به گزارش مشرق، زهرا کهرام دبیر سمینار ازدواج کودکان در مناطق حاشیه که عصر روز گذشته در دانشگاه علم و صنعت با حضور فعالان اجتماعی، حقوقی، دانشگاهی و ... برگزار شد، با بیان آنکه جمعیت امداد دانشجویی امام علی (ع) پژوهشی را در خصوص عوامل و پیامدهای ازدواج کودکان در محلات حاشیه‌ای کشور در میان اقوام مختلف انجام داده است، اظهار کرد: از سال 92 سمینارهای تخصصی جمعیت امام علی (ع) در زمینه‌های مختلفی همچون کودکان کار و خیابان، اعتیاد کودک و ... برگزار شد و امروز یکی دیگر از مسائلی که ما به عنوان فعال اجتماعی هر روز با آن درگیر هستیم و نباید در مقابل آن سکوت کنیم مسئله نگران کننده و تلخ «ازدواج کودک» در کشور است.
وی در تشریح نتایج پژوهش مذکور گفت: تعداد زیادی از ازدواج‌هایی که در سنین کودکی رخ می‌دهند، به هیچ عنوان ثبت نمی‌شوند و به همین دلیل کودکان حاصل از این ازدواج‌ها فاقد شناسنامه بوده و در نهایت به جمعیت پنهان کشور می‌افزایند، این در حالیست که هر چند در حاشیه شهرها ازدواج در سن پایین رواج دارد اما از طرفی در متن شهر و به ویژه در مناطق مرفه‌نشین سن ازدواج رو به افزایش بوده و بالاتر می‌رود.
وی ادامه داد: پژوهش جمعیت امام علی (ع) در خصوص ازدواج کودکان در میان اقوام مختلف ایران ، تابستان و پاییز 95 در 17 استان کشور بر روی بیش از 500 مورد کودکی که تجربه ازدواج در سنین پایین داشته‌اند انجام شده است.
وی افزود: مطالعات و شواهد موجود نشان می‌دهد که ریشه بسیاری از معضلات زنان به ازدواج آنها در سنین کودکی باز می‌گردد از جمله این معضلات می‌توان به رشد بی رویه جمعیت بدون اوراق هویتی در مناطق حاشیه، محرومیت از تحصیل، ثبت نشدن ازدواج‌ها و شیوع پدیده کودک – بیوه و ... اشاره کرد.
وی در ادامه ضمن اشاره به نبود آمار دقیق از ازدواج‌ها و طلاق‌های ثبت نشده در کشور، عدم توجه به جمعیت پنهان در سیاستگذاری‌های کشور، فقدان بررسی‌ها و اقدامات لازم در خصوص آسیب‌های اجتماعی حاصل از ازدواج کودکان، رشد منفی جمعیت در مرکز شهرها و رشد مثبت جمعیت در حاشیه شهرها و همچنین کاهش شاخص توسعه انسانی در کل کشور، گفت: همه این عوامل باعث شده‌اند که به اهمیت بررسی مسئله ازدواج کودک در ایران واقف شویم و این موضوع را در دستور کار خود قرار دهیم زیرا در حال حاضر لزوم ارائه راهکارهایی به منظور به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از ازدواج کودک به ضرورت در جامعه احساس می‌شود.
دبیر سمینار ازدواج کودک ادامه داد: این پژوهش در استان‌های قم، خوزستان، سیستان و بلوچستان، تهران، بوشهر، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، گلستان، مازندران، ایلام، اصفهان، هرمزگان، البرز، کرمانشاه، کرمان، زنجان و همدان انجام شده است و موارد مورد مطالعه در آن زنان و مردان کمتر از 35 سالی که قبل از 18 سالگی ازدواج کرده‌اند، بودند.
وی ادامه داد: بر اساس ماده 1041 قانون مدنی عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط به اذن ولی به شرط مصلحت با تشخیص دادگاه صالحه است.
