به گزارش مشرق، «سربازی» یکی از موضوعات اصلی در زندگی جوانان محسوب می‌شود و اکثر پسران ایرانی می‌بایست مدتی از عمر خود را برای گذراندن دوره خدمت، در نیروهای مسلح طی کنند.
دوران خدمت اگرچه در پایان برای هرکس پر از خاطرات تلخ و شیرین است اما آیا جوان ایرانی در طول گذراندن این دوره - که به صورت میانگین ۲ سال (آن هم بهترین سالهای زندگی) طول می‌کشد، احساس خوشایندی دارد؟
«سردار سید مهدی فرحی» اخیرا با حکم سردار سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به عنوان فرمانده قرارگاه مهارتآموزی کارکنان وظیفه منصوب شده است.
برای رسیدن به پاسخ سوال فوق و همچنین آشنایی با این قرارگاه جدیدالتاسیس، وظایف و برنامه‌های آن برای ارتقاء کیفیت دوران خدمت وظیفه سربازان، با وی گفتگو کردیم که متن کامل آن را در زیر می‌خوانید:
* اگر موافق باشید گفتگو را با این سوال آغاز کنیم که اساسا قرارگاه مهارت آموزی کارکنان وظیفه که شما مسئولیت آن را برعهده دارید با چه هدفی و چه دستور کاری تشکیل شد؟
نگاه به موضوع سربازی و مهارتآموزی به نیروهای وظیفه، از دو منظر قابل بررسی است. یکی از منظر دستگاههای اجرایی کشور و دیگری فرصتی که در اختیار نیروهای مسلح قرار دارد.
همانطور که می‌دانیم، امسال از جانب فرماندهی معظم کل قوا، سال اقتصاد مقاومتی «تولید و اشتغال» نامگذاری شد و یکی از مسائل مهم و اساسی جامعه، اشتغال و حل معضل بیکاری است و این موضوع از دغدغه های ریاست محترم جمهور، وزرا و دستگاههای اجرایی کشور نیز هست و به دلیل اهمیت فوقالعاده اشتغال، شورای عالی اشتغال تشکیل شده‌است.
** ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بیکار در جامعه
طبق آمار رسمی که اخیراً جناب آقای دکتر ربیعی وزیر محترم تعاون،کار و رفاه اجتماعی اعلام کردند، ما امروز با حدود ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بیکار و یا به عبارت درست‌تر افراد جویای کار در جامعه روبرو هستیم که سالانه در حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر نیز به آن اضافه می‌شود؛ البته اینها آمار رسمی است در حالی که می‌دانید آمار از جنبه‌های مختلف می‌تواند سنجیده شود.
آمار غیر رسمی رقمی بیشتر از این میزان را نشان می‌دهد اما به هر حال ما ملاک را همین آمار رسمی می‌گیریم که خودش عدد بسیار بالایی است و سالانه بالغ بر یک میلیون تحصیل کرده جویای کار نیز به این آمار اضافه می‌شود.
براساس آنچه مرکز ملی آمار اعلام کرده، ما در کشور ۲۲ میلیون نفر شاغل داریم که مقایسه آن با دو کشور ترکیه و آلمان که جمعیتی تقریبا برابر با ما دارند، جالب است.
بنابر این مقایسه، تعداد شاغلین در ایران ۲۲ میلیون نفر، در ترکیه ۲۷ میلیون و در آلمان ۴۳ میلیون نفر است. در حالی که تعداد افراد دارای تحصیلات دانشگاهی در کشور ما ۱۲ میلیون، در ترکیه ۱۸ میلیون و در آلمان ۳۳ میلیون نفر است و افراد بیکار تحصیل کرده در ترکیه ۱۲ درصد، در آلمان ۳ درصد و در ایران ۳۰ درصد است.
