سرویس جنگ نرم مشرق - اخبار ایران و تحلیل‌های پیرامون آن به طور مستمر در رسانه‌های خارجی - اعم از غربی، شرقی و منطقه‌ای - منعکس می‌شود. نگاهی به موضوعات پرداخته شده درباره ایران می‌تواند تصویری کلی از نقاط تمرکز این رسانه‌ها در داخل و نحوه انعکاس و جهت‌دهی آن به فضای افکار عمومی در کشورهای خود و جهان ارائه دهد.

 ******

پایگاه خبری تحلیلی «دیپلمات» در گزارشی با عنوان «نفت و گاز ایران: عامل تغییر در روابط میان روسیه و اروپا» به پیش‌بینی تغییرات روابط روسیه با اروپا در صورت فروش نفت ایران توسط کشور بلاروس پرداخته است:

 

سیاست خارجی هر دو حزب آمریکا از دوره جنگ سرد به این سو، بر آن بوده است تا با ایجاد تنوع در تأمین نیازهای انرژی اروپا، از وابسته شدن آن به نفت اتحاد شوروی و سپس روسیه جلوگیری کند. این سیاست از طریق ابزارهای متعدد دیپلماتیک، اقتصادی و اقدامات مخفی، از جمله خرابکاری های فنی در خطوط انتقال انرژی اتحاد شوروی به دست سازمان سیا، دنبال شده است. همزمان با افزایش بهای انرژی و در نتیجه افزایش نفوذ روسیه در خلال دولت جرج دبلیو بوش، آمریکا اقدام به ایجاد خطوط انرژی جایگزین در منطقه اوراسیا و دور زدن روسیه کرد. هدف از تاسیس این خطوط لوله تنوع بخشیدن به شدت مورد نیاز تأمین نفت و گاز اروپای غربی و همچنین اروپای شرقی بود که در نتیجه میراث نظام اقتصادی اتحاد شوروی، از نظر ساختاری به انرژی روسیه وابسته مانده است. این آسیب پذیری شدید باعث طرح پیشنهادات زیادی شد که تنها حاصل آن، احداث خط لوله جنوب قفقاز بوده است که اکنون نفت آذربایجان را به ترکیه می رساند.

بخشی از مشکل احداث خطوط لوله پیشنهادی، وجود این نکته بوده است که بسیار پرهزینه هستند و تنها ارتباط با یک تولید کننده بزرگ انرژی می تواند وجود آنها را توجیه کند. اکنون به نظر می رسد که اروپای شرقی شاید یک عرضه کننده بزرگ دیگر را به جای روسیه یافته است. ایران هفته گذشته، اعلام کرد صادرات نفت خود به بلاروس را از طریق بنادر اوکراین و لتونی آغاز خواهد کرد.

 

دولت بلاروس از طریق این قرارداد خرید با ایران، آگاهانه یا ناآگاهانه مسیر پیشرفت در روابط انرژی منطقه را هموار می‌کند. ایران برای ورود به این بازار نه تنها بهای کمتری را به بلاروس پیشنهاد داده، بلکه بلاروس نیز وعده داده است که امکان استفاده ایران از پالایشگاه های این کشور و سپس فروش محصولات آن در سراسر منطقه را فراهم سازد. بلاروس در این راستا تلاش می کند تا اوکراین و کشورهای حوزه دریای بالیتیک را نیز وارد این رابطه کند و به طور بالقوه، راه را برای فروش تولیدات ایران در آن کشورها هموار کند.

اگر بلاروس زمینه فروش صادرات نفت و مواد پالایش شده ایران در بازارهای اروپای شرقی و اوراسیا را فراهم کند، این اقدام سلطه انرژی روسیه و در نتیجه سلطه سیاسی آن در منطقه را تضعیف خواهد کرد. چشم انداز توسعه صادرات ایران در این منطقه قطعی است، زیرا ایران دومین دارنده ذخایر اثبات شده گاز و چهارمین دارنده ذخایر اثبات شده نفت در جهان است. در واقع، صادرات نفت ایران از هنگام رفع تحریم های دولت اوباما بعد از امضای توافق هسته ای در سال ٢٠١٥، دو برابر شده است. افزایش صادرات نفت ایران همچنین افزایش بهای اخیر نفت در جهان را که بعد از توافق روسیه و اوپک برای کاهش عرضه جهانی درسال ٢٠١٦ حاصل شد، تحت تأثیر قرار خواهد داد. 

 

اگر رئیس جمهور ترامپ تحریم های تازه انرژی را علیه ایران اعمال کند، برنامه جدید انرژی در منطقه اوراسیا در نطفه خفه خواهد شد و فرصت های حاصل از یک انقلاب ژئوپلتیک را نیز همراه با خود نابود، خواهد کرد. 

******

سایت ماینیچی ژاپن در یکی از جدیدترین گزارشات خود با موضوع ایران، به تحلیلی درباره سفر ماه آینده آقای روحانی به مسکو پرداخته و آن را با عنوان «مذاکره رییس جمهور ایران با رییس جمهور روسیه؛ رویکرد همبستگی در برابر آمریکا» منتشر کرده است:

 

 برای نخستین بار است که [ آقای ] روحانی ، رییس جمهور ایران ، پس از نائل شدن به مقام رییس جمهوری در سال ٢٠١٣ میلادی ، به مسکو سفر می کند. به نظر می رسد ، با توجه به اینکه فشار دولت ترامپ علیه ایران تشدید شده است ، [ آقای ] روحانی ، رییس جمهور ایران ، با سفر به مسکو تقویت همبستگی با روسیه را مدنظر دارد.

