بر همین اساس آیت الله خامنه‌ای رئیس جمهور وقت کشورمان در سال 1362، فرمان تشکیل جهاد خود کفایی در نیروهای مسلح را صادر کردند تا با این اقدام، گام مهمی در جهت خودکفایی و ساخت تجهیزات مورد نیاز نیروهای مسلح برداشته شود.

 

در سال‌های اخیر با توجه به افزایش حدود 90 درصدی مبادلات تجاری کشور از طریق دریا و با توجه به افزایش تهدیدات دریایی علیه کشور و حضور نیروهای دریایی کشورهای فرامنطقه‌ای در منطقه خلیج فراس و تنگه هرمز که به نوعی گلوگاه صدور انرژی دنیا است و از طرف دیگر، وقوع پدیده دزدهای دریایی به خصوص در منطقه خلیج عدن و باب المندب، لذا نیاز تقویت نیروی دریایی و حضور جدی‌تر ایران در آب‌های بین‌المللی و دوردست برای صیانت از منافع جمهوری اسلامی ایران بیش از پیش احساس می‌شد.

برهمین اساس و با راهنمایی‌های رهبر انقلاب اسلامی،‌ ساخت شناورهایی که قادر به حضور در آب‌‌های بین‌المللی و اقیانوس‌ها باشند در قالب «پروژه موج» در دستور کار نیروی دریایی ارتش قرار گرفت.

روند ساخت اولین محصول پروژه موج

ماجرای ساخت جماران از جایی شروع می‌شود که رهبر انقلاب  پس از بازدید از نمایشگاه دستاوردهای دریایی ارتش در سال 76، با مشاهده ماکت یک ناوشکن پیشرفته در قسمتی از نمایشگاه، می‌پرسند که این چیست؟ مسئولان می‌گویند این ماکت یک ناو قوی است و به مشخصاتش اشاره می‌کنند. ایشان می‌پرسند: داریم؟ می‌گویند نه. می‌فرمایند پس چرا نمی‌سازید؟

بر این مبنا بود که در همان سال، پروژه موج با فرمان فرمانده معظم کل قوا در نیروی دریایی ارتش کلید خورد که ماموریت اصلی آن  تمرکز بر ساخت و تولید انواع ناوشکن‌ها متناسب با ماموریت‌های نیروی دریایی ارتش بود. اما یک مشکل جدی وجود داشت آن هم اینکه ایران تا آن زمان تجربه ساخت ناوشکن را نداشت پس چگونه می‌توانست بدون کمک گرفتن از خارجی‌ها یک ناوشکن بسازد؟

سرانجام پس از چندین سال تلاش و کوشش بی وقفه، در چنین روزی (30 بهمن سال 88) با حضور فرمانده معظم کل قوا اولین محصول از پروژه‌های موج با نام ناوشکن جمهوری اسلامی ایران - جماران رسماً به ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش الحاق شد و به این ترتیب بزرگتری پروژه دفاعی کشور (تا آن زمان) مورد بهره برداری قرار گرفت و صنایع دفاعی و دریایی ایران نیز رسماً به دانش ساخت ناوشکن‌ها و بومی‌سازی این دانش دست یافت.

 

حضور فرمانده کل قوا در کرانه خلیج فارس برای افتتاح ناوشکن جماران از چنان درجه اهمیتی برخوردار بود که حتی نیروهای فرامنطقه‌ای حاضر در آب‌های خلیج فارس مجبور به تغییر آرایش یگان‌های خود شدند.

فرمانده کل قوا همچنین در مراسم الحاق جماران، در جریان چگونگی روند ساخت و ساز این ناوشکن قرار گرفته و با حضور در پل فرماندهی ناوشکن جماران، از طریق بی‌سیم با فرمانده ناوگروه نیروی دریایی ارتش حاضر در خلیج عدن صحبت کردند.

 

مشخصات ناو جماران

جماران نخستین نمونه از کشتی‌های جنگی کلاس موج ساخت ایران است که به موشک‌های هدایت شونده دریا به‌ دریا و دریا به‌ هوا، اژدر افکن، توپ پدافندی، سامانه‌های ناوبری الکترونیکی نوین و امکانات جنگ الکترونیک مجهز است. ناوشکن جماران، به موشک‏‌های ضد کشتی، سطح به هوا و نیز انواع اژدر و توپ‏‌های دریایی از جمله فجر، مجهز است.

این ناوشکن، 94 متر طول و قریب به 1500 تن وزن دارد و  امروزه به یک رادار پیشرفته و سه بعدی آرایه فازی به نام عصر مجهز است که 200 کیلومتر برد دارد. این رادار، در سال 93 روی ناوشکن جماران نصب شد.