** مهارت آموزی به تنهایی مشکل را حل نمی‌کند
از طرف دیگر امروزه یکی از دغدغه‌های اصلی در جامعه این است که برخی ظرفیت‌های شغلی پر شده و ما با عده‌ای از افراد مواجهیم که علی‌رغم داشتن مهارتهای مناسب، به دلیل پر بودن ظرفیت آن حرفه، بیکار هستند؛ بنابراین تنها با مهارتآموزی نمی‌توان مشکل را حل کرد بلکه این هم مثل تحصیلات دانشگاهی فقط سطح توقع افراد را بالا می‌برد و باید با یک نگاه جامع و سیستمی، تمام جوانب و عوامل تأثیرگذار را مورد بررسی قرار داد.
** سالانه ۴۰۰ هزار نفر به عنوان سرباز وارد نیروهای مسلح می‌شوند
اما از منظر دوم، سالانه حدود ۴۰۰ هزار نفر جوان به عنوان سرباز وارد نیروهای مسلح می‌شوند. اینها معمولا ۲ سال در اختیار نیروهای مسلح هستند و طبق قانون این حضور می‌تواند تمام وقت باشد.
یعنی اگر زمان در اختیار داشتن آنها را در نظر بگیریم، بیشتر از مدت زمانی است که افراد برای تحصیل تا مقطع لیسانس در دانشگاه می‌گذرانند با این تفاوت که مثلا در دانشگاه پس از این مدت، به افراد مدرکی داده می‌شود که به درد آینده‌شان می‌خورد اما این طرف بعد از ۲ سال، جوان احساس خوبی ندارد.
این یک فرصت طلایی برای جامعه است و می‌توان با یک برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از اوقات فراغت سربازان عزیز در حین خدمت و یک حرکت جمعی، به یک نتیجه برد-برد رسید.
** سه شعار اصلی برای بهبود وضعیت سربازی
* شما در این قرارگاه به طور مشخص چه هدف‌گذاری‌هایی را انجام داده اید؟
ما در قرارگاه مهارتآموزی کارکنان وظیفه، ۳ هدف را تحت عنوان ۳ واژه تعریف کرده‌ایم که اولین آنها بحث ایجاد جذابیت در سطح جامعه و خانواده‌ها نسبت به موضوع سربازی است تا آنها با علاقه، فرزندان خود را به خدمت بفرستند و رفتن به خدمت سربازی به عنوان یک ارزش در نظر گرفته شود.
موضوع دوم، فراهم کردن زمینه نشاط برای خود سربازان است تا آنها در ایام خدمت احساس ترقی و رشد داشته باشند و حداکثر بهره را از مدت زمان حضور خود در دوران خدمت داشته باشند و در ادامه، یک احساس سرزندگی و نشاط حاصل شود.
نکته سوم هم مهارتآموزی است تا سرباز در خلال دوران خدمت و با بهره‌گیری از اوقات فراعت خود به مهارتی برسد که این مهارت پس از پایان خدمت و ورود او به جامعه، قابلیت ایجاد یک کسب و کار جدید و یا اشتغال در یک واحد صنفی، صنعتی یا اقتصادی را بدست آورد. البته این مهارت‌ها باید با برنامه باشد چون همانطور که گفتیم همه فرصت‌های شغلی، ظرفیت خالی ندارند.
به هرحال ما این ۳ مورد یعنی جذابیت، نشاط و مهارت را در قالب یک کلید واژه جامع به نام «جنم» در نظر گرفتیم تا یک سرباز پس از طی دوران خدمت با «جنم» وارد جامعه شود و اگر این مهارت آموزی از جنس کارآفرینی باشد که بسیار بهتر و مناسبتر خواهد بود. این شعار ما است که هم برای نیروهای مسلح منفعت دارد و هم به دولت کمک میکند و هم موجب اثربخشی در فعالیت جوانان و رضایت جامعه خواهد شد.
برای همین، براساس تدابیر ریاست محترم ستاد کل نیروهای مسلح، قرارگاه مهارتآموزی سربازان تشکیل شد تا با بکارگیری توان تمامی دستگاه های تأثیرگذار در کشور و در یک حرکت چند وجهی بتواند هم به کمک دولت بیاید و از سویی دیگر، رویکرد جامعه نسبت به سربازی را بهبود بخشد و هم اقتدار نیروهای مسلح که اصل ماهیت سربازی است را حفظ کند.
