سرویس جهان مشرق - روز چهارشنبه هفته گذشته، تهران شاهد حملات تروریستی بود که مسئولیت آن را گروه تروریست داعش بر عهده گرفت. این حمله که با تلاش نیروهای امنیتی به‌سرعت پایان یافت، موجب کشته شدن ۱۷ نفر شد. تحلیل‌گران ارشد، کارشناسان سیاسی و اساتید دانشگاه‌های مختلف جهان در یادداشت‌های اختصاصی خود به مشرق هرکدام به گوشه‌ای از ابعاد این حادثه پرداختند.

*******

دکتر کوین برت، محقق و نویسنده و استاد دانشگاه سان‌فرانسیسکو آمریکا

حملات تروریستی تهران که داعش مدعی انجام آن شده، بدون شک از سوی عربستان سعودی حمایت شده است. یک ماه پیش یعنی در جریان مقدمات سفر ترامپ بود که معاون ولیعهد عربستان گفت «ما کاری می‌کنیم که نبرد برای آن‌ها در ایران باشد، نه در عربستان سعودی». سپس دیروز وزیر امور خارجه عربستان گفت «ایران باید تنبیه شود». ظاهراً رفتار مقامات سعودی به بی‌پروایی سخنانشان است.

در واقع اعمال تحریم علیه قطر به‌مثابه یک عمل بالفعل جنگ به شمار می‌رود؛ همان‌طوری که حملات آن‌ها در تهران چنین مفهومی دارد؛ اما دیوانگی عربستان ممکن است به خودش صدمه بزند. زمانی که ترکیه و ایران به قطر کمک می‌کنند تا از محاصره عربستان جان سالم به در ببرد، روابط میان دو کشور نزدیک‌تر خواهد شد. اخوان المسلمین که مانند ایران، حامی دموکراسی اسلامی است از سوی قطر حمایت مالی می‌شود و خصومت بی‌پروا عربستان سعودی ممکن است اخوان را به سمت یک سیاست ایران پسند سوق دهد؛ بنابراین ممکن است شاهد این موضوع باشیم که همه نیروهای دموکراتیک و نسبتاً مترقی در خاورمیانه، شامل ترکیه و اخوان المسلمین، به سمت روابط نزدیک‌تر با ایران حرکت کنند؛ درحالی‌که دیکتاتوری‌های عقب‌مانده و ستمگر پشت رژیم سعودی صف بکشند. این موضوع در درازمدت به نفع این رژیم نیست. آن‌ها در حال بازی با آتش هستند.

پروفسور رودنی شکسپیر، استاد دانشگاه «تریساکتی» اندونزی و فارغ‌التحصیل دانشگاه کمبریج

من به خاطر درد و رنج‌های گذشته و حال حاضر به مردم ایران تسلیت عرض می‌کنم. بیش از ۱۵ هزار ایرانی قربانی تروریست شده‌اند (مانند قربانیان حملات تروریستی سازمان مجاهدین خلق). مردم ایران به‌طورجدی مخالف تروریسم هستند. در حال حاضر نیز در مخالف با تروریست‌ها پیشتاز سایرین هستند و به همین دلیل است که تهران در حال حاضر موردحمله قرار گرفته است.

در واقع این حملات در مقابل الف) دموکراسی: مجلس شورای اسلامی و ب) عزت و شرافت: مرقد امام خمینی صورت گرفت. مهاجمان وهابی این حادثه، تحت حمایت عربستان سعودی، ایالات‌متحده، بریتانیا و اسرائیل بوده‌اند؛ چراکه با سفر ترامپ به خاورمیانه، عربستان سعودی فکر می‌کند که می‌تواند هر کاری را انجام دهد. به همین دلیل است که این حملات تروریستی انجام شدند و قطر محاصره شد و می‌توان گفت که تجاوز نظامی به قطر محتمل‌تر به نظر می‌رسد. جاهای دیگر همچون اسرائیل (به خاطر ترامپ) اکنون گمان می‌کند که می‌توانند هر کاری را انجام دهد.

حملات تروریستی در حال گسترش به سراسر جهان است. ضروری است که سیاست خارجی انگلستان و ایالات‌متحده به‌طور کامل تغییر کند. در غیر این صورت، همه ما از استرالیا تا ایران و انگلستان، بقیه عمرمان را در معرض تهدید خواهیم بود.

شما مردم ایران آرام و شجاع هستید چراکه خیلی قبل از تر این‌ها درد و رنج‌های زیادی را متحمل شده‌اید. هنوز جنگ تمام‌عیار شما با عراق را که توسط غرب حمایت می‌شد، فراموش نکرده‌ام. در واقع شما در حال جهت‌دهی حقیقی به مبارزه با تروریسم هستید. از شما می‌خواهم که در جهانی که پر شده است از نیروهای شیطانی وهابی، صهیونیسم، استکبار، زورگویی و شرارت محض (به عنوان نمونه علیه فقیرترین مردم جهان در یمن) نقش رهبریتان را ادامه دهید.

