به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، رژه ۳۱ شهریورماه امسال نیروهای مسلح با رونمایی از دستاوردی جدید همراه بود و موشک خرمشهر به عنوان دومین موشک بالستیک بدون بالک و اولین بالستیک دوربرد بدون بالک ایرانی، در نمایش با شکوه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران حاضر شد. البته برای اولین بار ،در ۴ مهر ۱۳۹۵ وزیر وقت دفاع از موشک خرمشهر به عنوان موشک نسل جدید برد بلند و با دقت اصابت بالا یاد کرده بود و پس از یکسال از این اعلام، مدل نهایی سامانه مذکور، به عناون سومین موشک بالستیک ایرانی با برد رسمی ۲ هزار کیلومتر به نمایش عمومی درآمد.

اولین موشک بدون بالک ایرانی، موشک بالستیک سوخت مایع قیام-۱ بود که در رده میانبرد طراحی شده و آن را حاصل ۲۵ سال تلاش و تجربه کشور در زمینه موشک های سوخت مایع بالستیک می دانند که با ترکیب خلاقیت و نوآوری و شجاعت در اجرای طراحی های جدید و کنار گذاشتن طرح های مرسوم تا آن زمان به وجود آمد. از این موشک که طرح آن کاملاً بومی بوده در ۲۹ مرداد ۱۳۸۹ رونمایی شد. به گفته مسئولان دفاعی، ایده اولیه این موشک را شهید حسن تهرانی مقدم به صنعت داد تا موشکی با برد متوسط مخصوص پایگاه های آمریکایی مستقر در اطراف ایران شکل بگیرد و ساخته شود.

تفاوت اصلی موشک قیام با سایر موشک های بالستیک ایرانی در حذف بالک های ثابت پایدارساز از انتهای بدنه است. این بالک ها که به شکل ذوزنقه قائم الزاویه در تمام موشک های بالستیک خانواده شهاب، قدر و سجیل و حتی ماهواره برهای سفیر و سیمرغ دیده می شوند نقش مهمی در ایجاد پایداری موشک دارند اما در موشک قیام با عدم اتکا به بالک های فوق، تمام وظیفه ایجاد پایداری به عهده سامانه های کنترلی با همان عملگرهای نصب شده در خروجی پیشران سوخت مایع است.

این کار مزیت هایی از جمله کاهش وزن و بازتاب راداری را به همراه داشته، ذخیره و انبارداری، حمل و نقل و بارگذاری آن در پرتابگر را نیز ساده تر می کند. این ویژگی به واسطه دستیابی به سطح بالاتری از فناوری تأمین پایداری و کنترل موشک، تنها به واسطه سامانه کنترل بردار رانش در خروجی موتور و کاهش قابل توجه عوامل بروز خطا در این موشک از جمله استقرار دقیق موشک روی پرتابگر، سامانه های هدفگیری و هدایت و کاهش تلاطم سوخت مایع در مخزن و ... دارد. همچنین با توجه به جدید بودن این موشک احتمالاً از فناوری های پیشرفته و سامانه های تمام دیجیتال در بخش های الکترونیکی آن استفاده شده است.

موشک قیام بر روی پرتابگر خود که متفاوت با پرتابگر موشک های شهاب-۱ و ۲ است

به نظر می رسد این موشک به مرور به طور کامل جایگزین شهاب-۲ خواهد شد زیرا در حالی که میزان سرجنگی و قطر این دو یکسان است، تنها با کمی افزایش طول و ۱۰۰ کیلوگرم افزایش جرم (۱.۶۵ درصد بیشتر)، به ۳۰۰ کیلومتر برد بیشتر (۶۰ درصد افزایش) می رسد. این موشک نیز به بیشینه ارتفاع ۱۲۶ کیلومتر در بیشترین برد خود می رسد. در واقع با ساخت و تولید انبوه موشک قیام عملاً موشکی با ابعاد شهاب-۱ و ۲ اما با برد بسیار بیشتر و قابلیت بهره مندی از سرجنگی های جدید و متنوع پدید آمده است.

