روز گذشته در گزارشی به افزایش نرخ بیکاری در بهار سال جاری پرداختیم اما جزئیات آمار مذکور حاکی از ایجاد یک میلیون شغل از فاصله زمستان سال قبل تا بهار سال جاری بوده و اعجاب کارشناسان اقتصادی را برانگیخته است!

بر اساس گزارشی که مشرق در این باره داده است، چند روز پس از سخنان روحانی که اعلام کرد در فصل بهار امسال ۷۰۰ هزار شغل ایجاد شده، مرکز آمار با انتشار گزارشی، از سخنان رئیس دولت پا را فراتر گذاشت و ادعای ایجاد یک میلیون شغل در سه ماه اخیر را مطرح کرد تا سیاسی‌کاری را به اوج خود برساند.

مرکز آمار در گزارش قبلی خود، جمعیت شاغلان کشور در پایان زمستان ۱۳۹۵ را 22/3 میلیون نفر اعلام کرده بود اما در گزارش جدید مدعی شده جمعیت شاغلان در پایان بهار امسال به 23/3 میلیون نفر افزایش پیدا کرده است.

در صورت صحت این آمار، یک پدیده نادر در اقتصاد جهان و تاریخ بشر رخ داده است زیرا دولت یازدهم موفق شده فقط در سه ماه نزدیک به یک میلیون شغل خالص ایجاد کند!

این یعنی به طور میانگین در سه ماه اخیر هر ماه ۳۳۰ هزار شغل خالص در کشور ایجاد شده و اگر دولت یازدهم همین روند اشتغالزایی یک میلیون در هر فصل را (البته در آمارها) تا پایان امسال ادامه دهد، با توجه به سه میلیون بیکار موجود در کشور، (با فرض عدم ورودی جدید) در پایان پاییز سال جاری نرخ بیکاری صفر شده و در پایان زمستان هم کشور به حدود یک میلیون نیروی کار جدید نیاز خواهیم داشت که احتمالا باید از خارج، وارد کنیم.

با توجه به ایجاد یک میلیون شغل در سه ماه اخیر، یقینا سایر کشورهای جهان که با معضل بیکاری روبرو هستند باید در کلاس‌های آموزشی مسئولان اقتصادی دولت یازدهم شرکت کنند؛ اما شاید از این کلاس‌ها چیزی یاد نگیرند و بهتر باشد پای کلاس درس مسئولان مرکز آمار ایران بنشینند تا یاد بگیرند چطور رکورد‌های تاریخی بیافرینند.

نکته قابل تامل این است که دولت یازدهم در برنامه اقتصاد مقاومتی که این هفته توسط اسحاق جهانگیری ابلاغ شد، هدفگذاری اشتغالزایی سال ۹۶ را حدود ۹۷۰ هزار شغل معرفی کرده است. حال با این آمارهای مرکز آمار، می‌توان گفت برنامه اشتغالزایی امسال در همین سه ماه اخیر، محقق شده است!

وقتی خود رئیس‌جمهور در نشست خبری پس از انتخابات خود محقق شدن سالیانه 950 هزار شغل را منوط به ورود سرمایه‌گذاری‌های بسیار زیادی می کند که مسلما در بهار سال جاری نیز اتفاق خاصی در این زمینه رخ نداده است، آیا خود مسئولان دولتی از جمله رئیس‌جمهور ایجاد یک میلیون شغل را تنها در سه ماه و با این شرایط رکودی؛ منطقی می‌دانند؟

اما نکته بسیار مهم اینجاست که وقتی تعداد بیکاران تا پایان سال گذشته (طبق گفته رئیس مرکز آمار) حدود سه میلیون و 200 هزار نفر می‌باشد و یک میلیون نفر هم در این سه ماه مشغول به‌کار شدند‌(که معادل تقریبا یک سوم کل بیکاران است) پس چرا باز هم نرخ بیکاری افزایش پیدا کرده است؟ مگر هیچکدام از این یک میلیون نفر جزو بیکاران نبوده‌اند که نرخ بیکاری نه تنها کم نشده بلکه افزایش هم داشته است؟
ایجاد یک میلیون شغل در سه ماه غیرممکن است
در همین راستا معاون وزیر سابق کار گفت: این گونه اضافه شدن به آمار تعداد شاغلان غیر ممکن است، زیرا در سه ماه نمی‌توان یه یکباره یک میلیون به آمار شاغلان اضافه کرد.