وی در خصوص آمار و ارقام ازدواج کودکان در ایران نیز اظهار کرد: 17 درصد ازدواج دختران در ایران پیش از رسیدن به 18 سالگی بوده و طبق تازه‌ترین آمار ثبت شده در سازمان ثبت احوال کشور بر اساس آمار 9 ماهه اول سازمان ثبت احوال ایران در سال 94 اعلام شد که بیش از 5 درصد زنانی که در این مدت ازدواج کرده‌اند کمتر از 15 سال سن داشته یعنی 28 هزار و 242 نفر قبل از رسیدن به 15 سالگی ازدواج کرده‌اند و بیش از 204 هزار ازدواج دختران در سنین 15 تا 19 سال در این دوره از سال ثبت شده است.
کهرام ادامه داد: بر اساس آمار رسمی ثبت شده بیشترین آمار ازدواج و طلاق کودکان در استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و غربی، فارس، زنجان، تهران، همدان و مازندران است.
وی در خصوص علل ازدواج کودک در ایران نیز بر اساس این پژوهش اظهار کرد: ارزش‌های سنتی و مذهبی در راستای حفظ آبرو و شرف خانوادگی در زمینه فرهنگی در راستای سیستم پدرسالاری از عوامل موثر بر ازدواج کودکان در ایران محسوب می‌شود.
دبیر سمینار ازدواج کودک ادامه داد: آسیب‌های اجتماعی خانواده از جمله فقر، محرومیت از تحصیل، اعتیاد و مهاجرت در راستای کاهش بار اقتصادی و تامین هزینه‌های ناشی از اعتیاد خانواده از دیگر عوامل ازدواج زودرس کودکان در ایران محسوب می‌شود.
کهرام در ادامه پیامدهای ازدواج کودک را در دو جنبه اجتماعی و جسمی دانست و گفت: پیامدهای اجتماعی ازدواج کودک از جمله ثبت نشدن ازدواج‌ها و نداشتن اوراق هویتی، ظهور پدیده کودک بیوه، خشونت خانگی و همسرآزاری، رشد بی رویه جمعیت پنهان در مناطق حاشیه، تن فروشی، فرار از خانه، کارتن خوابی، محرومیت تحصیلی، فاصله سنی زیاد با همسر، خودسوزی و خودکشی، محدودیت حمایت اجتماعی و قانونی با تولید چرخه اعتیاد، نداشتن مهارت برای ورود به بازار کار، نداشتن مهارت فرزندپروری، بازتولید چرخه فقر، چرخه کار کودک و چرخه ازدواج کودک است.
وی در خصوص پیامدهای جسمی ازدواج کودک نیز تصریح کرد: افزایش سقط، زایمان زودرس، افزایش تولد نوزادان کم وزن در سنین نوجوانی، فشار زیاد برای بارداری، حاملگی و سایر بیماری‌های مرتبط با HIV مثبت، افزایش آسیب پذیری در برابر انزوای اجتماعی، بلوغ زودرس، سوء تغذیه، شاخص و توده بدنی پایین، قد کوتاه، لگن باریک، زایمان طولانی، خونریزی شدید، عدم آگاهی از بهداشت باروری و تنظیم خانواده و ... نیز از پیامدهای جسمی ازدواج کودکان محسوب می‌شود.
وی در خصوص پیامدهای روانی ازدواج کودک نیز اظهار کرد: شیوع اختلالات خلقی از جمله افسردگی، اختلالات اضطرابی، وسواس و اختلالات پانیک، فقدان رسیدن به استقلال شخصی و بلوغ فکری، جدایی از خانواده و دوستان، از دست دادن حمایت آنها همچنین از دست دادن آزادی تعامل با همسالان و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، تضعیف فرصت‌های رشد و توسعه و طی کردن ناقص مراحل رشد روانی اجتماعی از پیامدهای روانی ازدواج کودکان است.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص پراکندگی قومیتی ازدواج کودک در ایران نیز اظهار کرد: این مسئله 15 درصد در میان اقوام ترک، 4.5 درصد در اقوام کرد، 3.8 درصد در اقوام لر، 15 درصد فارس، 4.5 درصد لک، 8.5 درصد بلوچ، 8 درصد عرب، 2.5 درصد سیستانی، 4.7 درصد هزاره، 8 درصد پشتو، 10 درصد تاجیک، 12 درصد مازنی، 2.5 درصد ازبک، 0.5 درصد گیلک و 0.5 درصد در میان سایر اقوام پراکندگی دارد.