میزان سرجنگی موشک قیام در برخی منابع ۶۴۵ کیلوگرم ذکر شده و در آخرین اخبار اعلام شده راجع به پیشرفت های موشکی کشور، قابلیت حمل انواع سرجنگی از جمله بارانی برای موشک قیام اعلام شده است. همچنین موشک قیام نیز قابلیت شلیک از سیلوهای زیرزمینی را دارد. در مطالب منتشره از رسانه ملی در مورد این موشک گفته شده امکان شلیک قیام از پرتابگرهای خاص نیز وجود دارد که به مدد حذف بالک های انتهای بدنه پدید آمده است اما اشاره ای به نوع این پرتابگرهای خاص نشده. با نگاهی به موشک های بالستیک ساخت قدرت های موشکی دنیا مشاهده می شود امروزه تمام موشک های بالستیک پرتاب شونده از زیردریایی فاقد بالک هستند.

موشک خرمشهر؛ قیام فناورانه و جسورانه ایرانی

حال موشک خرمشهر که اخباری از آزمایش آن در سال گذشته، در برخی رسانه های غیررسمی منتشر شده بود با قطر بیشتر که در حدود ۱.۵ متر یا بیشتر قابل تخمین است و طولی در حد موشک شهاب-۳ یعنی در حدود ۱۵ متر در رژه روز جمعه ۳۱ شهریورما سال ۱۳۹۶ نمایش داده شده است. بنا بر اخبار اعلام شده این موشک به برد ۲۰۰۰ کیلومتر رسیده و قابلیت حمل کلاهک منفرد یا چندگانه تا ۱۸۰۰ کیلوگرم را دارد. هنوز اعلام نشده این موشک از نوع سوخت جامد یا مایع است اما در هر صورت با توجه به قطر بالاتر این موشک، یک طراحی کاملاً جدید ولی بر اساس تجربیات موفق گذشته به انجام رسیده است.

کلاهکی که در موشک خرمشهر مشاهده می شود از نوع مخروطی ساده با یک نوک غیر تیز با انحنای کم برای کاهش اثرات مخرب حرارت در سرعت های پروازی بالا و هایپرسونیک است اما می توان انتظار داشت کلاهک های دیگری که در موشک هایی مانند سجیل و قدر از نوع سه مخروطی نصب شده برای موشک خرمشهر نیز طراحی شود. بر اساس شکل ظاهری کلاهک خرمشهر در ناحیه دماغه، می توان سرعت این موشک را بیش از ۱۵ ماخ تخمین زد.

موشک خرمشهر با توجه به ساختار خود و عدم نیاز به بالک و طول کمتر نسبت به موشک های قدر و سجیل  و عماد، کاندیدای اول بکارگیری در یک پرتابگر زیرسطحی در آینده است. این موشک نیز مانند قیام، در مرحله روشن بودن پیشران، تنها با اتکا به سامانه «کنترل بردار رانش» هدایت می شود. کلاهک جداشونده آن نیز می تواند با اتکا به تجربه موشک عماد که دارای خطای چند متر در برد ۲۰۰۰ کیلومتری است با قابلیت هدایت تا انتهای مسیر طراحی شود هر چند که تجهیزات کنترل آیرودینامیکی روی کلاهک نمونه رونمایی شده خرمشهر دیده نمی شود.

به گزارش مشرق، در عین حال با توجه به اینکه وزن کلاهک این موشک بالستیک جدید، ۱۸۰۰ کیلوگرم اعلام شده، می توان با مقایسه اعداد اعلامی برای سایر موشک های رونمایی شده کشورمان، آنرا مرگبارترین موشک ایرانی برای حمله به دشمن و هر متجاوز توصیف کرد. در عین حال، قطر بیشتر این موشک جدید به نسبت نمونه های دوربرد دیگر ایرانی، این امکان را به آن می دهد که چنین کلاهک سنگین تری را حمل کند. 

البته این قابلیت موشک خرمشهر که در فاز نهایی، کلاهک آن تبدیل به چند کلاهک با قابلیت اصابت به اهداف گوناگون شود، یک جهش قابل توجه در طراحی ها و حمله به اهداف مختلف محسوب خواهد شد به گونه ای که عملا، هر موشک خرمشهر، می تواند وظیفه ۲ یا ۳ موشک بالستیک را بر عهده بگیرد و با کمک مدل جدید طراحی خود، اطمینان و اثربخشی بیشتری را به دنبال داشته باشد.