سرویس جهان مشرق - عرصه میدانی سوریه همانند ماه های اخیر شاهد تحولات حساس و مهمی در جبهه های مختلف عملیاتی بود. حساسیت و اهمیت هر یک از این تحولات به حدی رسیده است که نمی توان تحولات جبهه ای را بر جبهه دیگر ارجحیت و اولویت داد، لذا به ترتیب موقعیت جغرافیایی ابتدا از جبهه عملیاتی شمال آغاز کرده و سپس به جبهه عملیاتی مرکز پرداخته و در پایان جبهه عملیاتی جنوب را از نظر گذرانده، به تبیین و تشریح مهمترین تحولات میدانی هریک از سه جبهه اصلی عملیاتی خواهیم پرداخت.

یک: جبهه عملیاتی شمال

- سیطره کُردها بر «طبقه»

بی شک یکی از مهمترین تحولات میدانی جبهه شمال تصرف شهر «طبقه» به دست گروه موسوم به «نیروهای سوریه دمکراتیک» طی روز دوشنبه مصادف با ۱۱ اردیبهشت جاری باشد. در این ارتباط نیروهای سوریه دمکراتیک با انتشار بیانیه ای به صورت رسمی سیطره این گروه بر شهر طبقه را اعلام و تصریح کرد: شبه نظامیان این گروه موفق شدند، بخش قدیمی شهر راهبردی طبقه، در حومه غربی استان «رقه»، در شمال سوریه را به صورت کامل از اشغال داعش آزاد کنند.

موقعیت جغرافیایی شهر طبقه در نقشه سوریه

بر اساس این گزارش، نیروهای سوریه دمکراتیک که از شبه نظامیان کُرد یگان های مدافع خلق (YPG) و هم پیمانان عرب، ترکمن و سریانی آنها تشکیل شده و از پشتیبانی ائتلاف بین المللی مدعی مبارزه با تروریسم به رهبری آمریکا برخوردار است، در بیانیه خود در این باره تاکید کرد که عناصر این گروه صبح روز دوشنبه توانستند، کنترل کامل بخش قدیمی شهر طبقه در ۵۵ کیلومتری غرب شهر «رقه» به عنوان مرکز خلافت خودخوانده داعش را در دست گیرند، اگرچه صدای تیراندازی های پراکنده در حومه طبقه در نتیجه عملیات پاکسازی این شهر از بازمانده عناصر داعش هم چنان شنیده می شود.

به موازات سیطره کُردها بر شهر طبقه منابع محلی در شمال سوریه اعلام کردند، کمک های تسلیحاتی جدیدی از سوی آمریکا به نیروهای کُرد در نزدیکی شهر طبقه و فرودگاه نظامی آن در شمال سوریه رسیده و شامل مقادیر زیادی سلاح های مختلف آمریکایی است که از طریق گذرگاه «سیمالکا» (حد فاصل شمال عراق و سوریه) برای گروه مسلح موسوم به نیروهای سوریه دمکراتیک ارسال شده است.

مرزهای مشترک سوریه و ترکیه

به گفته منابع محلی در شمال سوریه احتمالا این تسلیحات برای از سرگیری عملیات نیروهای سوریه دمکراتیک جهت پاکسازی طبقه در اختیار این گروه قرار گرفته که تلاش می کنند، مواضع اشان را در ۹ محله تازه تصرف شده شهر طبقه تقویت و خودشان را برای از سرگیری عملیات تصرف سد فرات آماده کنند.

تصرف شهر طبقه، بخشی از عملیات موسوم به «خشم فرات» است که توسط نیروهای سوریه دمکراتیک با حمایت آمریکا نوامبر سال گذشته با هدف اخراج داعش از رقه آغاز شده است. با تصرف شهر طبقه توسط شبه نظامیان کُرد، بر اساس برنامه از پیش ریخته شده آمریکایی ها، پیشروی آنها به سمت شهر رقه ادامه می یابد، این درحالی است که از حومه شهر رقه خبر می رسد، نیروهای کُرد در محور های جنوبی و غربی شهر رقه موفق شدند، شهرک های «ریحانیات»، «المشیرفة» و «کبش» را از اشغال داعش آزاد کنند.

پیش تر گزارش شده بود، نیروهای کُرد تمامی راه های منتهی به شهر رقه را به کنترل خود درآورده و داعش را در این شهر به محاصره خود درآورده اند. تروریست های داعش در پی محاصره رقه، شمار زیادی از فرماندهان خود در این شهر را از پای درآورده و عناصر محلی این گروه نیز دیگر به عناصر خارجی که به آنها «مهاجرین» می گویند، اعتماد ندارند.

 کشف زندان داعش در شهر الطبقه سوریه

از سوی دیگر، درباره آغاز عملیات تصرف شهر رقه نیز روزنامه «حریّت» چاپ آنکارا به نقل از منابع موثق نوشت که احتمال صدور دستور آغاز عملیات آزادسازی شهر «رقه» از اشغال داعش را طی دیدار «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری آمریکا با همتای تُرکش «رجب طیب اردوغان» در نیمه ماه جاری میلادی(می) مطرح کند.

روزنامه «حریّت» می افزاید: با توجه به ادامه تدارکات و آماده‌ سازی میدانی به خصوص طی هفته‌ های اخیر، انتظار می‌ رود دستور اجرایی رئیس‌ جمهور آمریکا برای آغاز عملیات رقه، در جریان دیدار با اردوغان صادر شود.

