یاد بشریت آوردند که برای دفاع و پاسداری از دین خداوند و ارزش های الهی باید جان خود را در یک بستر مناسب همراه با عقلانیت بگذاری و نهضت حق علیه باطل را ادامه دهی. این خاندان پاک و مطهر الگویی برای بشریت ترسیم کردند و انقلاب اسلامی ما محصول پیروی از همین الگو است.
بنابراین نهضت اشک و زیارت اربعین سبب تکرار شعار این نهضت در تاریخ شده و آن را زنده نگه می دارد. کسی که این راه را می رود همیشه در مسیر هدایت است و به همین دلیل است که گفته اند«ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة». در سایه پیروی از مرام زینب کبری(س) و اسرای کربلا است که نهضت عاشورا باقی می ماند و بشریت را نجات می دهد.
*آزادگی در مفاهیم دینی چه جایگاهی دارد و از چه زاویه ای مورد توجه قرار گرفته است؟ این مفهوم بعد از قیام امام حسین(ع) در روز عاشورا چه رویکردی می یابد؟
همان طور که ما در مکتب و آیین خود به آن اعتقاد داریم، خداوند انسان را خلق کرده است و بشر فقط باید بندگی و پرستش خدا را داشته باشد؛ اگر انسان بخواهد در بند طاغوت ها، سیستم ها، شیطاتین اجنیان و انسیان و یا هوا و هوس قرار بگیرد و اسیر آن ها شود تنها به خود و دیگران خسارت وارد کرده است چرا که بر اساس آنچه در مفاهیم دینی آمده است انسان آزاده آفریده شده است اما آزادی که در اسلام عنوان می شود، آزادی است که در چارچوب قوانین الهی قرار داشته باشد.
اما اگر کسی بخواهد تحت عنوان آزادی به حقوق خداوند و دیگر انسان ها تعدی کند از چارچوب قوانین الهی خارج شده و این امر در اسلام آزادی تعریف نمی شود بلکه به عنوان ظلم و ستم از آن یاد می شود. تعریف دین اسلام از آزادی این است که انسان در محدوده حلال خدا و آنچه خدا رخصت داده، مختار است چنانچه براساس این تعریف انسان آزاد باید بندگی خدا را کرده و از آزادی که خداوند به او داده است حداکثر بهره را ببرد. ما آزادیم که کارهای خوب انجام دهیم و گزینه های برتر را برگزینیم تا در مسیر نیکبختی به سعادت و کمال واقعی خود دست پیدا کنیم.
اما رویکردی که آزادگی بعد از نهضت عاشورا می یابد در واقع تأثیری انکارناپذیر این نهضت بر فرهنگ اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی است چرا که مولفه‌ها و ویژگی‌هایی در این قیام وجود دارد که هم اهل ایمان و هم غیرایمان می‌توانند درس‌های بسیار مهمی از آن بگیرند. بازگشت به هويت اسلامي، آزادي و آزادگي مهمترین تاثیر این قیام بوده است چنانچه ملت ها با الگو گرفتن از قیام عاشورا مبارزه با ظالمان حاکم را برای بازگشت به هویت اسلامی، آزادی و آزادگی آغاز کردند. می توان گفت واقعه عاشورا آغازگر حرکتی بزرگ بود و امام حسين (ع) در حقيقت اولين بيدارگر جهان اسلام است.
*جنس عزت امام حسین(ع) و یارانش از چه جنسی بود؟ حرکت امام حسین(ع) چه سمت و سویی داشت که عزتمندانه و شرافتمدار بود؟ برای این عزت حسینی چه روایات و احادیثی در قرآن و کلام امامان(ع) آمده است؟
خداوند متعال در قرآن عنوان می کنند "عزت از آن خدا، پیامبر و مومنین است". در واقع عزت و عزتمندی در معنای لغوی یعنی انسان سر افراز، غالب و پیروز است؛ ما دو نوع عزت و پیروزی داریم یک نوع عزت و پیروزی بدن ها است که از این نظر امام حسین(ع) و یارانشان به شهادت رسیدند و نوع دیگر عزت، پیروزی بر دلهای مومن است که همان چیزی است که مد نظر خداوند متعال و اولیا خداست.
امام حسین (ع) از لحاظ ظاهری شهید شدند و بدنشان قطعه قطعه شد اما عزت واقعی یعنی غلبه بر دلها، پیروزی مرام، عقیده و هدفی که اباعبدالله (ع) از این نهضت داشتند که این پیروزی به خوبی بعد از نهضت عاشورا تا امروز محقق شده است.
و از این جهت است که سیدالشهدا عزیز و پیروز است چرا که آن حضرت از فرمان خداوند پیروی و اطاعت می کنند و با ظالم و باطل وارد جهاد می شوند. عنوان می شود که هرکس عزت می خواهد در گرو اطاعت و فرمانبرداری از خداوند متعال است. در یک حدیث قدسی خداوند می فرمایند" انا ربكم انا العزیر فمن اراد عز الدارین فلیطع العزیز، من عزیز هستم. هر كس عزت دو جهان را می خواهد باید عزیز را اطاعت كند. هر کس عزت و سربلندی می خواهد باید از خداوند متعال اطاعت کنند و خداوند نیز به او عزت و سر افرازی می دهد". در حقیقت جنس عزت حسینی از جنس اطاعت خداوند است.
در احادیث بسیاری بزرگان دین اسلام عنوان کرده اند که مسیر رسیدن به عزت و سربلندی اطاعت و فرمانبرداری از پروردگار و عمل به دستورات قرآن است. امام علی(ع)می فرماید" من کرمت علیه نفسه لم یهنها بالمعصیة؛ آن کس که بزرگی و کرامت نفس خود را باور داشته باشد، آن را با گناه، پست و ذلیل نخواهد کرد". و چون گناه به معنای عدم اطاعت از خداوند است پس رسیدن به آن در گرو پیروی از دستورات پروردگار است.