** همه باید پای کار بیایند
* مقوله سربازی ازجمله موضوعات مبتلا به اکثریت قریب به اتفاق جامعه است که طیف وسیعی از مردم را در همه اقشار با خود درگیر میکند. این گستردگی جمعیتی البته کار را قدری سخت میکند. از طرف دیگر، تغییر در وضعیت سربازان است. مثلا به لحاظ تحصیلات که با گذشته شاید چندان قابل مقایسه نباشد و این تغییر وضعیت، برنامه های جدید را هم در برخورد با سربازان می‌طلبد. چقدر این موضوعات را مد نظر قرار داده اید؟
سربازی در جامعه ما چند وجه دارد که یکی از آنها حجم گسترده آن است. همانطور که گفتیم سالانه حدود ۴۰۰ هزار نفر وارد نیروهای مسلح می‌شوند و این تعداد می‌طلبد همه نهادها و ارگان‌ها پای کار بیایند.
موضوع دوم گستره زیاد آن است یعنی از روستاهای دور افتاده در سیستان و بلوچستان تا مراکز شهرهای مهم و پرجمعیت، همه با مقوله سربازی درگیر هستند و مبحث سوم نیز پیوستگی آن است، یعنی اینکه ورودی‌های جدید برای خدمت سربازی هرساله است و این مسئله تنها برای یک مقطع زمانی خاص نیست.
** ۳۸درصد سربازان تحصیلات دانشگاهی دارند
نکته مهم دیگر، تحصیلات افراد است. تا ۱۰سال پیش حدود ۱۳ درصد از کارکنان وظیفه تحصیلات دانشگاهی داشتند اما امروز این میزان به ۳۸ درصد رسیده و پیش‌بینی می‌شود در سالهای آینده به ۵۰ درصد نیز برسد. اینها علی‌رغم سختی وپیچیدگی کار،می‌تواند یک فرصت و یک ظرفیت بزرگ در اختیارما نیز باشد.
** دفاع نوین، سرباز متخصص می‌خواهد
* این برنامه‌ریزی برای مهارتآموزی به سربازان در جهت بهبود وضعیت آینده آنها در حوزه اشتغال، توجه شما را از وظایف اصلی و ذاتی نیروهای مسلح که موضوع دفاع است، منحرف نمی‌کند؟
اولویت اول ما در این قرارگاه، حفظ اقتدار نیروهای مسلح میباشد. مبحث دفاع در کشور ما، یک مبحث فناور محور است بنابر این افرادی که با آن درگیر می‌شوند باید تخصص‌های لازم را داشته باشند.
برای مثال وقتی سامانه مدرن و جدیدی مثل S۳۰۰ وارد سازمان نیروهای مسلح می‌شود، استفاده از آن نیازمند سربازان متخصص است و یا وقتی ما در حوزه‌های پیشرفته و فناورانه‌ای مثل پهپاد یا موشکی فعالیت می‌کنیم و یا حتی امکانات قدیمی ما مثل توپخانه امروز کاملا مدرنیزه شده، استفاده از آنها نیازمند سربازان متخصص است.
در واقع دفاع در کشور ما در ارتش و سپاه، «سرباز محور » است. پس باید این سربازها در دنیای امروز و در حوزه سامانه‌های پیشرفته، با ادبیات تکنولوژی برتر (های تک) آشنا شوند.
از طرف دیگر ما در جامعه نیز با شکل‌گیری مشاغل جدید و بازار کار جدید نظیر بازارهای کار مجازی روبرو هستیم که اینها ظرفیت زیادی را برای اشتغال فراهم کرده و نیازمند جوان‌های مستعد است.