 نظامیان آمریکایی حاضر در سوریه

- درگیری میان ارتش ترکیه و کردهای سوریه

هم زمان با برچیده شدن دیوار حائلی که ارتش و نیروهای نظامی ترکیه در مناطق مرزی مشترک این کشور با سوریه احداث کرده بودند، توپخانه ارتش ترکیه و یگان های مدافع خلق به تبادل آتش پرداخته و مواضع یکدیگر را با توپخانه هدف قرار دادند. براساس گزارش ها، درگیری توپخانه ای ترک ها و کُردها در شهرهای عامودا، الدرباسیه و راس الیعن در شمال استان الحسکه سوریه گسترده تر بوده است.

منابع محلی در باره چرایی برچیده شدن دیوار حائل تاکید می کنند، برچیده شدن دیوار حائل در مرزهای ترکیه در مقابل شهرهای عامودا، الدرباسیه و راس العین به منظور تسهیل ورود هرچه بیشتر تجهیزات نظامی ارتش ترکیه به داخل خاک سوریه صورت می گیرد.

نیروهای نظامی ترکیه در شمال سوریه

این اقدام ترکیه سه روز پس از بمباران هوایی مواضع نیروهای کُرد در شمال سوریه انجام می شود. ترکیه از ژوئن سال ۲۰۱۵ میلادی ساخت این دیوار را به بهانه جلوگیری از جا به جایی سلاح و افراد مسلح در دو سوی مرز خود با سوریه آغاز کرد.

به نظر می رسد، ترکیه که پیش تر با حمایت از گروه های مسلح و عناصر تروریستی خصومت خود با نظام سوریه را آشکارا نشان داده و خود را به بهانه واهی مبارزه با این گروه ها تجاوز به شمال سوریه را آغاز کرده بود، اکنون با توسل به بهانه های دیگر درصدد ورود گسترده تر به عرصه میدانی سوریه است.

- استقرار نیروهای روس در شمال سوریه

منابع رسانه ای گزارش دادند که نیروهای روسی روز دوشنبه برابر با ۱۱ اردیبهشت وارد شهر «عفرین» و حومه شمالی آن در استان حلب در شمال سوریه شدند که تحت کنترل نیروهای مدافع خلق کرد است. ورود نیروهای روسی به عفرین چند روز پس از آنکه ترکیه پایگاه‌ های نظامی یگان ‌های مدافع خلق کُرد سوری را بمباران کرد، صورت می گیرد.

 نیروهای روس در شمال سوریه

یک منبع نزدیک به یگان ‌های مدافع خلق کُرد اعلام کرد که نیروهای روسی برای توقف و جلوگیری از تشدید حملات ترکیه و بازگرداندن آرامش به این منطقه وارد عفرین شده ‌اند. همچنین کاروان‌ های نظامی روس حامل مقادیر زیادی کمک های بشر دوستانه برای پناه جویان سوری اردوگاه آوارگان عفرین بودند که ارتش سوریه اخیرا آن از تصرف «جبهه النصره» خارج و آزاد کرده بود. نیروهای روسی قرار است، با آموزش جوانان شهر عفرین به آنها برای یاری به ارتش و حراست از شهر در برابر افراد مسلح مستقر در اطراف آن کمک کنند.

اگرچه جدیدترین خبرها از کشته شدن یک نظامی روس در سوریه حکایت دارد. در این راستا وزارت دفاع روسیه در بیانیه ای اعلام کرد که «الکسی بوچیلینکف» از مستشاران نظامی روسیه در سوریه حین آموزش یگان های توپخانه ارتش سوریه کشته شده است.

- استقرار نظامیان آمریکایی در شمال سوریه

اما به موازات استقرار نیروهای روسی در شهر عفرین، در شمال استان حلب، در شمال سوریه، یک منبع وابسته به یگان های حمایت از کُردهای سوریه از آغاز استقرار نظامیان آمریکایی درامتداد مرزهای ترکیه و سوریه از شهر «عین العرب» (کوبانی) در شمال سوریه تا شهر «قامشلی»، در شمال شرقی این کشور با هدف جلوگیری از درگیری میان نیروهای مسلح ترکیه و نیروهای کُرد خبر داد.

یکی از نماینده یگان های حمایت از کُردهای سوریه نیز که خواست نامش فاش نشود، ضمن تایید استقرار خودروها و نظامیان آمریکایی در شهرهای مرزی شمالی سوریه گفت: به منظور جلوگیری از حملات ترکیه به نیروهای کُرد، این اقدامات را با طرف آمریکایی بررسی و به آمریکا اعلام کردیم، درصورت تکرار حملات ترکیه، نیروهای کُرد به جای مشارکت در عملیات آزادسازی رقه در مرزها مستقر شده و به جنگ ترکیه خواهیم رفت، طرف آمریکایی نیز قول داد، تدابیر لازم برای جلوگیری از تکرار حملات ترکیه را اتخاذ کند.

در این راستا، منابع خبری از ورود  نظامیان آمریکایی به دو شهر «قامشلی» و «عامودا» از توابع استان «حسکه»،‌ در شمال شرقی سوریه خبر دادند تا در مرز بین سوریه و ترکیه به منظور جلوگیری از نبرد بین یگان های کُرد سوری و ارتش ترکیه مستقر شوند.