کهرام در خصوص شیوع جنسیتی ازدواج کودک در ایران اعلام کرد: فراوانی ازدواج کودک در ایران 35 درصد در میان مردان و 65 درصد در میان زنان است و از نظر میزان سواد نیز 37.5 درصد آنها بی سواد، 37.5 درصد کمتر از سیکل، 22 درصد کمتر از دیپلم و 3 درصد بالاتر از دیپلم هستند.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص میزان درآمد این افراد نیز اظهار کرد: 69.5 درصد آنها میزان درآمد ماهیانه‌شان در صورت شاغل بودن کمتر از 500 هزار تومان، 27 درصد بین 500 تا یک میلیون تومان، و 3.5 درصد بیش از یک میلیون تومان است.
وی در خصوص وضعیت تاهل آنها نیز گفت: 82 درصد این افراد همچنان متاهل، 5 درصد مطلقه، 5 درصد دارای همسر فوت شده، 4 درصد همسر رها کرده، 2 درصد همسر از کار افتاده و 2 درصد همسران زندانی هستند.
وی در خصوص سن ازدواج در این افراد نیز تصریح کرد: 25.5 درصد بین 11 تا 13 سال، 55 درصد بین 14 تا 16 سال، 18 درصد بین 17 تا 18 سال و 2 درصد کمتر از 10 سالگی ازدواج کرده‌اند.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص وضعیت اعتیاد در میان آنها نیز گفت: 78 درصد این افراد دارای پدر معتاد، 16 درصد دارای مادر معتاد و 6 درصد دارای والدین معتاد بوده‌اند.
وی دلایل ازدواج این افراد را نیز تصریح کرد: 68 درصد این افراد به علت سنت‌های قومی، 2 درصد به علت اعتیاد، 9 درصد فقر، 17 درصد علاقه و 11 درصد بنا به سایر علل مجبور به ازدواج در کودکی شده‌اند.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص رضایت این افراد از سن ازدواجشان نیز گفت: 40 درصد این افراد اصلا از سن ازدواج خود راضی نبودند، 11 درصد خیلی کم، 12 درصد کم، 13 درصد تا حدودی، 17 درصد زیاد و 7 درصد خیلی زیاد از ازدواجشان در سن کودکی راضی هستند.
وی در خصوص سابقه سقط جنین این افراد نیز گفت: 80 درصد آنها سابقه سقط مکرر نداشته و 20 درصد نیز سابقه سقط داشتند؛ همچنین آنکه 56 درصد از این افراد از وسایل پیشگیری از بارداری استفاده کرده و 44 درصدشان نیز از این وسایل استفاده نکرده‌اند؛ علاوه بر آن 11 درصد از این افراد ازدواج قبل از بلوغ داشته، 74 درصد ازدواج بعد از بلوغ و 15 درصد ازدواج همزمان با بلوغ را تجربه کرده‌اند.
کهرام در خصوص میزان تجربه خشونت‌های خانگی در این افراد نیز اظهار کرد: 47 درصد این افراد دارای تجربه کوفتگی، 21 درصد جراحت، 53 درصد شکستگی و 3 درصد نقص عضو شدند؛ این در حالیست که 5 درصد از آنها اختلاف سنی 15 تا 40 سال، 10 درصد اختلاف سنی 10 تا 15 سال و 85 درصد اختلاف سنی کمتر از 10 سال را تجربه کرده‌اند.
