به گزارش مشرق، پس از اظهارات جنجالی ترامپ و سپردن سرنوشت برجام به کنگره از سوی آمریکا، از طرفی شاهد حمایت کشورهای اروپایی از برجام و از سوی دیگر ورود به مسائل موشکی و منطقهای ایران از سوی این کشورها هستیم. آنچه در ادامه میآید حاصل گفتوگوی ما با حشمتا... فلاحتپیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی و تحلیلگر مسائل بینالملل برای شفافسازی در زمینه آینده رابطه ایران و اروپا و تبیین مسیر طی شده این رابطه تاکنون است.
مقام معظم رهبری در دیدار نخبگان اروپاییان را خطاب قرار دادند و تاکید داشتند از موضعگیری اروپا برای حفظ برجام استقبال میکنیم ولی این حمایت زبانی را کافی ندانستند. به نظر شما چرا در این مرحله اروپا خطاب قرار گرفته است؟
از ابتدا که بحث مذاکرات هستهای مطرح شد بارها از سوی مقام معظم رهبری با اشاره به سابقه و عملکرد بد آمریکا به صراحت اعلام شد که ما اعتمادی به آمریکا نداریم و آمریکا به هیچوجه قابل اعتماد نیست. از این جهت در ابتدای سیر مذاکرات هستهای مناسباتی بین ایران و اروپا شکل گرفت. به هرحال ابتدا مذاکرات هستهای با روسای اتحادیه اروپا شکل گرفت و اولین دور مذاکرات برگزار شد. به عبارتی از همان زمان که آقای روحانی مسئولیت پرونده هستهای را بهعنوان دبیر شورای امنیت ملی داشت باب مذاکرات با اروپا را عملا ایران باز کرد. ولی عملا نتایج این مذاکرات هم به دلیل مداخلات آمریکا تحتالشعاع قرار میگرفت و اروپا تعهدات خود با ایران را به دلیل این مداخلات زیرپا میگذاشت.
به این معنی که آمریکا به نوعی خود را طرف مذاکره میدانست؟
بله، کاملا مشخص بود که آمریکاییها میخواهند خودشان پای مذاکره باشند. در نهایت هم با وساطت اروپاییها مذاکرات در قالب گروه 1+5 شکل گرفت و آمریکا نیز به همراه اروپا پای میزمذاکره آمد. همان زمان هم مقام معظم رهبری این موضوع را تصریح کردند که ما به آمریکا اعتماد نداریم ولی مذاکرات را برای دفع شر و بهانه با تاکید بر حفظ مواضع و منافع جمهوری اسلامی ایران ادامه میدهیم.
بعد از امضای برجام عملا وارد فاز اجرای تعهدات طرفین شدیم. در این مرحله نیز ایرانیها به تکلیف خودشان عمل کردند ولی آمریکاییها همچنان مانعسازی کردند. اروپا همواره شاهد دیپلماسی توام با حسننیت ایران و دیپلماسی منفی و عهدشکنی آمریکا بوده است. از این جهت اروپاییها در حال حاضر نباید به حرف بسنده کنند بلکه باید در عمل هم در قبال رویکرد مشارکتجویانه و تعاملی جمهوری اسلامی ایران، واکنشهای مثبت انجام دهند. از طرفی هم در نقد و مقابله با سیاستهای ایالات متحده آمریکا کوتاهی نکنند و از طرف دیگر در پذیرش همکاریهای آینده با جمهوری اسلامی ایران و جبران آن بحث از عهدشکنیهایی که آمریکاییها در تحریمزدایی ایران دارند، فعال باشند.
در حال حاضر که اظهارات مقامات اروپایی طرف مذاکره حول تاکید بر حفظ برجام و در عین حال مداخله در مسائل دفاعی- موشکی و منطقهای ماست و حتی در نشست بروکسل نیز به این مساله تاکید داشتند و به صراحت فشار بر ایران در زمینه مسائل موشکی را اظهار داشتند.
همانطور که مقام معظم رهبری مطرح کردند اروپا باید وارد فاز عملی حمایت از برجام شود و به صرف حمایت زبانی از برجام شرط کافی برای حفظ توافق نیست. از طرف دیگر خط قرمزی است که برای نهتنها اروپا بلکه تمام کشورها داریم. اگرچه در موضوع هستهای وارد مذاکرات شدیم و به تعهدات توافق پایبند هستیم ولی مسائل دفاعی و امنیتی خط قرمز ماست و به هیچ وجه در این زمینه نه الحاق به برجام را میپذیریم و نه وارد مذاکره میشویم. اروپاییها میدانند اگر ایران نبود داعش به مرز و دروازههای اروپا میرسید. توان دفاعی ایران در حال حاضر حتی در خدمت صلح و امنیت، قاره اروپا هم قرار گرفته است.
لذا همانطور که مقام معظم رهبری هم این هشدار را دادند، اروپا نباید وارد بازیای که آمریکاییها مبنیبر مذاکره بر سر برنامههای موشکی ایران شروع کرده است، بشود.
این خط قرمز به دو دلیل است ابتدا اینکه توان دفاعی ایران قابل مذاکره نیست و حتی به سود اروپاییها هم هست که کشوری به ثبات و صلابت ایران اسلامی بتواند بایستد. در شرایطی که منطقه، منطقه ناآرامی است ایران توانسته با اصول خود اتکایش علیرغم عداوتها ثبات را شکل دهد و توان موشکی و دفاعی خود را حفظ و ارتقا دهد.