 

 "جماران" می‌تواند با 120 تا 140 خدمه و پرسنل، با سرعت 30 گره دریایی در آب حرکت کند. ناوشکن جماران دارای سامانه‌های پردازش راداری، رادارهای تاکتیکی سطحی، زیرسطحی و هوایی، قدرت بالای کنترل آتش بوده و می‌تواند یک فروند بالگرد بالگرد با خود حمل کند.

ناوشکن جماران حاصل تلاش بی‌وقفه و سنگین علمی، تحقیقاتی و تخصصی فرزندان این سرزمین در جهاد خودکفایی نیروی دریایی ارتش و صنایع دریایی است و بیش از یک میلیون ‌و ‌چهار‌صد هزار انواع قطعه، دستگاه و سامانه‌های پیچیده‌ی داخلی در ساخت آن مورد استفاده قرار گرفته است.

ناو جماران چه تجهیزاتی دارد؟

 ناوشکن جماران دارای تجهیزات پیشرفته‌ای از قبیل سامانه‌های پردازشگر راداری، رادارهای تاکتیکی هوایی، سطحی و زیر سطحی، سیستم مقابله با جنگ‌ الکترونیک، سیستم کنترل آتش، سیستم‌های پیشرفته کمپرسور هوای فشرده و اطفای حریق، سیستم‌های رانش و کمک ناوبری نسل جدید و قابلیت حمل و سوخت رسانی به بالگرد (که برای نخستین بار در یک ناوشکن ایرانی ایجاد شده است) و ده‌ها قابلیت رزمی و دفاعی دیگر است.

 

در بعد جنگ‌افزاری نیز، جماران از 4 لانچر برای شلیک موشک‌های سطح به سطح نور با برد حدود 120 کیلومتر، 2 لانچر موشک سطح به هوا، اژدرهای کوتاه برد 533 م. م، 1 قبضه توپ تمام اتوماتیک 76 م. م فجر در سینه ناو برای مقابله با اهداف سطحی، 1 قبضه توپ 40 م. م فتح 40 در پاشنه ناوشکن با نواخت 300 گلوله در دقیقه،  2 قبضه توپ 20 م. م.در دو طرف پل فرماندهی، بهره می‌برد.

 

نگاهی به مأموریت‌های جماران

ناوشکن جماران که اولین مأموریت خود در آبهای آزاد را اواسط سال 1391 انجام داد، تاکنون بارها توانسته با حضور در آب‌های آزاد و بین المللی به خصوص در منطقه خلیج عدن، به مقابله با دزدان دریایی بپردازد و از منافع جمهوری اسلامی اسلامی ایران دفاع کند.

جماران از زمان حضور خود در آبراه‌های بین المللی،‌ علاوه بر اسکورت کاروان‌های تجاری کشورمان، به کشتی‌های تجاری سایر کشورها نیز کمک کرده و از اشغال آنها توسط دزدان دریایی جلوگیری کرده است.

اما پروژه موج یک پروژه بزرگ بود که طبق آن، باید چندین ناوشکن در همین کلاس ساخته می‌شد. بر همین اساس، در سال 1391 دومین محصول این پروژه با نام "ناوشکن‌ دماوند" در آب‌های دریای خزر به آب انداخته شد و در 18 اسفند ماه سال 93، رسما این ناوشکن با حضور دریابان شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، به ناوگان شمال نداجا ملحق شد.

 

علاوه بر این پروژه، ناوشکن دیگری نیز تحت عنوان ناوشکن سهند توسط نیروی دریایی ارتش ساخته شده که سومین پروژه از مجموعه پروژه‌های موج به شمار می‌رود. این ناوشکن، بنابر اظهارات فرماندهان نداجا، پیشرفته‌تر از دو محصول قبلی یعنی ناوشکن‌های جماران و دماوند خواهد بود.

کار ساخت سازه ناوشکن سهند مدت‌هاست به پایان رسیده و این ناوشکن هم‌اکنون در مراحل تجهیز و نصب تجهیزات داخلی است که پس از تکمیل این مراحل، رسما به ناوگان جنوب نداجا ملحق خواهد شد.

 

حالا جماران خودش 7 ساله است و 2 برادر هم دارد و  ساخت این ناوشکن‌ها نشان داد که با تکیه بر توان داخلی و اعتماد به متخصصان و جوانان همین مرز و بوم، می‌توان کارهای بزرگ را به سرانجام رساند.