سرویس ورزش مشرق- «تیم ملی هلند به جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه راه نیافت». این خبر، آنقدر شوک برانگیز بود که بلافاصله تبدیل به تیتر یک رسانه‌های ورزشی جهان شد. شایسته‌ترین مغلوب فینال‌ها و نیمه‌نهایی‌های ادوار مختلف جام جهانی، این بار در مرحله مقدماتی متوقف شد و داغ حسرت را بر دل مردم هلند و هواداران فوتبال در سرتاسر جهان که جام جهانی ۲۰۱۸ را باید بدون هلند متصور شوند گذاشت. گزارش حاضر، به واکاوی علل عدم صعود هلند به جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه می‌پردازد.

شاید بهتر است که اوضاع تیم ملی هلند را از یورو ۲۰۱۲ بررسی کنیم و به دوره زمانی ۵ ساله سیاهی که گریبانگیر این تیم شده بپردازیم. هلند جام جهانی ۲۰۱۰ با مربیگری «برت فان مارویک» و دستیاری «فرانک دی بوئر» را می‌توان بهترین هلند از آغاز هزاره سوم تاکنون البته در کنار هلند ۲۰۱۴ «لوئیس فان خال» دانست. تیمی که موفق شد در آفریقای جنوبی مقتدرانه همه حریفان را کنار بزند و در فینال در مقابل اسپانیای قدرتمند قد علم کند و اگر «آرین روبن» موقعیت رو در رو با «ایکر کاسیاس» را از دست نمی‌داد، هلند اولین قهرمانی جام جهانی در تاریخ خود را به دست می‌آورد. تیم فان مارویک، یک تیم عالی بود. اگر منصف باشیم، باید فرزندان سرزمین لاله‌های نارنجی را شایسته‌ترین مغلوبان فینال‌ها و نیمه‌نهایی‌های ادوار مختلف جام جهانی بدانیم.

در هر حال، فان مارویک بر خلاف درخشش در جام جهانی ۲۰۱۰، عملکرد خوبی در یورو ۲۰۱۲ نشان نداد. تیم او در «گروه ب» موسوم به «گروه مرگ» در کنار آلمان، پرتغال، و دانمارک بود اما باز دلیل موجه برای شکست نایب قهرمان جهان در مقابل هر سه تیم نمی‌شد. فن مارویک، بلافاصله پس از حذف هلند از جام، استعفانامه خود را تحویل داد.

برت فان مارویک

پس از فان مارویک، فدراسیون فوتبال هلند «لوئیس فان خال» را برای دومین مرتبه به کار گرفت. نمایش هلند در مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۴ عالی بود؛ ۹ برد و یک مساوی و صعود مستقیم به جام جهانی با اقتدار کامل. در جام جهانی ۲۰۱۴ هم عملکرد هلند جوانی که فن خال آماده کرده بود، بسیار خوب بود. اکثر بازیکنان جوان و تازه‌کار بودند اما هلند در گروه خود موفق به شکست ۵ بر یک اسپانیا، قهرمان دوره پیشین جام جهانی شد و پس از چند بازی نهایتا به نیمه‌نهایی رسید. در نیمه نهایی، آرژانتین توانست با مشقت بسیار در ضربات پنالتی موفق به شکست هلند شود و اگر فرصت‌سوزی‌های آرین روبن نبود، هلند را باید در فینال می‌دیدیم. در هر حال، هلند در بازی رده‌بندی پیروز شد و به مقام سوم جهان دست پیدا کرد. فن خال، قویا از سوی منتقدین و فدراسیون فوتبال هلند تشویق و تمجید شد. او با تیم جوان و تقریبا بی‌تجربه خود توانسته بود به مقام سوم جهان دست یابد. اما لوئیس فن خال علیرغم میل شدید مدیران فوتبال هلند، ترجیح داد که هلند را به مقصد منچستر یونایتد ترک کند.