انتظار می رود ، [ آقای ] روحانی رییس جمهور ایران ، در مذاکره با پوتین ، رییس جمهور روسیه ، تقویت روابط در زمینه های مختلف از جمله جنگ سوریه ، مبارزه با تروریست به ویژه پاکسازی سازمان افراطی « دولت اسلامی » (ＩＳ) و همچنین اقتصاد را بررسی کند. گمان می رود ، [ آقای ] روحانی ، رییس جمهور ایران ، سفر به روسیه را پیش از انتخابات رییس جمهوری ایران در ماه مه سال جاری تحقق بخشد و همچنین نتایج مذاکره حاصل از این سفر را در انتخابات رییس جمهوری ایران نشان دهد.

 

 حمایت روسیه از ایران در واکنش به دولت دونالد ترامپ هم بسیار جلب توجه کرده است. سرگئی پسکوف ، سخنگوی کاخ ریاست جمهوری روسیه ، در پاسخ به واکنش دونالد ترامپ ، رییس جمهور آمریکا ، که ایران را « تروریست دولتی » خوانده است ، اظهار داشت:« با رییس جمهور آمریکا در این خصوص اختلاف نظر داریم. » روسیه همچنین در واکنش به دولت دونالد ترامپ ، که آزمایش موشک بالستیک ایران در اواخر ماه ژانویه را نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تلقی و تشدید تحریم ها علیه ایران اعمال کرده است ، خاطرنشان کرد:« آزمایش پرتاب موشک بالستیک ایران بر خلاف قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نبوده است. » گفتنی است ، قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تولید موشک بالستیک با توانایی حمل کلاهک هسته ای را برای ایران ممنوع کرده است.

به هرحال ، با توجه به اینکه هم اکنون مسیر بهبود روابط دولت ترامپ با روسیه بر خلاف تصور ابتدایی در پرده ای از ابهام قرار دارد ، ممکن است ایران و روسیه بیش از پیش در تقویت روابط میان دو کشور سرمایه گذاری کنند.

******

 روزنامه روسی وزگلیاد، در گزارشی با عنوان «متقاعد شدن ایران به انتخاب سوپر جت‎های روسی» به موضوع خرید هواپیماهای مسافربری روسی "سوخوی سوپر جت" توسط ایران پرداخته است:

 

الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه، در جریان سفر خود به ایران، از حاصل شدن برخی توافق های اقتصادی خبر داد. از جمله، در نهایت، در تهران تصمیم گرفتند هواپیماهای مسافربری روسی «سوخوی سوپر جت» را خریداری کنند. در واقع، آیا ایران به خاطر «فشارهای حاکم» و به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، برای همکاری بیشتر با روسیه اعلام آمادگی کرده است؟

 

نوواک خبر داد که روسیه همچنین، به یاران ایرانی خود تولید مشترک هواپیمای توربوپراپ مدرنیزه شده «ایل – ١١٤» را پیشنهاد کرده است. به گفته وزیر روسیه، مسکو خواهان آغاز تولید تجهیزات مورد نیاز برای هواپیماهای خود در ایران است.

تهران آشکارا، مشی عملکرد خود را تغییر می دهد. گفتنی است که در هفته گذشته، نمایندگان روسی قصد داشتند، با ایرانی ها علت خرید هواپیماهای غربی توسط تهران را بحث و بررسی کنند. در آن ایام، یک منبع بلند پایه در مسکو گفته بود: «ما از تهران بسیار حمایت می کنیم و آنان تکنیک مورد نیازشان را از افرادی دریافت می کنند که علیه شان تحریم ها را اعمال می کنند». اما، در این خصوص مباحثاتی انجام نگرفت.
نباید این موضوع را رد کرد که در «گرم شدن» مواضع ایران، ادامه «سردی» در روابط تهران و واشنگتن تاثیر گذار بوده است. بارها، گفته شده است که دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید امریکا، رویکرد بسیار تندی را در قبال ایران در پیش گرفته است و این رویکرد نه فقط به خاطر «توافق هسته ای» با جمهوری اسلامی ایران، بلکه به خاطر حمایت ایران از گروه های گوناگونی است که امریکا آنها را گروه های تروریستی می داند. براساس مقاله اخیر نشریه «وال استریت ژورنال»، دولت ترامپ قصد دارد، با غیر ضروری خواندن «اتحاد نظامی و دیپلماتیک روسیه و ایران» در حاصل شدن صلح در سوریه، این اتحاد را برهم بزند.

به همین دلیل، تهران تلاش می کند تا به سوی دیگری موضع خود را چرخش دهد. در روز ١٩ ماه فوریه، علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، اعلام کرد: «ایران و روسیه در منطقه، متحد راهبردی هستند». به گفته نشریه «وزگلیاد»، احتمال دارد که مسکو به مواضع خود در راستای برقراری گفتگو با تهران که خواهان کسب حمایت سیاسی است، تشدید بخشد. همچنین، می توان چنین نتیجه گیری کرد که مسکو قصد دارد، برای ایران، ارزش حمایت سیاسی خود را مشخص کند.