نظامیان آمریکایی از طریق گذرگاه «غیزیل تپه»، در شهر «ماردین» در نوار مرزی بین سوریه و ترکیه وارد قامشلی و عامودا شده بودند.

هم اکنون نظامیان آمریکایی به طور علنی از ائتلاف عربی - کردی نیروهای سوریه دموکراتیک در نبرد با داعش در اطراف شهر رقه حمایت می کنند. در ادامه به تصاویر منتخب رویترز از نظامیان آمریکایی حاضر در سوریه توجه کنید.

دو: جبهه عملیاتی مرکز

- تسلط ارتش سوریه بر نقاط استراتژیک و چاه های نفت شرق حمص

در ادامه عملیات ارتش سوریه در استان «حمص» در مرکز این کشور، یک منبع نظامی سوری گزارش داد، ارتش سوریه و متحدانش تا عمق ۹ کیلومتری و عرض ۱۳ کیلومتری حومه شرقی حمص پیشروی کرده و موفق به آزادسازی رشته کوه های «الشومریه» و نابودی شمار زیادی از عناصر داعش و انهدام خودروها و تجهیزات نظامی آنها شده اند.

گوشه ای از نبردهای ارتش سوریه با داعش در حومه شرقی استان حمص

بنابر اعلام منابع سوری پیشروی ارتش سوریه در محور حومه شرقی استان حمص، آزادسازی شهرک ها و روستاهای المخرم، التدمریة، جباب، حمد رجم القصر، رجم درغام و الرجم العالی  و تسلط بر تپه های راهبردی الترکس و الاعلام مشرف بر شهر «ام الصهریج»، خارج کردن چندین حلقه چاه نفت و گاز در حومه شرقی حمص از اشغال داعش را به دنبال داشته است.

این در حالی است که یگان های ارتش سوریه حملات شدید و گسترده داعش به مناطقی چون مکسر حصان در رشته کوه های جبال الشومریه واقع در حومۀ شرقی حمص و شهرک القبو با هدف دسترسی به  پایگاه های ارتش سوریه در این مناطق را دفع کردند.

عملیات ارتش سوریه در مناطق شرقی حومه حمص با هدف تامین امنیت مناطق شمالی فرودگاه تی ۴ و میادین گازی و نفتی پیرامون آن و قطع مسیر ارتباطی شهرک « عقیربات» با فرودگاه تی ۴ و شهر تدمر که مسیر کمک رسانی داعش به  شرق استان حمص به شمار می آید، صورت می گیرد.

- خروج هفتمین گروه از تروریست ها از الوعر حمص

عملیات اخراج هفتمین گروه از عناصر مسلح و خانواده هایشان از محله «الوعر» شهر حمص، مرکز استان حمص در مرکز سوریه به سمت حومه استان ادلب، در شمال غربی سوریه آغاز شد.

قرار است، در مرحله هفتم خروج عناصر مسلح، حدود دو هزار نفر که اکثر آنها را عناصر مسلح عضو گروه های تروریستی تکفیری جبهه النصره و جنبش احرار الشام تشکیل می دهند، از منطقه الوعر خارج شوند.

خروج بخش دیگری از عناصر مسلح از کوی الوعر شهر حمص

ششمین مرحله انتقال عناصر مسلح از محله الوعر به منطقه جرابلس در حومه شمالی حلب سوم اردیبهشت جاری انجام شده بود که طی آن ۳۱۷ نفر از جمله ۶۵ عنصر مسلح و برخی از اعضای خانواده هایشان با ۷ دستگاه اتوبوس از حمص خارج شدند.

- جنگ خونین برادران تکفیری در غوطه دمشق

درگیری گروه «جیش الاسلام» با همتایان تروریستی خود «فیلق الرحمن» و «ائتلاف هیئة تحریر الشام» که در واقع عناصر «جبهه النصره» ستون فقرات آن هستند، مسئله ای نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. نبردهای روزهای اخیر در واقع «نبرد هژمونی و موجودیتی» است که ریشه های آن  به چند سال قبل باز می گردد و اختلافات عقیدتی در آتش این مسئله می دمد.

گروه تروریستی جیش الاسلام که تحت الحمایه مستقیم عربستان سعودی است، در واقع نماینده «وهابیت در سوریه» است که به مدد جنگ، حضور خود را تقویت کرده است. فیلق الرحمن نیز به صورت غیر علنی، با گروه «اخوان المسلمین» (تحت الحمایه قطر و ترکیه) ارتباط دارد. هیئة تحریر الشام (همان جبهه النصره) نیز شاخه القاعده در سوریه است. از این رو، جنگ بر سر نفوذ میان این سه کشور تأثیر خود را بر جنگ سوریه گذاشته است، به ویژه آنکه در جنگ میان گروه های تروریستی تحت حمایت آنان که در غوطه دمشق نیز نمودهایی از این مسئله را شاهد هستیم. شاید بهترین نمود آن قرار گرفتن فیلق الرحمن در کنار النصره (اتحاد قطر و ترکیه) در مقابل جیش الاسلام (عربستان سعودی) باشد.