علی‌اکبر لبافی معاون سابق وزیر کار در گفت‌وگو با نسیم آنلاین در واکنش به اضافه شدن یک میلیون نفر به آمار شاغلان فصل بهار اظهار داشت: این‌گونه اضافه شدن به آمارِ تعداد شاغلان غیر ممکن است، زیرا در سه ماه نمی‌توان یه یکباره یک میلیون به آمار شاغلان اضافه کرد.

وی افزود: همانطور که دولتمردان بارها اعلام کرده‌اند برای ایجاد هر شغل مقدار مشخصی سرمایه‌گذاری لازم است، بنابراین اگر قرار باشد به یکباره یک میلیون شغل در اقتصاد کشور ایجاد شود باید سرمایه بسیار کلانی در اقتصاد کشور وارد شده باشد که با توجه به شرایط رکودی فعلی بسیار بعید است.

معاون وزیر سابق کار با اشاره به رشد نرخ بیکاری در فصل بهار نسبت به فصل زمستان با مطرح کردن سوالی در این زمینه گفت: چگونه ممکن است، نرخ بیکاری فصل بهار نسبت به فصل زمستان 0/1 درصد افزایش پیدا کند، اما یک میلیون به تعداد شاغلان اضافه شود؟ این دو مسئله با یکدیگر تناقص جدی دارند.

لبافی خاطرنشان کرد: بهتر است مرکز آمار در خصوص اضافه شدن یک باره یک میلیون نفر به تعداد شاغلان و همزمانی آن با افزایش نرخ بیکاری توضیح دقیقی را ارائه کند تا شبهات برطرف شود.

وی در خصوص آمار 700 هزار شغل ایجاد شده در فصل بهار که رئیس‌جمهور در  اجلاس قوه قضائیه مطرح کرد هم گفت: این آمار هم غیر ممکن است و شاید تنها بتوان ایجاد 700 هزار شغل برای کل سال را پذیرفت نه یک فصل را. بنابراین باید دید مشاوران آقای رئیس‌جمهور این آمار را چگونه تهیه کرده‌اند.

همچنین یک کارشناس دیگر بازار کار کشور با اشاره به ضعف‌های ساختاری جدی طرح اشتغال فراگیر دولت گفت: زمانی که نظام بانکی کشور با بخش تولیدی هماهنگ نیست،‌ چطور می‌توان انتظار داشت که 700 هزار شغل در طول یکسال ایجاد شده باشد.

حمید حاج‌اسماعیلی در گفت‌وگو با فارس، اظهار داشت: بر اساس تجربه گذشته ایجاد شغل نمی‌تواند از طریق دستگاه‌های دولتی پیگیری و اجرایی شود بلکه باید ظرفیت‌های بخش خصوصی به میان آمده و مشارکت مردمی را دنبال کنیم.

وی با تأکید بر اینکه تقویت بخش خصوصی در نهایت منجر به ایجاد شغل و زیرساخت‌های لازم برای تولید کشور می‌شود، گفت: حجم زیادی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در حال ورود به بازار کار کشور هستند که نیازمند ساماندهی و تدبیر لازم در این زمینه است.

این کارشناس بازار کار با اشاره به ضعف جدی طرح اشتغال فراگیر خاطرنشان کرد: در این طرح یکی از ضعف‌های جدی عدم تعیین تکلیف برنامه عملیاتی و دستورالعمل جزیی آن است که نگرانی‌هایی ایجاد کرده است.حاج اسماعیلی ایجاد 700 هزار شغل در یکسال گذشته را مورد تردید قرار داد و گفت: در وضعیتی که نظام بانکی هیچگونه هماهنگی با بخش تولیدی کشور ندارد چطور انتظار می‌رود که چنین حجمی از اشتغال ایجاد شده باشد علاوه بر این بانک‌ها تحت هیچ شرایطی در خدمت بخش تولیدی نبوده و اهداف تجاری دارند.