** وظیفه اصلی نیروهای مسلح حفظ اقتدار دفاعی است
بسیاری از مهارت ها دو وجهی هستند یعنی هم در حوزه دفاعی کاربرد دارند و هم در حوزه تجاری. وظیفه اصلی نیروهای مسلح حفظ اقتدار دفاعی است و ما به هیچ وجه نمی‌خواهیم این وظیفه اصلی را به عنوان یک فرع و مهارتآموزی را به عنوان یک اصل ببینیم.
اولویت اصلی برای نیروهای مسلح حفظ قدرت دفاعی است اما معتقدیم که در حین انجام وظایف اصلی، می‌توان مهارتهای مورد نیاز را به سرباز آموخت تا هم در نیروهای مسلح اثربخش باشد و هم سربازان بتوانند در پایان خدمت خود یک گواهینامه مهارتی و کاربردی بگیرند تا بدون دغدغه خاطر، بتوانند وارد بازار کار شوند.
** طرح ۴ مرحله‌ای برای ارتقاء مهارت آموزی سربازان
* مدت ۲ سال برای انجام چنین کار بزرگی کافیست؟
اولا اینکه همانطور که گفته شده بدلیل حجم کار بسیار بالا بایستی در کنار نیروهای مسلح از تمامی ظرفیت‌های موجود در کشور بهره برد و از طرف دیگر مهارت دار شدن سربازان مشکل دولت را هم حل میکند؛ چرا که سبب می‌شود آنها خود به یک کارآفرین تبدیل شوند، بنابراین تمامی دستگاههای اجرایی باید در این زمینه کمک جدی و قابل توجه کنند.
دوم اینکه مهارتآموزی که بخواهد منجر به اشتغال شود، در طول ۲ سال هم جواب نمی‌دهد و ما هم برای تحقق این امر، مهارتآموزی را در ۴ مرحله توزیع کرده‌ایم که دو مرحله از آن به پیش از شروع دوران خدمت برمی‌گردد. درست مثل موضوع پیش‌دانشگاهی که جوانان قبل از ورود به دانشگاه خود را برای ورود بهتر به دانشگاه آماده می‌کنند.
** اپلیکیشن «سرباز ماهر» بزودی فعال می‌شود
در مرحله اول، لازم است با همکاری دستگاههای اجرایی و نهادهای دولتی، نیازهای اشتغال در آینده و مهارتهای مورد نیاز برای آنها شناسایی گردد. این مهارت‌ها را می‌توان درقالب اپلیکیشن‌های موبایلی در اختیار جوانان گذاشت، ما در این حوزه یک سامانه با عنوان «سرباز ماهر» آماده کرده‌ایم که بزودی کار خود را شروع میکند.
جوانان پیش از دوران خدمت با مراجعه به این سامانه می‌توانند نیازهای مهارتی خود را در ۳ حوزه مهارتهای عمومی، اختصاصی و اجتماعی شناسایی و با گذراندن آموزش در این دوره ها خود را آماده کنند و بدانند که داشتن این مهارت‌ها در دوران خدمت برای آنها مشوق‌هایی را به همراه خواهد داشت.
** کسری خدمت نباید جزو مشوق‌های سربازی باشد
* این مشوقها شامل چه مواردی می‌شود چون تنها چیزی که همه به آن فکر می کنند، کسر خدمت به عنوان بهترین مشوق است.
ما در حال تعریف مشوقها هستیم و این مشوقها برای هر ۳ مرحله قبل از خدمت، حین خدمت و پس از خدمت در شرف تدوین است تا پس از نهایی شدن، آن را خدمت سردار ریاست محترم ستادکل برای تصویب و ابلاغ نهایی ارائه دهیم.
البته باید برخی نگاه‌ها در حوزه مشوقها اصلاح شود. مثلا نباید کسر خدمت را به عنوان یک مشوق ببینیم. اگر ما معتقدیم خدمت سربازی امری مقدس و ارزشمند است بنابر این موضوع کسر خدمت نقض غرض می‌شود.