وی در پایان پیشنهاد کرد: به منظور جلوگیری از بروز و شیوع این آسیب در کشور می‌توان فرهنگ سازی از طریق رسانه، آموزش و پرورش، ایجاد زیرساخت‌های آموزشی، ضمانت اجرایی برای تحصیل کودکان، ارائه پیشنهادات کاربردی و تخصصی در راستای اصلاح ساختارهای اجرایی و سنت‌ها را در دستور کار قرار داد.
وی در تشریح نتایج پژوهش مذکور گفت: تعداد زیادی از ازدواج‌هایی که در سنین کودکی رخ می‌دهند، به هیچ عنوان ثبت نمی‌شوند و به همین دلیل کودکان حاصل از این ازدواج‌ها فاقد شناسنامه بوده و در نهایت به جمعیت پنهان کشور می‌افزایند، این در حالیست که هر چند در حاشیه شهرها ازدواج در سن پایین رواج دارد اما از طرفی در متن شهر و به ویژه در مناطق مرفه‌نشین سن ازدواج رو به افزایش بوده و بالاتر می‌رود.
وی ادامه داد: پژوهش جمعیت امام علی (ع) در خصوص ازدواج کودکان در میان اقوام مختلف ایران ، تابستان و پاییز 95 در 17 استان کشور بر روی بیش از 500 مورد کودکی که تجربه ازدواج در سنین پایین داشته‌اند انجام شده است.
وی افزود: مطالعات و شواهد موجود نشان می‌دهد که ریشه بسیاری از معضلات زنان به ازدواج آنها در سنین کودکی باز می‌گردد از جمله این معضلات می‌توان به رشد بی رویه جمعیت بدون اوراق هویتی در مناطق حاشیه، محرومیت از تحصیل، ثبت نشدن ازدواج‌ها و شیوع پدیده کودک – بیوه و ... اشاره کرد.
وی در ادامه ضمن اشاره به نبود آمار دقیق از ازدواج‌ها و طلاق‌های ثبت نشده در کشور، عدم توجه به جمعیت پنهان در سیاستگذاری‌های کشور، فقدان بررسی‌ها و اقدامات لازم در خصوص آسیب‌های اجتماعی حاصل از ازدواج کودکان، رشد منفی جمعیت در مرکز شهرها و رشد مثبت جمعیت در حاشیه شهرها و همچنین کاهش شاخص توسعه انسانی در کل کشور، گفت: همه این عوامل باعث شده‌اند که به اهمیت بررسی مسئله ازدواج کودک در ایران واقف شویم و این موضوع را در دستور کار خود قرار دهیم زیرا در حال حاضر لزوم ارائه راهکارهایی به منظور به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از ازدواج کودک به ضرورت در جامعه احساس می‌شود.
دبیر سمینار ازدواج کودک ادامه داد: این پژوهش در استان‌های قم، خوزستان، سیستان و بلوچستان، تهران، بوشهر، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، گلستان، مازندران، ایلام، اصفهان، هرمزگان، البرز، کرمانشاه، کرمان، زنجان و همدان انجام شده است و موارد مورد مطالعه در آن زنان و مردان کمتر از 35 سالی که قبل از 18 سالگی ازدواج کرده‌اند، بودند.
وی ادامه داد: بر اساس ماده 1041 قانون مدنی عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط به اذن ولی به شرط مصلحت با تشخیص دادگاه صالحه است.
وی در خصوص آمار و ارقام ازدواج کودکان در ایران نیز اظهار کرد: 17 درصد ازدواج دختران در ایران پیش از رسیدن به 18 سالگی بوده و طبق تازه‌ترین آمار ثبت شده در سازمان ثبت احوال کشور بر اساس آمار 9 ماهه اول سازمان ثبت احوال ایران در سال 94 اعلام شد که بیش از 5 درصد زنانی که در این مدت ازدواج کرده‌اند کمتر از 15 سال سن داشته یعنی 28 هزار و 242 نفر قبل از رسیدن به 15 سالگی ازدواج کرده‌اند و بیش از 204 هزار ازدواج دختران در سنین 15 تا 19 سال در این دوره از سال ثبت شده است.