 یورش گروه تروریستی جیش الاسلام به مواضع فیلق الرحمن در شهرک زملکا

در این میان، جیش الاسلام به سرکردگی «زهران علوش» معدوم، هر گروه تروریستی دیگر را خطری برای نفوذ و سلطه خود در منطقه غوطه می دید. لذا هر گروه تروریستی دیگری که در این منطقه شکل می گرفت، مقابله با علوش را در دستور کار خود قرار می داد. در عین حال، تجربه نشان داده که بیشتر درگیری های گروه های تروریستی در غوطه جز با از بین رفتن موجودیت طرف دیگر، یا نابودی آن پایان دیگری ندارد.

درگیری روزهای اخیر جیش الاسلام و فیلق الرحمن نیز فصل تازه ای از درگیری میان دو طرف است. پیش تر پایان بخشیدن به حضور جبهه النصره در غوطه شرقی، هدف پنهانی جیش الاسلام بود که طی درگیری های اخیر با انتشار یک بیانیه رسمی، شکل علنی به خود گرفت. جیش الاسلام اعلام کرد که قصد دارد، جبهه فتح الشام را در غوطه شرقی منحل کند و فیلق الرحمن نیز در این خصوص باید جانب بی طرفی را در پیش بگیرد. فیلق الرحمن در واکنش به این مسئله، جیش الاسلام را به هیاهوی رسانه ‌ای و طرح ادعاهای گمراه کننده متهم و اعلام کرد که جیش الاسلام از مسئله نابودی هیئة تحریر الشام دستاویزی برای حمله به انبارها، مقرهای فیلق و حمله به عناصر آن درست کرده است.

گوشه ای از نبردهای گروه های تروریستی فیلق الرحمن و جیش الاسلام در غوطه شرقی دمشق

فیلق الرحمن در ادامه جیش الاسلام را متهم کرد که در مناطق مدیرا، بیت سوی، کتیبة الأفتریس، و مقر تیپ ۴۵ محمدیة مقرهای این گروه را اشغال کرده و ده ها عنصر آن را از پای درآورده است.

مانند دفعات پیشین، روز گذشته تلاش هایی برای از بین بردن اختلاف میان این گروه ها در غوطه انجام شد و گروه موسوم به «مجلس شوری أهل العلم» در بیانیه ای بر لزوم توقف درگیری و آزاد کردن افراد بازداشتی و پیروی «از حکم شرع و پرداخت حقوق مالی و عیبنی به فیلق الرحمن از سوی جیش الاسلام» تأکید کرد. در این بیانیه هیچ اشاره ای به جبهه النصره نشده و فقط بر حرمت مسئله «تغلب» (تلاش برای غلبه بر دیگری) تأکید شده بود.

«تغلب» نیز در واقع «فتوایی» است که به گروه قوی تر اجازه می دهد، سلطه خود را با قدرت بر گروه یا گروه های ضعیف تر اعمال کند و سایر گروه ها را به انقیاد خود درآورد که در این فتوا طرف تغلب جیش الاسلام است که مامور به تصفیه جبهه النصره در ریف دمشق شده است.

اما واقعیت امر این است که درپس تمام آنچه درباره درگیری های گروه های تروریستی در غوطه شرقی گفته شد، این حقیقت بسیار مهم قرار دارد که آمریکایی ها تلاش می کنند، با ابزار جیش الاسلام به موجودیت جبهه النصره و گروه های هم پیمان با آن پایان دهند تا راه برای اعلام اینکه گروه های مسلح به اصطلاح «میانه رو» مورد حمایت واشنگتن و به طور مشخص جیش الاسلام بر منطقه غوطه سیطره دارد.

این نقشه که طرح آن توسط افسران سرویس های اطلاعاتی آمریکا در ترکیه ریخته و پیش از آغاز درگیری ها دیدارهای هماهنگی بین افسران آمریکایی و سرکردگان جیش الاسلام از جمله «اسلام علوش» انجام شده بود، با حمله فیلق الرحمن و جبهه النصره به جیش الاسلام در مثلث القابون - جوبر – سامانه مسافربری العباسیین کلید خورد.

ادامه پیش‌روی ارتش سوریه در شرق حمص

براساس این طرح، تنها باید یک گروه تروریستی که همان جیش الاسلام می باشد، بر منطقه غوطه سیطره داشته باشد و مابقی گروه ها از جمله فیلق الرحمن و جبهه النصره باید هرچه سریع تر تصفیه شوند و اولین گام برای تفکیک این دو گروه و غلبه بر آنها، ترور سرکردگان آنان مقرر گردید.

اگر توجه داشته باشیم، در بیانیه اعلام جنگ جیش الاسلام علیه فیلق الرحمن و جبهه النصره آمده بود که این گروه قصد کرده تا به موجودیت النصره در غوطه پایان دهد و این چیزی جز اجرای طرح مورد نظر آمریکایی ها در ریف دمشق نیست.

جدیدترین تحولات جاری در غوطه شرقی دمشق حکایت از آن دارد که عناصر جیش الاسلام خانه ها و نقاط مسکونی شهرک های سقبا، کفر بطنا، حزه و زملکا در غوطه شرقی را با هدف نفوذ به شهرک زملکا با تیربارهای سنگین گلوله باران کردند که موجی از ترس و وحشت میان اهالی در پی داشت.

گروه تروریستی جیش الاسلام هم چنین به خانواده های عناصر مسلح وابسته به جبهه النصره در شهرک «الاشعری» در غوطه شرقی ۲۴ ساعت مهلت داد، خانه های خود را ترک کرده و از این شهرک خارج شوند.