موضوع قابل توجه بعدی اینکه مرزهای آمریکا عملا از مرزهای ما دور است. به تدریج امنیت ایران با امنیت کشورهای اروپایی مولفههای مشترکی را به خودش میگیرد و از طرف دیگر آمریکاییها نهتنها به تعهدات منطقهای خودشان عمل نکردند بلکه نقش اصلی را در گسترش تروریسم داشتند. از این رو کشورهای مختلف اروپایی و غرب آسیا نسبت به سیاستهای آمریکا نقد جدی دارند و خواهان امنیت خوداتکا هستند.
از این رو ما نهتنها به هیچوجه وارد مذاکرات حول محور مسائل امنیتی و دفاعی خود نخواهیم شد بلکه به هیچوجه درخصوص منطقه نیز با توجه به سابقه تاریخی بد آمریکا، ایران به هیچ وجه وارد مذاکرهای نمیشود که یک طرف آن آمریکا باشد. راهبرد آمریکا از مذاکرات صرفا مبتنیبر بیثباتی منطقه است و کشورهای مختلف قربانی راهبرد منفی آمریکا شدند. از این رو ایرانیها با توجه به پختگی سیاسی و دیپلماسیای که دارند به هیچوجه وارد میادین طراحی شده توسط آمریکا نخواهند شد.
به خاطر سیاستهای غلط آمریکا کارد امنیت به استخوان همه کشورها رسیده است
با توجه به توصیفی که داشتید اروپا باید به بیثباتسازی آمریکا در منطقه معتقد باشد، ولی برخلاف این وصف شاهد همنوایی اروپا با آمریکا در این زمینه بودهایم و تاکید مقامات تروییکای اروپا شاهد مثالی بر این مساله است.
دوران این ادعاهای اروپا و آمریکا گذشته است. آمریکاییها در گذشته هم ایران را عامل بیثباتی معرفی کردهاند. آمریکاییها هدفشان این است که در لوای ادعایی که علیه ایران مطرح میکنند سیاستهای منفی خودشان را پیش ببرند.
طی این سالها گروههای تروریستی را پرورش دادند، مانع شکلگیری دموکراتخواهی در کشورهای مرتجع عرب شدند و از سیاستهای کودککشی اسرائیل و عربستان نهتنها حمایت که لاپوشانی نیز کردهاند. در حال حاضر بهخاطر سیاستهای غلط آمریکا کارد امنیت به استخوان همه کشورها رسیده، لذا کشورها مجبورند ناامنی واقعی را تشخیص بدهند و ادعاهای کاذب را کنار بگذارند. به همین دلیل اروپا و آمریکا در قبال مسائل مربوط به ناامنی اختلاف جدی دارند.
اروپاییها به سمت میدان جنگی که آمریکا برایشان طراحی کرده نروند
منتها در این شرایط چون هنوز فضا و ادبیات سیاسی لازم بین ایران و اروپا شکل نگرفته و بهویژه کشورهای اروپایی هنوز در قیدوبند مناسبات ابرقدرتی هستند که آمریکا برای آنها تنظیم کرده لذا ما میبینیم که کماکان در طرح یکسری ادعاها علیه ایران با آمریکا همصدا هستند مثل ادعای بیثباتسازی ایران در منطقه! اروپاییها خودشان میدانند که ایران بزرگترین مولف ثباتساز را رهبری میکند و برعکس آن بخش از بازیگرانی که قراردادهای نظامی چندین هزار میلیاردی با آمریکا دارند مثل عربستان و رژیم صهیونیستی در راس مولفههای بیثباتی منطقه هستند.
ولی برای توجیه سیاستهای غلط آمریکا شاهد هستیم که رئیسجمهور فرانسه برای سفر به ایران ادعای فشار برای بیثباتسازی و موشکی را مطرح کرده است. اینگونه ادعاها بیشتر به علت ادبیات رسوب شده مابین طرفین است.
ولی من معتقدم بهرغم حتی ادعایی که رئیسجمهور فرانسه کرده است باید ایشان و سایر مقامات اروپایی به ایران بیایند. اگر واقعیات موجود و قدرت و عزم ایرانیها را بفهمند مجبورند به این سمت بروند که یکسری سازوکارهای مشترک بین ایران و اتحادیه اروپایی را تعریف کنند. این به سود دو طرف است که تقابل و عداوت را کنار گذاشته و به سمت تعریف سازوکارهای امنیتی مشترک با ایران حرکت کنند. نه اینکه در راستای میدان جنگی که آمریکا برایشان طراحی کرده است، قدم بردارند.
باید سیستم دفاعی و امنیتی کشور را تقویت کنیم
به نظر شما دولت برای اینکه بتواند از فرصت استقبال زبانی اروپا از برجام بیشترین استفاده را ببرد و زمینه همبستگی با اروپا را فراهم کند باید در چه مسیری گام بردارد و دیپلماسی ما برای مطالبهگری از اروپا باید به چه سمتی برود؟
من معتقدم که ایران در زمینه دیپلماسی همچنان باید راهبرد خود را حفظ کرده و علیرغم تاکید بر حفظ برجام در صورت اجرای تعهدات از سوی طرفین باید در مقابل مولفههای امنیتی و دفاعی که آمریکا هدف قرار داده است به هیچوجه کوتاه نیاید. حتی باید تقویت سیستم دفاعی را با شدت و صراحت بیشتری ادامه دهد. آمریکاییها از دو موضوع نگرانند یکی عمق استراتژی ایران که در حال حاضر بر کسی پوشیده نیست و دیگر خوداتکا بودن مولفههای امنیت و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است.
منبع:فرهیختگان