به گزارش مشرق، برخلاف مشی تحریم‌های نظامی و اقتصادی سابق دولت آمریکا که در آن به صورت قهری تمام دسترسی‌های ممکن برای ایران از بین می‌رفت، ایالات متحده در تحریم‌های جدید خود به صورت گزینشی و هدفمند عمل می‌کند، به این صورت که در موضوع «تحریم ارتباطات» بخشی از خدمات کاربردی مردم را مسدود و بخشی که خود می‌خواهد، به صورت بارش اطلاعاتی در اختیار کاربر ایرانی قرار می‌دهد، یعنی آمریکا به عنوان صاحب فناوری‌های ارتباطاتی تصمیم می‌گیرد کاربران ایرانی به چه بخش‌هایی از اینترنت دسترسی داشته باشند و چه بخش‌‍‌هایی برای آنها فیلتر باشد.

در ماه‌های اخیر سرفصل جدیدی به تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران اضافه شده است؛ تحریمی که حداقل با زندگی ۴۰ میلیون ایرانی که با اینترنت سر و کار دارند در ارتباط مستقیم است.

«تحریم ارتباطات» کلیدواژه جدید تحریم‌ها علیه ایران است، محدود کردن کاربران ایرانی در گوگل آنالیتیک، عدم اجازه بارگذاری اپلیکیشن‌های ایرانی در اپ‌استور و گوگل‌پلی، مسدود کردن برنامه‌های آموزشی گوگل برای دانشجویان و اساتید دانشگاه مانند برنامه کورسرا (Coursera) و تحریم اپراتورهای ایرانی توسط انجمن جهانی موبایل یا همان GSMA بخشی از این تحریم‌هاست.

نکته جالب این تحریم‌ها هدفمند بودن آنهاست، یعنی طراح این تحریم‌ها (خزانه‌داری آمریکا) تمام فضای فناوری ارتباطی در دسترس کاربران ایرانی را محدود نکرده بلکه بخش‌های مفید و کاربردی مورد نیاز کاربران را تحریم کرده است.

اینترنت خوب، اینترنت بد در حال حاضر قریب به ۱۵ درصد کاربران موبایل در ایران آیفون دارند و از سیستم عامل IOS استفاده می‌کنند که باید انحصارا اپلیکیشن‌های خود را از بستر   App Store دریافت کنند و هیچ راه جایگزین دیگری ندارند؛ پس از تحریم‌های جدید خزانه‌داری آمریکا عملا دریافت اپلیکیشن‌های بومی برای آیفون‌داران غیرممکن شده است. همین رفتار برای کاربران سیستم عامل Android و بستر دریافت اپلیکیشن Google Play اتفاق افتاده اما به دلیل وجود بسترهای دریافت برنامه بومی مشکلی برای کاربران ایجاد نکرده است.

تحریم اپلیکیشن‌های کاربردی ایرانی در حالی اتفاق می‌افتد که اپلیکیشن‌هایی مانند جم آنلاین (وابسته به گروه شبکه‌های جم ترکیه) و رادیو جوان (بستر بارگذاری موسیقی‌های مجاز و غیرمجاز به زبان فارسی) و اپلیکیشن‌هایی که به نوعی مروج فرهنگ غربی و مورد تایید دولت آمریکاست در App Store و Google Play محدود نشده‌اند و به فعالیت خود ادامه می‌دهند. 

گوگل بزرگ‌ترین شرکت ارائه‌دهنده خدمات ارتباطی هم در پازل تحریم مدیریت شده ارتباطات ایران نقش ایفا می‌کند. بنا بر آمار منتشر شده توسط مرکز ملی فضای مجازی، با وجود اینکه گوگل ۹۵ درصد سرویس‌های جست‌وجوی خود را برای کاربران ایرانی آزاد گذاشته اما ۱۰۰ درصد خدمات برنامه‌نویسی و ایجاد کسب و کارهای نوین خود را برای کاربران ایرانی مسدود کرده است. 

جالب اینجاست که سرویس‌های جست‌وجو در کشورهای صاحب تکنولوژی برای عدم دسترسی کاربران به دیپ‌وب‌ها و سایت‌های مخصوص بزرگسالان به صورت کاملا آزاد در اختیار کاربران قرار نمی‌گیرند و محدودیت‌هایی برای آنها لحاظ می‌شود. بنا بر این گزارش، شرکت‌های ارائه‌دهنده فناوری اطلاعات آمریکایی به طور هدفمند سعی دارند کاربران ایرانی را از استفاده مناسب از اینترنت و دسترسی کشور به ابزارهایی که می‌تواند باعث رشد کسب و کار و اشتغال در فضای مجازی شود، دور کنند.

در حال حاضر ۴۴ درصد خدمات گوگل برای ایران مسدود است که در این بین ۱۰۰ درصد از خدماتی که مورد نیاز توسعه‌دهندگان کسب‌وکارهای نوپاست مشمول این محدودیت‌ها می‌شود.