لوئیس فان خال

فدراسیون فوتبال هلند، پس از فان خال به سراغ «گاس هیدینک» برای یورو ۲۰۱۶ رفت. اما هیدینک در ژوئن ۲۰۱۵ استعفا داد و دستیارش «دنی بلایند» سکان هدایت تیم را در دست گرفت. هلند، در مقدماتی یورو ۲۰۱۶ به خاطر میراثی که هیدینک به جا گذاشته بود و عدم مدیریت بحران از سوی بلایند، از وضعیت بسیار بدی برخوردار بود و در نهایت برای اولین بار پس از سال ۱۹۸۴ نتوانست که به جام ملت‌های اروپا راه پیدا کند. مدیران فدراسیون فوتبال هلند، سه سال دیگر با بلایند کنار آمدند اما در نهایت پس از باخت ۲ بر صفر در مارس ۲۰۱۷ در مقابل بلغارستان، خشمگین و سراسیمه «دیک آدفوکات» (دیک ادووکات) را جایگزین‌اش کردند.

دیک آدفوکات

در می ۲۰۱۷، فدراسیون فوتبال هلند برای سومین بار «دیک آدفوکات» را به خدمت گرفت. او دو بار پیش از این سکان هدایت نارنجی‌ها را در جام جهانی ۱۹۹۴ که هلند در نیمه‌نهایی در مقابل برزیل مغلوب شد و در سال ۲۰۰۴ که این بار در نیمه‌ نهایی در مقابل پرتغال مغلوب گردید را در دست داشت. همین دلیل باعث شد که فدراسیون فوتبال هلند بار دیگر به او اعتماد نماید و برای جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه بر روی حساب باز کند. اما واقعیت این بود که آدفوکات نه در طی این چند سال اخیر رزومه جذاب و چشمگیری به دست آورده بود و نه از حیث فنی و تاکتیکی همگام با مربیان روز دنیا جلو آمده بود. پس، انتخابی توام با طمانینه بود که شدن‌اش، به اتکای اعتماد به تجربه عملی گشت.

او به محض شنیدن پیشنهاد فدراسیون فوتبال کشورش، بی‌درنگ سکانداری باشگاه فنرباغچه ترکیه را رها کرد و رهسپار سرزمین مادری شد. به مجرد اینکه وارد هلند شد، سکان را از دست «فرِد گریم» –مربی موقت- گرفت و «رود گولیت» بی‌تجربه را به عنوان دستیار برگزید. گولیت، پیوسته در پست‌های اداری یوفا و فیفا رفت و آمدی داشت و با دنیای مربیگری به طور حرفه‌ای آشنا نبود. لذا، انتخاب یک دستیار برای کارآموزی و تجربه‌اندوزی در آن برهه حساس زمانی، یک اشتباه بود و موجب انتقاد برخی از رسانه‌های هلندی شد. تیم ملی هلند، نیاز به یک دستیار تاکتیک‌شناس به‌روز داشت نه یک فوتبالیست سابق صرفا باتجربه. اما به هرحال، مدیران مستاصل و آشفته فدراسیون فوتبال هلند، به قول «هانس فان بروکلن» -مدیر فنی فدراسیون- بهترین سناریو را وجود آدفوکاتی می‌دانستند که دو بار قبل از آن، توانسته بود که هلند را به دو تورنمنت معتبر برساند؛ هر چند که تمام افتخار دوران کار آدفوکات همان دو تورنمنت بود.

آدفوکات و گولیت

اگر منصف باشیم باید بگوییم که به رغم رزومه نه چندان درخشان آدفوکات، وی تمامی تلاش خود را کرد. او از «وینسنت یانسن» بهترین بازیکن جوان تیم ملی را ساخت و خط دفاعی را تمرکز خوبی بخشید آنقدر که هافبک‌های تیم همچون «وسلی اسنایدر» و «دیوی پراپر»، با اعتماد بنفس بیشتری بازی می کردند.