از سوی دیگر، گروه تروریستی جیش الاسلام خبر کشته شدن «قاسم قادیش» معروف به «ابو محمد القعقاع»، رئیس اتاق مشترک عملیات منطقه المرج و فرمانده ستاد تیپ سوم این گروه را تأیید و اعلام کرد که قادیش توسط تروریست های فیلق الرحمن و جبهه النصره در جریان نبردهای طرفین در غوطه شرقی کشته شده و به خاطر استقرار تک تیراندازان فیلق الرحمن، موفق به عقب کشیدن جسد القعقاع از منطقه درگیری نشده است.

درگیری های جیش الاسلام با فیلق الرحمن و جبهه النصره در ششمین روز عمدتا در شهرک های عربین، بیت سوی و حزه جریان دارد.

- از سرگیری تخلیه ۴ شهر سوریه

پس از عملیات تروریستی که غیر نظامیان دو شهرک شیعه نشین «کفریا» و «فوعه» طی انتقال آنها به ریف حلب را هدف گرفته و منجر به شهید و زخمی شدن ده ها غیر نظامی بی دفاعی که اغلب آنها را زنان و کودکان تشکیل می دادند و توقف روند توافق ۴ شهرک شده بود، عملیات تخلیه غیر نظامیان و گروه های مسلح از چهار شهرک کفریا، فوعه، زبدانی و مضایا بار دیگر از سر گرفته شد.

ادامه انتقال عناصر مسلح از شهرک های مضایا و زبدانی

شبکه خبری المیادین در این خصوص گزارش داد که در چارچوب دومین توافق تخلیه شهرک های الفوعه و کفریا، ۸ اتوبوس حامل شهروندان این دو شهرک وارد حلب شد.

- کشیده شدن درگیری های گروه های تروریستی به یرموک

در ادامه درگیری گروه های تروریستی در منطقه ریف دمشق، منابع خبری سوری از سرایت این درگیری ها به اردوگاه آوارگان فلسطینی «یرموک» در جنوب دمشق، پایتخت سوریه خبر داده و اعلام کردند که ۷ نفر از عناصر مسلح گروه داعش در جریان درگیری با گروه مسلح موسوم به «کتائب أکناف بیت المقدس» در این اردوگاه کشته شدند. در ادامه این درگیری ها گروه مسلح موسوم به «گردان شام الرسول» نیز اقدام به بستن مسیر لجستیکی گروه داعش در نزدیکی ورزشگاه اردوگاه یرموک کرد.

موقعیت اردوگاه آوارگان فلسطینی «یرموک» در جنوب دمشق

- آزادسازی شهرهای صوران و طیبه الامام در شمال حماه

اما در استان «حماه»ارتش سوریه  در ادامه نبردهای خود برای باز پس گیری مناطق تصرف شده به دست گروه های تروریستی تکفیری و در راس آنها جبهه النصره موفق شد، تنها چند ساعت بعد از باز پس گیری تپه راهبردی «بزام»، در حومه شمالی شهر «صوران»، این شهر را که به مدت بیست روز توسط گروه تروریستی تکفیری تحریر الشام تصرف شده بود، آزاد کند.

جدیدترین نقشه میدانی حومه شمالی استان حماه پس از باز پس گیری شهر طیبه الامام

آزادسازی شهر صوران در چارچوب ایجاد خطوط دفاعی و تهاجمی صورت گرفت که پیش زمینه عملیات باز پس گیری شهر «طیبه الامام» بود که در مجاورت صوران قرار دارد. به این ترتیب، یگان های ارتش سوریه یک روز پس از آزادسازی شهر صوران و تقویت مواضع خود با تغییر موضع خود از دفاعی به تهاجی طی یک عملیات نظامی زمینی گسترده شهر طیبه الامام را هم از سیطره گروه های تروریستی خارج ساختند.

ورود ارتش سوریه به شهر طیبه الامام در شمال حماه

این عملیات پس از بمباران توپخانه ای و موشکی شدید پایگاه های شورشیان مسلح در حومه شهر طیبه الامام و مرکز آن که بیش از ۴ ساعت به طول انجامید، کلید خورد تا در ادامه نیروهای ارتش سوریه نیمه از چندین محور به مواضع گروه های تروریستی در این شهر حمله کرده و توانستند، بعد از کمتر از یک ساعت از محور شرقی که هم مرز با شهر صوران است، وارد آن شوند و دیگر نقاط شهر را نیز آزاد کنند.

 عملیات ارتش سوریه در حومه استان حماه

. این نیروها توانستند پس از ورود به شهر، پایگاههای خود را در آن تثبیت کنند و پست بازرسی هایی را در آن برپا کنند که قطعا به بازپس گیری این شهر از دست شورشیان در ساعات آتی کمک خواهد کرد.

سه: جبهه عملیاتی جنوب

- راهبرد جدید آمریکا در جنوب سوریه

تا پیش از تجاوز موشکی آمریکا به فرودگاه «الشعیرات» بر جبهه عملیاتی جنوب سوریه محاسبات سیاسی و نظامی پیچیده و متعددی حاکم بود که موجب می‌ شد، بازیگران منطقه ‌ای همچون اردن و رژیم صهیونیستی جرأت و قدرت ورود به این محاسبات را نداشته باشند.