کهرام ادامه داد: بر اساس آمار رسمی ثبت شده بیشترین آمار ازدواج و طلاق کودکان در استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و غربی، فارس، زنجان، تهران، همدان و مازندران است.
وی در خصوص علل ازدواج کودک در ایران نیز بر اساس این پژوهش اظهار کرد: ارزش‌های سنتی و مذهبی در راستای حفظ آبرو و شرف خانوادگی در زمینه فرهنگی در راستای سیستم پدرسالاری از عوامل موثر بر ازدواج کودکان در ایران محسوب می‌شود.
دبیر سمینار ازدواج کودک ادامه داد: آسیب‌های اجتماعی خانواده از جمله فقر، محرومیت از تحصیل، اعتیاد و مهاجرت در راستای کاهش بار اقتصادی و تامین هزینه‌های ناشی از اعتیاد خانواده از دیگر عوامل ازدواج زودرس کودکان در ایران محسوب می‌شود.
کهرام در ادامه پیامدهای ازدواج کودک را در دو جنبه اجتماعی و جسمی دانست و گفت: پیامدهای اجتماعی ازدواج کودک از جمله ثبت نشدن ازدواج‌ها و نداشتن اوراق هویتی، ظهور پدیده کودک بیوه، خشونت خانگی و همسرآزاری، رشد بی رویه جمعیت پنهان در مناطق حاشیه، تن فروشی، فرار از خانه، کارتن خوابی، محرومیت تحصیلی، فاصله سنی زیاد با همسر، خودسوزی و خودکشی، محدودیت حمایت اجتماعی و قانونی با تولید چرخه اعتیاد، نداشتن مهارت برای ورود به بازار کار، نداشتن مهارت فرزندپروری، بازتولید چرخه فقر، چرخه کار کودک و چرخه ازدواج کودک است.
وی در خصوص پیامدهای جسمی ازدواج کودک نیز تصریح کرد: افزایش سقط، زایمان زودرس، افزایش تولد نوزادان کم وزن در سنین نوجوانی، فشار زیاد برای بارداری، حاملگی و سایر بیماری‌های مرتبط با HIV مثبت، افزایش آسیب پذیری در برابر انزوای اجتماعی، بلوغ زودرس، سوء تغذیه، شاخص و توده بدنی پایین، قد کوتاه، لگن باریک، زایمان طولانی، خونریزی شدید، عدم آگاهی از بهداشت باروری و تنظیم خانواده و ... نیز از پیامدهای جسمی ازدواج کودکان محسوب می‌شود.
وی در خصوص پیامدهای روانی ازدواج کودک نیز اظهار کرد: شیوع اختلالات خلقی از جمله افسردگی، اختلالات اضطرابی، وسواس و اختلالات پانیک، فقدان رسیدن به استقلال شخصی و بلوغ فکری، جدایی از خانواده و دوستان، از دست دادن حمایت آنها همچنین از دست دادن آزادی تعامل با همسالان و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، تضعیف فرصت‌های رشد و توسعه و طی کردن ناقص مراحل رشد روانی اجتماعی از پیامدهای روانی ازدواج کودکان است.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص پراکندگی قومیتی ازدواج کودک در ایران نیز اظهار کرد: این مسئله 15 درصد در میان اقوام ترک، 4.5 درصد در اقوام کرد، 3.8 درصد در اقوام لر، 15 درصد فارس، 4.5 درصد لک، 8.5 درصد بلوچ، 8 درصد عرب، 2.5 درصد سیستانی، 4.7 درصد هزاره، 8 درصد پشتو، 10 درصد تاجیک، 12 درصد مازنی، 2.5 درصد ازبک، 0.5 درصد گیلک و 0.5 درصد در میان سایر اقوام پراکندگی دارد.