آدفوکات یک تیم منسجم ساخت و تمامی تلاش خود را کرد. نتیجه آن شد که هلند در دوران وی، به غیر از باخت ۴ بر صفر در مقابل فرانسه، توانست با نتیجه ۵ بر صفر لوگزامبورگ را شکست دهد؛ سپس ۳ بریک بلغارستان و ۳ بریک بلاروس را مغلوب ساخت. اما برای تفاضل گل بهتر در مقابل سوئدی که در رده دوم جدول جای داشت، باید ۷ با توپ را وارد دروازه سوئدی‌ها می‌کرد تا بتواند وارد مرحله پلی آف شود. اما نهایتا با نتیجه ۲ بر صفر پیروز شد و با حذف از مقدماتی یک تورنمت مهم دیگر، باز هم این حسرت لعنتی همیشگی گریبانگیر نارنجی‌ها گردید.

فیلم  / جلسه تمرینی آدفوکات با تیم ملی هلند

هلند، امسال برای دومین بار طی ۵ جام جهانی گذشته، نتوانست مجوز صعود به جام را کسب کند. یک بار هم در مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ دچار چنین شکستی شد. وقتی در مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲، لوئیس فان خال با آن همه ستاره آژاکسی موفق به صعود به جام نشد، شوکی که امروز در رسانه‌ها و مردم سرزمین لاله‌های نارنجی را در بر گرفته، شکل گرفت. اما در آن زمان، تیم ملی هلند پایگاه ستارگان بود و امروز فاقد ستاره؛ روبن هم دیگر ستاره نیست و در ۳۳ سالگی، به فکر روزهای بازنشستگی خود از فوتبال است.

درست است که آدفوکات تیم وارفته بلایند را تا حد زیادی جمع و جور کرد اما سه مشکل بزرگ داشت که همان‌ها مانع از صعود هلند به جام جهانی شد. روزنامه ایندپندنت در مقاله اخیر خود، یکی از اصلی‌ترین مشکلات تیم ملی هلند را اتکای بیش از حد بر بازیکنان پیر دانسته است. «رایان بابل» ۳۰ ساله که مهاجم کناری لیورپول است و یا «رایستون دِرندِه» و فراتر از آن، روبین فان پرسی، وسلی اسنایدر، و آرین روبن که هر سه، ۳۰ سال را رد کرده‌اند. این روزنامه، دومین نقصان کار آدفوکات را استفاده از بازیکنان بی‌کیفیت می‌داند. کسانی مثل «ممفیس دیپای» که اکنون از روزهای اوج خود بسیار فاصله گرفته و یا «جوردی کلاسی» که در خود ساوتهامپتون ضعیف هم چندان تحویل‌اش نمی‌گیرند و یا «مارکو فان خینکل» که بازیکن قرضی چلسی در آیندهوون است.

فیلم / هلند ۲-سوئد صفر؛ پیروزی‌ تلخ

مشکل سومی که «مارک کریچلی» -کارشناس ایندپندنت- به آن اشاره می‌کند، این است که لیگ فوتبال هلند از مابقی لیگ‌های اروپایی جا مانده است. ریتم کند این فوتبال و مربیان هلندی که دارای همین عقب‌ماندگی از فوتبال مدرن هستند، یکی از اصلی‌ترین علل عدم صعود تیم ملی هلند به جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه می‌باشد. وی، به عنوان شاهد، این مورد را متذکر می‌شود که تنها ۲ مربی هلندی توانسته‌اند که در میان ۵ لیگ معتبر اروپا اندک جایی داشته باشند. «رونالد کومان» در اورتون و «پیتر بوش» در دورتموند. «فرانک دی بوئر» هم که اخیرا از کریستال پالاس اخراج شد چرا که فوتبال کند و مالکیت‌نهاد او اصلا به مذاق فوتبال مدرن امروز انگلیس خوش نمی‌آمد. فوتبالی که یکی از فوتبال‌های مدرن اروپا با حضور اندیشه‌های نوی افرادی چون پپ گواردیولا، زین‌الدین زیدان، ژوزه مورینیو، آنتونیو کونته، مائوریسیو پوچتینو، یورگن کلوپ، اونای امری، و ماسیمیلیانو آلگری است. در سطح ملی اروپا هم مربیان متفکری چون «یوآخیم لو» (سرمربی آلمان)، «دیدیه دشام»(مربی فرانسه)، «روبرتو مارتینز» (سرمربی بلژیک)، «فرناندو سانتوس» (سرمربی پرتغال)، «گرت ساوتگیت» (سرمربی انگیس)، «آدام ناوالکا» (سرمربی لهستان) و «هیمیر هالگریمسون» (سرمربی ایسلند) را داریم. فان خال را در منچستر ببینید: «فلسفه خسته‌کننده» او، بالاخره مدیران شیاطین سرخ را به ستوه آورد و عذرش را خواستند و حالا با حضور مورینیو، شاهد قدرت‌نمایی سرخ‌ها در صدر جدول لیگ برتر در کنار منچستر سیتی گوآردیولا هستیم.