اما به نظر می ‌رسد، سفر دونالد ترامپ به منطقه و دیدار وی با «ملک عبد الله»، پادشاه اردن و «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به سران این دو رژیم جرأت ورود به عرصه میدانی سوریه بر اساس سناریوهای از پیش طراحی شده توسط واشنگتن را داده است.

مهمترین سناریو مورد توافق سران آمریکا، اسرائیل و اردن برای جنوب سوریه، سناریو تشکیل منطقه امن است که در نشست اخیر اتحادیه عرب در اردن نیز به شکلی ویژه از سوی عربستان سعودی که دنبال فرصتی برای گسترش و تقویت نفوذ خود در جنوب سوریه می باشد، مورد تایید قرار گرفت، به گونه ای که پس از ارائه این طرح به پادشاه اردن و درخواست از وی برای اتخاذ تدابیر لازم جهت ایجاد این منطقه، تامین هزینه های مالی آن را برعهده گرفتند.

ممانعت از نفوذ جمهوری اسلامی ایران و مقاومت حزب الله در جنوب سوریه به ویژه در منطقه جولان سوریه مهم ترین دلایل عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی برای ایجاد چنین منطقه ‌ای در جنوب سوریه به شمار می آید، در حالی‌ که نباید اهداف توسعه طلبانه صیهونیست ها در جنوب سوریه از جمله الحاق بخش جولان سوریه به سرزمین های اشغالی و همچنین الحاق رسمی جولان اشغالی سوریه به سرزمین‌ های اشغالی فلسطین را نادیده گرفت.

موقعیت جغرافیایی سه استان درعا و سویداء و قنیطره در جنوب سوریه

اما مهم‌ تر از همه آنچه گفته شد، رژیم صهیونیستی ایجاد منطقه امن در جنوب سوریه را اولین گام در راستای اجرای طرح تقسیم و تجزیه سوریه می ‌داند. با توجه به آنچه گفته شد، آمریکا، اردن، عربستان و رژیم صهیونیستی تحرکات جدیدی را برای متحد کردن گروه‌ های تروریستی در جنوب سوریه و افزایش حمایت‌ های نظامی و مالی از آنها آغاز کردند تا پس از ایجاد منطقه امن، با کپی برداری از تجربه شمال سوریه، اداره آن را به گروه‌ های مسلح جنوب سوریه منتقل کنند. بالطبع  این اقدام راه را برای آمریکا جهت تاسیس پایگاه ‌های نظامی همانند آنچه در مناطق تحت سیطره گروه‌ های مسلح کُرد موسوم به «نیروهای سوریه دموکراتیک» در شمال سوریه شاهد آن بودیم، در جنوب سوریه هموار می کند.

- طرح آمریکا برای تقسیم جنوب سوریه

در حالی که کارشناسان مسائل منطقه هنوز از طرح های آمریکا برای جنوب سوریه سخن می گفتند و موانع و احتمالات اجرایی آنها را بررسی می کردند، منابع خبری منطقه ای از تحرکات نظامی جدید آمریکا در جنوب سوریه و ورود خودروهای زرهی آمریکایی به منطقه مرزی «المفرق» اردن که با استان درعا دارای مرزهای مشترک است و استقرار نیروهای ویژه اردنی و آمریکایی در مناطق هم مرز اردن و استان السویدا خبر دادند تا به گفته منابع سوری، جنوب سوریه یک گام دیگر به سمت تجزیه و تقسیم نزدیک شود.

آنچه این باور را در برخی از محافل سوری و منطقه ای ایجاد کرده بود، ادامه نشست ‌های امنیتی و نظامی با حضور فرمانده هان گروه ‌های مسلح و افسران آمریکایی با هدف بررسی این طرح‌ ها و رسیدن اطلاعاتی مبنی بر اقدامات تازه آمریکا برای تقویت حضور نظامی خود در پایگاه ‌های هوایی اردن است.

به گفته این منابع پیش از آغاز  تحرکات نظامی اردن و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، گروه‌ های مسلح عملیات نظامی بزرگی را علیه ارتش سوریه خواهند داشت که پیش زمینه و بستر ساز اجرای طرح تقسیم جنوب و جدا کردن آن از این کشور است.

 منطقه امن مورد نظر آمریکا در جنوب سوریه

هم چنین گفته می شود، هم زمان با آغاز عملیات نظامی بزرگ گروه ‌های مسلح در جنوب سوریه، واشنگتن طرح انتقال هواپیماهای جنگی خود برای انجام عملیات های هلی ‌برن در  پشت خطوط ارتش سوریه در مناطق شرق السویداء و نزدیک شهرک خربه غزاله را اجرا می‌ کند تا مسیرهای پشتیابی ارتش سوریه میان دمشق و السویدا و درعا را قطع و ارتش سوریه را در این مناطق محاصره کند.

در واقع حمله گسترده گروه های مسلح تروریستی از چند محور به محله «المنشیه» شهر «درعا»، مرکز استان درعا در جنوب سوریه که از شهرهای «نصیب» و «طفس» حمایت می شدند، در راستای اجرای همین طرح صورت گرفت و برای انتقال هرچه سریع تر عناصر مسلح و تسلیحات نظامی هم مسیر جدیدی ایجاد شد که از روستایی در نزدیک شهر مرزی اردنی «رمثا» به سمت جاده السد و از آنجا به سمت طفس و روستاهای مجاوره درعا و همچنین از روستای مرزی اردنی «الطره» به سمت روستاهای اطراف شهر درعا امتداد می‌ یابد.