دکتر کالین کاول، نویسنده و استاد علوم سیاسی دانشگاه بلوفیلد آمریکا

اجازه بدهید نگاه مختصری به اتفاقات اخیر داشته باشیم. دوشنبه گذشته، یعنی ۵ ژوئن ۲۰۱۷، قطع روابط دیپلماتیک قطر با کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر، بحرین و مالدیو، توجه جهان را به‌سوی فروپاشی اتحاد سیاست خارجی شورای همکاری خلیج‌فارس متمرکز ساخت؛ به خصوص این‌که کویت و عمان نسبت به طرد قطر خاموشی اختیار کردند. دو حمله خونین در تهران در روز چهارشنبه، ۷ ژوئن ۲۰۱۷ یعنی دو روز بعد انجام شد که داعش مسئولیت این دو حادثه تروریستی را که منجر به کشته شدن ۱۷ نفر شد بر عهده گرفت.

این حملات تروریستی به‌طور آشکاری تلاش کرد تا توجه جهان را از تفرقه و جنگ داخلی میان پادشاهان خلیج‌فارس به سمت دیگری ببرد. با این حادثه توجه جهان به‌سوی ایران متمرکز شد. از طرفی با توجه به توییت اخیر ترامپ در حمایت از خاندان آل سعود و بد نام کردن قطر، آشکار است که ایالات‌متحده درنهایت پشت این تاکتیک انحرافی قرار دارد. جهان کاملاً آگاه است که داعش به‌وسیله دلقک‌های ارتجاعی غیر منتخب ریاض و در کنار اربابان دست‌نشانده امپریالیستی آن‌ها در کاخ سفید ایجاد شده‌اند، حمایت مالی و هدایت می‌شوند.

پروفسور تیم اندرسون، استاد علوم سیاسی دانشگاه سیدنی استرالیا

حملات تروریستی تهران گستاخی جدید از سوی رهبران وهابی بود. متأسفانه کسی نیست که آن‌ها را در جهان پاسخگو این جنایات‌ها کند. حملات بزدلانه مزدوران ریاض در تهران ترکیبی است با بی‌پروایی آن‌ها در دشمنی خود علیه قطر و گسترش تروریسم فرقه‌ای در منطقه. این اقدام با گستاخی و هیچ‌گونه احترامی نسبت به جان مردم عادی انجام گرفته است و حتی ممکن است به سقوط آل سعود منجر شود.

پروفسور جاناتان کریستول، عضو ارشد مرکز تعهد مدنی کالج بارد

این موضوع روشن است که حداقل در طی دو سال اخیر داعش در تلاش بوده است تا در خاک ایران حملات تروریستی را به انجام برساند. حملات هماهنگ شده در هدف‌های محافظت شونده‌ای مانند مجلس و مرقد امام خمینی برای برنامه‌ریزی به زمان نیاز دارد. اینکه دونالد ترامپ تا عصر این حمله تسلیت خود را ابراز نکرد، مایه تأسف است اما می‌توان گفت که این اقدام او غیرقابل‌پیش‌بینی نبود.

مایکل لین، تحلیل‌گر و دانشیار پژوهشی مرکز تحقیقات جهانی‌شدن واشنگتن

جهان باید قربانیان حملات تروریستی تهران را به یاد بسپارد. این عمل خبیثانه ایدئولوژی بیمارگونه تروریست‌ها را در هر جای جهان مورد تأکید قرار می‌دهد و به ما یادآوری می‌کند که داعش در حقیقت تهدید جهانی برای صلح و ثبات است. زمانی که این آفت و حامیان وهابی‌اش از چهره زمین حذف شوند، آنگاه جهان جای بهتری خواهد بود.

جیمز دین، افسر سابق ارتش آمریکا و مدیر نشریه وتران تودی

واضح است که اجلاس اخیر پان عربی که با حضور دونالد ترامپ انجام شد و هدف اصلی‌اش ایجاد ائتلاف ضد ایرانی بود، مسئول نهایی حملات تروریستی تهران است. عربستان سعودی و متحدانش قصد دارند تا ایران را هدف همان تروریسمی قرار دهند که تحت لوای مشکی‌اش برای حمله به سوریه و عراق استفاده کردند.

پروفسور جمشید چوکسی، استاد مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه ایندیانا آمریکا

حملات تروریستی که در ایران اتفاق افتاد بی‌حرمتی به خدا و انسانیت بود. باورها، ایدئولوژی و تفاوت‌های مذهبی، قومی، سیاسی هرگز نباید به تهدید و ارعاب مردم منجر شود. هیچ ملتی، صرف‌نظر از اختلافات میان جوامع، نباید وحشت تروریسم را تجربه کند. باید برای همیشه از تکرار حملات تروریستی در تهران، مانند موارد مشابه آن در نیویورک، لندن، پاریس، مادرید، بمبئی و در بسیاری از شهرستان‌ها و شهرهای خاورمیانه و آسیا جلوگیری کرد. همه گروه‌ها، دولت‌ها و کشورها باید با همکاری کنند تا به تروریسم پایان دهند. من عمیق‌ترین تسلیت‌ها را همراه با امیدواری به ایرانیان تقدیم می‌کنم؛ ایرانیانی که مصمم‌تر خواهند شد تا به مبارزه علیه تروریست و همه انواع خصومت‌ها ادامه دهند.