مشوقها باید سبب ایجاد انگیزه و ارتقاء جوانان و ایجاد ارزش در کشور باشد نه اینکه به یک ضد ارزش تبدیل شود. من اینجا نمی‌خواهم به صورت مصداقی به مشوقها اشاره کنم تا توقعاتی ایجاد شود اما به هر حال ما به دنبال یک لیست جامع از مشوقها و جذابیت‌ها هستیم و در این رابطه از نظرات فرماندهان نیروهای مسلح، مدیران کشوری، اساتید دانشگاهی و جوانان و دانشجویان نیز بهره خواهیم برد.
** باید از سرباز در محل متناسب با تخصص او استفاده کرد
مرحله دوم در مهارتآموزی، غربالگری است یعنی وقتی یک جوان برای ثبت‌نام و گرفتن برگه خدمت به پلیس ۱۰+ مراجعه میکند ما در قالب سامانه «سرباز ماهر» می‌توانیم توانمندی‌ها و برخی شایستگیها و مهارتهای ایشان را غربالگری کنیم. این بحث می‌تواند درخصوص آمایش منطقه‌ای سربازان نیز کاربرد داشته باشد تا مثلا به هر جوان که عموما بعد از دوران خدمت به منطقه خودش برمی‌گردد، مهارتی متناسب با آن منطقه آموخت.
این غربالگری و دسته‌بندی اولیه سربازها می‌تواند در هنگام توزیع آنها در مراکز مختلف نیز مفید باشد تا مثلا یک مهندس برق برای دوران خدمت به محل غیر مرتبط نرود و هر کس حتی المقدور در جای خودش باشد یعنی در محلی که مهارت آن را قبلا آموخته است تا در طی مدت خدمت مهارت اولیه آنها توسعه یافته و نهادینه گردد.
** دو تدبیر سردار باقری برای بهبود وضعیت سربازان
* فکر می‌کنم این قرار گرفتن سربازها در جای متناسب با توانمندی‌هایشان، یک راهکار موثر در حفظ شخصیت آنهاست. این را به این جهت عرض می‌کنم که یکی از بزرگترین ناراحتی‌های سربازان، نحوه برخورد کادری‌ها با آنهاست. البته نه اینکه همه افراد چنین برخوردهایی داشته باشند اما حتما قبول دارید که بسیاری از رفتارهایی که در برخورد با سربازان صورت می‌گیرد چندان متناسب با شخصیت یک جوان نیست و به نظر می‌رسد علاوه بر قرارگاه مهارت آموزی سربازان باید به کادری‌ها هم آموزش برخورد با سربازان داده شود.
و یا موضوع دوم در جهت حفظ شخصیت سرباز، لباس‌ها و تجهیزاتی است که در اختیار آنها قرار می‌گیرد و به نظر می‌رسد چندان وضعیت خوبی ندارد.
آیا حل این مشکلات در حیطه وظایف قرارگاه شماست و اگر هست برای حل آنها چه برنامه‌ای دارید؟
مقوله سربازی دارای چندین سرفصل است و یک سرباز به آموزشهای دیگری هم در حوزه‌هایی مثل عقیدتی، نظامی،حفاظتی و ... نیاز دارد که اینها در حوزه عملکرد ما نیست ولی به هرحال از جنس سربازی است.
اگر سرباز با توجه به مهارتی که آموخته بکارگیری شود، این می‌تواند به موضوع نحوه تعامل با سرباز نیز کمک کند.
از طرف دیگر سردار سرلشکر باقری ریاست محترم ستادکل نیروهای مسلح دو اقدام اساسی را در نظر گرفتند که از ابتدای سال ۹۷ اجرایی خواهد شد و به نظر من این دو اقدام می‌تواند اثرگذاری بسیار زیادی در فرآیند انجام ماموریت مهارت آموزی سربازان داشته باشد که نشان دهنده حسن تدبیر و توجه ایشان است.