موقعیت جغرافیایی شهرهای درعا و نصیب و طفس در سوریه و شهر رمثا در اردن

نقش اردن در طرح جنوب سوریه آمریکا

به موازات افشای طرح آمریکا برای جنوب سوریه، نقش اردن در این طرح نیز برملا شد که موجب شعله ور شدن جنگی رسانه ای بین دمشق و اردن شد. این جنگ در حالی شعله ور شد که دمشق اردن را به دست داشتن در نقشه آمریکایی برای ورود نیروهای خود به جنوب سوریه متهم کرد، اتهامی که امان آن را به طور کلی تکذیب نمود.

این تنش هنگامی آغاز شد که «بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه در گفت و گو با خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه اعلام کرد، اطلاعات تایید شده ای در اختیار دارد که نشان می دهد، اردن در چارچوب طرح آمریکا زمینه ورود اردن به جنوب سوریه را فراهم می کند که واکنش دولت اردن را به دنبال داشت.

در خصوص جنگ رسانه ای بین اردن و سوریه و انفجار غیرمنتظره تنش روابط دو کشور باید دو موضوع اصلی را در نظر گرفت:

اول: حمایت دولت اردن از موضع آمریکا مبنی بر متهم کردن ارتش سوریه به بمباران شیمیایی شهر «خان شیخون» در استان ادلب؛ اتهامی که دونالد ترامپ بر اساس آن به بمباران پایگاه الشعیرات در سوریه اقدام کرد.

دوم: برملا شدن سند معروف به «حوران» از سوی برخی رسانه های سوری مبنی بر نقشه تشکیل منطقه خودمختار شامل درعا، سویداء و قنیطره در جنوب سوریه .

در این میان دولت سوریه معتقد است، اردن در این سند نقش دارد، زیرا این مناطق از نقاط مرزی مشترک با اردن است و یک توافق آمریکایی - صهیونیستی وجود دارد که بر اساس آن نباید اجازه داد، نیروهای سوری و رزمندگان حزب الله به این مناطق بازگشته و از آن به عنوان پایگاه عملیات علیه بلندی های جولان و فلسطین اشغالی استفاده کنند.

نکته خطرناک این سند تشکیل منطقه مستقل در درعا به عنوان مقدمه طرح فدرالیسم در سوریه است. در این خصوص باید توجه داشت، در پی موفقیت نیروهای ارتش سوریه در آزادسازی شهر حلب و سپس تدمر، اکنون نگاه ها متوجه استان درعا است که بخش اعظم آن تحت کنترل سوریه نیست، بلکه گروه های مسلح بومی وابسته به عشایر منطقه و همچنین گروه های تروریستی همچون داعش، هیئت تحریر الشام و جبهه النصره در آن نفوذ دارند.

پیش بینی می شود، این استان در مرزهای شمالی اردن روزها ی آینده صحنه تشدید مواضع نظامی باشد، به ویژه آنکه در هفته های اخیر شاهد تکرار تجاوزات نظامی رژیم صهیونیستی به برخی مواضع ارتش سوریه در خاک سوریه هستیم.

در همین ارتباط  بنابر بیانیه رسمی دولت سوریه در پی مقابله نیروهای ارتش سوریه با تلاش گروه های تروریستی برای نفوذ به این منطقه، یک موضع نظامی سوریه در اطراف شهرک «خان ارنبه» در استان «قنیطره» هدف حملات موشکی رژیم صهیونیستی قرار گرفت.

به این ترتیب، احتمال تشدید مواضع نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا در جنوب سوریه بسیار زیاد است و در صورت سوق یافتن روند امور به این سمت اردن گزینه های بسیار سختی را پیش رو خواهد داشت.

- طرح روسیه برای ایجاد مناطق «کاهش تنش» در سوریه

گزارش تحولات جامع میدانی سوریه را با بررسی طرح پیشنهادی روسیه برای ایجاد ۴ منطقه «کاهش تنش» در سوریه به پایان می رسانیم. در این طرح که تحت عنوان «پیشنهادهای روسیه برای ایجاد مناطق کاهش تنش در اراضی جمهوری عربی سوریه» آمده است:

* اعزام یگان های نظامی کشورهای ضامن توافق نظارت بر نظام آتش بس

* ایجاد خطوط فاصل در مرزهای این مناطق

* ایجاد ایست و بازرسی برای غیر نظامیان بدون سلاح

* تضمین رسیدن کمک های بشر دوستانه به این مناطق

* برآورده کردن نیازهای تجاری و تأمین امنیت مراکز نظارت بر تعهد به آتش بس

این طرح در حالی در نشست جاری آستانه از سوی روس ها مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته که دو روز پیش از آغاز نشست آستانه، یک منبع معارض در گفت و گو با شبکه خبری قطری «الجزیره» اعلام کرده بود، مسکو «طرح ایجاد ۴ منطقه امن در سوریه» را برای کاهش تنش پیشنهاد داده، اما با مخالفت ترکیه مواجه شده، چون آنکارا خواستار ایجاد ۵ منطقه امن در سوریه است.