کهرام در خصوص شیوع جنسیتی ازدواج کودک در ایران اعلام کرد: فراوانی ازدواج کودک در ایران 35 درصد در میان مردان و 65 درصد در میان زنان است و از نظر میزان سواد نیز 37.5 درصد آنها بی سواد، 37.5 درصد کمتر از سیکل، 22 درصد کمتر از دیپلم و 3 درصد بالاتر از دیپلم هستند.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص میزان درآمد این افراد نیز اظهار کرد: 69.5 درصد آنها میزان درآمد ماهیانه‌شان در صورت شاغل بودن کمتر از 500 هزار تومان، 27 درصد بین 500 تا یک میلیون تومان، و 3.5 درصد بیش از یک میلیون تومان است.
وی در خصوص وضعیت تاهل آنها نیز گفت: 82 درصد این افراد همچنان متاهل، 5 درصد مطلقه، 5 درصد دارای همسر فوت شده، 4 درصد همسر رها کرده، 2 درصد همسر از کار افتاده و 2 درصد همسران زندانی هستند.
وی در خصوص سن ازدواج در این افراد نیز تصریح کرد: 25.5 درصد بین 11 تا 13 سال، 55 درصد بین 14 تا 16 سال، 18 درصد بین 17 تا 18 سال و 2 درصد کمتر از 10 سالگی ازدواج کرده‌اند.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص وضعیت اعتیاد در میان آنها نیز گفت: 78 درصد این افراد دارای پدر معتاد، 16 درصد دارای مادر معتاد و 6 درصد دارای والدین معتاد بوده‌اند.
وی دلایل ازدواج این افراد را نیز تصریح کرد: 68 درصد این افراد به علت سنت‌های قومی، 2 درصد به علت اعتیاد، 9 درصد فقر، 17 درصد علاقه و 11 درصد بنا به سایر علل مجبور به ازدواج در کودکی شده‌اند.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص رضایت این افراد از سن ازدواجشان نیز گفت: 40 درصد این افراد اصلا از سن ازدواج خود راضی نبودند، 11 درصد خیلی کم، 12 درصد کم، 13 درصد تا حدودی، 17 درصد زیاد و 7 درصد خیلی زیاد از ازدواجشان در سن کودکی راضی هستند.
وی در خصوص سابقه سقط جنین این افراد نیز گفت: 80 درصد آنها سابقه سقط مکرر نداشته و 20 درصد نیز سابقه سقط داشتند؛ همچنین آنکه 56 درصد از این افراد از وسایل پیشگیری از بارداری استفاده کرده و 44 درصدشان نیز از این وسایل استفاده نکرده‌اند؛ علاوه بر آن 11 درصد از این افراد ازدواج قبل از بلوغ داشته، 74 درصد ازدواج بعد از بلوغ و 15 درصد ازدواج همزمان با بلوغ را تجربه کرده‌اند.
کهرام در خصوص میزان تجربه خشونت‌های خانگی در این افراد نیز اظهار کرد: 47 درصد این افراد دارای تجربه کوفتگی، 21 درصد جراحت، 53 درصد شکستگی و 3 درصد نقص عضو شدند؛ این در حالیست که 5 درصد از آنها اختلاف سنی 15 تا 40 سال، 10 درصد اختلاف سنی 10 تا 15 سال و 85 درصد اختلاف سنی کمتر از 10 سال را تجربه کرده‌اند.
وی در پایان پیشنهاد کرد: به منظور جلوگیری از بروز و شیوع این آسیب در کشور می‌توان فرهنگ سازی از طریق رسانه، آموزش و پرورش، ایجاد زیرساخت‌های آموزشی، ضمانت اجرایی برای تحصیل کودکان، ارائه پیشنهادات کاربردی و تخصصی در راستای اصلاح ساختارهای اجرایی و سنت‌ها را در دستور کار قرار داد.