تحریم‌های مالی آمریکا بهانه صاحبان فناوری ارتباطات

در همین حال محمدحسین کاشی، کارشناس فناوری ارتباطات و توسعه‌دهنده وب و اپلیکیشن درباره تحریم‌های جدید در این حوزه، گفت: از لحاظ قانونی نمی‌شود به شرکت‌هایی که اپلیکیشن‌های ما را تحریم می‌کنند فشار وارد کنیم به دلیل اینکه اولا این شرکت‌های تحریم‌کننده همگی خصوصی هستند و دوم اینکه آنها به دلیل تحریم‌های آمریکا از ایران درآمدی ندارند و طبیعی است که ما را محدود کنند. کاشی افزود: دلیل نفع نبردن بسترهایی مانند Google و App Store از ایران، تحریم‌های مالی ایالات متحده آمریکاست. در حال حاضر امکان ارتباط مالی از ایران با این شرکت‌ها وجود ندارد.

کاشی‌ تصریح کرد: نبود ارتباط مالی و تحریم‌های مالی آمریکا بهانه و توجیه شرکت‌هایی همچون Google است. آنها از طریق تحریم‌ها به دنبال مقاصد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی هستند که باید برای این موضوع چاره اندیشید. وی در پاسخ به این سوال که برای دور زدن تحریم‌های آمریکا وی‌پی‌ان‌های تغییر آی‌پی مناسب است یا خیر، گفت: سرویس‌دهندگان وی‌پی‌ان در ایران همگی با صاحبان فناوری در ارتباط هستند و شاید خودشان باشند، آنها به سرعت اپلیکیشن‌هایی را که در ایران مخاطبان‌شان زیاد شود مسدود می‌کنند.

کاشی‌ ادامه داد: ما همیشه در حوزه ارتباطات وابسته بودیم و یک روز باید به سمت بومی‌سازی برویم زیرا مادامی که این فناوری در اختیار کشورهای تحریم‌کننده ایران است این ماجرا ادامه خواهد داشت. این توسعه‌دهنده اپلیکیشن ضمن بیان اینکه بشدت در ایران نیاز به اپلیکیشن‌های کاربردی احساس می‌شود، گفت: یکی از نیازهای اساسی حوزه ارتباطات در حال حاضر اپلیکیشن‌های جغرافیامحور است، اصالت برنامه waze مشخص است و Google maps  هم دست‌کمی از آن ندارد، سوال اینجاست که با وجود نیاز مبرم مردم به اپلیکیشن بومی مسیریاب این کار در داخل انجام نمی‌شود؟

وی تصریح کرد: با شیوع استفاده از اپلیکیشن‌های مسیریابی که از خارج مدیریت می‌شوند هر کاری ممکن می‌شود، شما تصور کنید مدیران این شرکت‌ها می‌توانند هر خیابانی را که می‌خواهند در تهران شلوغ یا خلوت می‌کنند یا به راحتی اطلاعات رفت و آمد شهروندان و مقاصد آنها را رصد می‌کنند؛ این کوچک‌ترین کاری است که از دست آنها برمی‌آید.

این کارشناس حوزه فناوری ارتباطات با مثال الگوی رفتاری کشور چین در حوزه فناوری‌های ارتباطی، تشریح کرد: در چین به جای بهره‌گیری از گوگل از یک بستر بومی استفاده می‌کنند که تا ۸۰ درصد خدمات گوگل را در اختیار کاربر خود می‌گذارد یا اینکه بسترهای دریافت اپلیکیشن از مبدا در گوشی‌های چینی نصب می‌شود. در حال حاضر سامسونگ این کار را برای چین کرده، یعنی بستر دریافت اپلیکیشن‌های چینی به محض تولید موبایل روی آن بارگذاری می‌شود.

وی در پایان گفت: ما باید با سرعت بیشتری به سمت تقویت اپلیکیشن‌های ایرانی حرکت و شرایط پرداخت الکترونیکی را نیز برای بهره‌گیری از اپلیکیشن‌های خارجی فراهم کنیم. 

آنچه می‌توان در انتها عنوان کرد این است که گلابی‌های برجام در حوزه ارتباطات کرم انداخته‌اند و پس از این توافق نه تنها ارتباط ایران با کشورهای صاحب فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی بهتر نشده بلکه هر روز دایره تحریم‌های ایران در این حوزه تنگ‌تر و تنگ‌تر می‌شود. امید است در سنوات آتی صنعت ارتباطات کشور به سمت خودکفایی حرکت کند یا در غیر این صورت با دیپلماسی پایدار به سمت توافقی حرکت کنیم که نیازهای مردم در آن نادیده گرفته نشود.
 

منبع: روزنامه وطن امروز