فلسفه فوتبال در هر دوره تغییر می‌کند و این بسیار طبیعی است. اما مربیان هلندی ظاهرا این را باور نکرده‌اند. نمایش خیره‌کننده هلند در جام‌های جهانی ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ برای همان زمان کارآیی داشت و سیر تاریخی سه سال اخیر، نشان‌ می‌دهد که فوتبال وارد دوره جدیدی شده و از فان خال ۲۰۱۴ تا آدفوکات ۲۰۱۷، عملا در هر جایی بوده‌اند فلج شده و با سرافکندگی عذرشان را خواسته‌اند.

اکنون میانگین سنی تیم هلند، ۲۵.۲ است. بسیاری از بازیکنان از دهه ۱۹۹۰ بوده و مهم‌ترین آنها شاگرد «پیتر بوش» بودند که در ماه می گذشته با آژاکس به فینال لیگ اروپا دست یافت. تیم، جوان است و قبراق و مستعد. اما، این اصلا کافی نیست. اندیشه هلندی‌ها باید تغییر کند و جامه نو به تن نماید. هلندی‌ها، مجبورند و باید پا به پای فوتبال نوین دنیا حرکت کنند و در غیر اینصورت، محکوم به سرخوردگی در تورنمنت‌های بزرگ هستند. ایندپندنت، در پایان این سوال را مطرح می‌کند که «براستی هلند با جمعیتی کمتر از نصف جمعیت لهستان که حتی در عمرش یک بار طعم رویارویی با بزرگان فوتبال جهان در یک تورنمنت بزرگ را نچشیده است، توانسته سال‌ها خود را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تیم‌های تاریخ فوتبال اثبات کند. اما چه شده که امروز همان لهستان تشنه صعود به یک تورنمنت معتبر، در اوج اقتدار به طور مستقیم به جام جهانی صعود می‌کند و هلند پرافتخار، به جایی می‌رسد که کارش به اما و اگر در مرحله مقدماتی می‌افتد؟». هلند را اندیشه‌ای نو باید؛ هم از آن دست که مربیان موفق روز دنیا با فوتبال مدرن خود در سر دارند.

منابع:

https://www.theguardian.com/football/2017/may/08/dutch-fa-to-appoint-dick-advocaat-third-spell-coach
https://www.thesportsman.com/articles/how-dick-advocaat-has-guided-the-netherlands-to-the-brink-of-world-cup-qualification
http://www.independent.co.uk/sport/football/international/holland-world-cup-2018-netherlands-sweden-a7993326.html
https://fivethirtyeight.com/features/the-netherlands-is-in-a-world-of-trouble-and-argentina-might-be-too/
http://www.goal.com/en-us/news/holland-need-barcelona-like-miracle-to-qualify-for-world-cup/v7drbkv2picr12ua2lknhdtyh
http://www.foxsports.com/soccer/story/netherlands-2018-world-cup-qualifying-euro-2016-032617