به هر روی طرح مسکو برای ایجاد ۴ منطقه «کاهش تنش» در استان ادلب، شمال حمص، غوطه شرقی دمشق و جنوب سوریه مستلزم تشکیل یک کارگروه از میان نمایندگان کشورهای ضامن برای تعیین نقشه مرزی این مناطق و اتخاذ تدابیر لازم برای بیرون راندن عناصر داعش و جبهه النصره از آن است.

بر اساس این طرح، کشورهای تضمین کننده باید شرایط مناسب برای بازگشت آوارگان سوری به کشورشان را فراهم کرده و زیرساخت ها را پس گرفته و سیستم آبی را وصل و امکانات رفاهی را برای زندگی ساکنان در این ۴ منطقه فراهم آورند.

به گفته معارضان سوری مسکو تلاش دارد، کمیته مشترکی در سطح نمایندگان مذاکره کننده کشورهای ضامن ایجاد کند و در سریع ترین زمان ممکن، نقشه این مناطق ترسیم و تصمیمی از سوی کشورهای ضامن برای ایجاد آن گرفته شود.

در همین رابطه نیز چند شب پیش، پوتین و ترامپ رؤسای جمهور روسیه و آمریکا در مورد ایجاد مناطق کاهش تنش در سوریه به صورت تلفنی گفت و گو کردند.

در ادامه «ولادمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه در نشست مطبوعاتی مشترکی با رجب طیب اردوغان، همتای ترکیه ای خود در شهر «سوچی» در جنوب روسیه تاکید کرد که مسکو وآنکارا اتفاق نظر دارند که نزاع در سوریه تنها از راه های سیاسی دیپلماتیک قابل حل و فصل است، بر لزوم تضمین آتش بسی پایدار به منظور فراهم کردن زمینه گفت وگوی سیاسی تأکید و درباره طرح مسکو جهت ایجاد مناطق امن در سوریه خاطرنشان کرد، هدف از طرح ایجاد مناطق امن، تثبیت و تقویت آتش بس است.

لشکر کشی روسیه برای مهار حملات ترکیه به شمال سوریه

وی تأکید کرد: روسیه، ترکیه و ایران به عنوان کشورهای ضامن روند آتش بس از طرح مناطق امن حمایت می کنند.

رئیس جمهوری روسیه در پاسخ به پرسشی درباره اینکه «آیا این مناطق مقدمه ای برای تجزیه سوریه است؟ » گفت: ایجاد مناطق امن سبب تحکیم و تقویت مصالحه و آتش بس می شوند. توقف کشت و کشتارها از شرط های اصلی برای آغاز گفت و گوی سیاسی میان طرف های درگیر است و در نهایت این عملیات سیاسی باید به بازپس گیری وحدت خاک سوریه و تشکیل رهبری واحد برای کشور منجر شود.

پوتین در عین حال تأکید کرد: به رغم ایجاد مناطق امن، مبارزه با تروریسم باید ادامه یابد. این عملیات، داعش و جبهه النصره را که در لیست تروریسم سازمان ملل قرار دارند و نیز آنهایی که زیر لوای این دو گروه درآمدند، هدف قرار خواهد داد.

وی افزود: نظارت بر پایبندی به آتش بس در مناطق امن موضوع مذاکرات جداگانه است.

«حسین جابری انصاری»، معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه نیز بعد از نشست‌ های روز چهارشنبه (۱۳ اردیبهشت) آستانه در پاسخ به سؤالی در مورد موضوع ایجاد مناطق امن در سوریه گفت: این موضوع در سطح کارشناسان مطرح شده، ولی هنوز کامل نشده است.

معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشی در خصوص موافقت کشورهای تضمین کننده آتش بس در سوریه با سند ایجاد مناطق کاهش تنش، ابراز امیدواری کرد که این سند پنج شنبه (۱۴ اردیبهشت) امضا شود.

- ادعای رسانه های اسرائیلی

وبگاه «دبکا فایل» نزدیک به منابع امنیتی رژیم اسرائیل روز چهارشنبه در خبری مدعی پیشنهاد رئیس جمهور روسیه به آمریکا برای ایجاد «مناطق  امن» با حضور نیروهای ایران شد.

دبکا فایل در خبر خود با اشاره به نگرانی جدی اسرائیل از این جریان به تماس تلفنی بین ترامپ و پوتین در این باره پرداخت و نوشت: در جریان این گفت ‌و ‌گو ترامپ با طرح پوتین برای ایجاد مناطق امن در سوریه موافقت کرده است.

بنابراین، طرح رئیس جمهور روسیه شامل همکاری افسران ایران در امر نظارت بر این مناطق خواهد شد که یکی از آنها در نزدیکی مرز سوریه با سرزمین های اشغالی قرار دارد.

- موافقت ضمنی دمشق

یک منبع مسئول وابسته به وزارت خارجه سوریه در خصوص موضع دمشق در قبال طرح پیشنهادی روسیه مبنی بر ایجاد مناطق کاهش تنش در سوریه اعلام کرد که دمشق با طرح روسیه درباره ایجاد مناطق کاهش تنش و درگیری موافق است.

این مقام مسئول سوری تأکید کرد: دمشق هم چنین به توقف درگیری و آتش بس بر اساس توافق اواخر سال ۲۰۱۶ میلادی پایبند است.