اولین اقدام این است سازمانهای نیروهای مسلح موظف هستند برنامه مهارتآموزی سربازان یگانهای تحت امر را در سرفصل برنامه سالیانه سازمان خود به ستاد کل نیروهای مسلح اعلام نمایند تا پس از تصویب مطابق شاخصهای تعریف شده و ابلاغ، اجرای آموزشهای مهارتی سربازان به صورت منظم صورت پذیرد.
** رفتار با سربازان در ارتقاء فرماندهان موثر می‌شود
موضوع دوم در خصوص ارتقاء فرماندهان چه به لحاظ درجه و چه جایگاه خدمتی است.
برای ارتقا فرماندهان چند پارامتر مورد ارزشیابی قرار می‌گیرد که از این به بعد یکی از این پارامترها احترام به سرباز و توسعه مهارتآموزی سربازان خواهد بود.
** ۱۰ وزارتخانه، ۳ معاون رئیس جمهور و ۳ نهاد وابسته به رهبری باید کمک کنند
* شما در صحبت‌های خودتان هم فرمودید که اجرای چنین برنامه بزرگی نیازمند یک همت ملی و پای کار آمدن نهادهای حکومتی و دولتی است. چه اقداماتی در این خصوص شده و چقدر سازمانهای غیرنظامی برای ورود به این صحنه رغبت نشان داده‌اند؟
این موضوع شامل تمامی مراحل قبل، حین و پس از دوران خدمت سربازی میباشد و اصل مطلب هم همینجاست.
ما به دنبال پای کار آوردن همه عوامل اثرگذار کشوری و قانونگذاری هستیم. در این زمینه علاوه بر ارتباط‌های متعددی که ایجاد شده، ریاست محترم ستاد کل نیز به شدت پیگیر این موضوع هستند. ما اخیراً همایشی برگزار کردیم که تمامی فرماندهان ارشد و عالی رتبه در آن حضور داشتند و در کنار آنها برخی مقامات دستگاههای اجرایی و نهاد قانونگذاری نیز شرکت کردند.
در کرج هم یک همایش با همکاری مرکز فنی و حرفه‌ای داشتیم و کارهای بزرگی را شروع کردیم. درنهایت به این نتیجه رسیدیم که ۱۰ وزارتخانه، ۳ معاون رئیس جمهور و ۳ نهاد وابسته به فرماندهی معظم کل قوا باید مشارکت کرده و کمک کنند.
تاکنون با ۳ جا تفاهم‌نامه امضا کردیم که شامل وزارت کار، صدا و سیما و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) است.
این تفاهم‌نامه‌ها به امضای سردار سرلشکر باقری و آقایان دکتر ربیعی (وزیر محترم تعاون،کار و رفاه اجتماعی)، دکتر علی‌عسکری (رئیس محترم رسانه ملی) و دکتر مخبر (رئیس محترم ستاد اجرای فرمان حضرت امام (ره)) رسیده و در حال پیاده‌سازی توسط طرفین است و وقتی عالیترین مقام هر سازمان تفاهم‌نامه‌ای را امضا کند، بدیهی است قدرت پیاده سازی آن بالاتر خواهد بود.
البته طبق برنامه‌ریزی که داریم، این تفاهم‌نامه‌ها تا آبان ماه امسال به ۱۰ مورد خواهد رسید نظیر وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم ، وزارت بهداشت، وزارت ارتباطات (که تاکنون همکاری بسیار خوبی داشته اند) و ...
** صداوسیما می‌تواند نگاه جامعه به سربازی را اصلاح کند
برای نمونه با سازمان صدا و سیما توافق شده تا در فیلم‌ها و برنامه‌های خود شأنیت سربازان را حفظ کند و از این طریق فرهنگ و نگاه جامعه را نسبت به مقوله سربازی اصلاح کنند.
همچنین طی سالهای اخیر، فعالیتهای بسیار خوبی در رابطه با رشد منزلت سربازان و نقش آنها در نیروهای مسلح شکل گرفته که نیاز است سازمان صدا و سیما ورود کند و این اقدامات شایسته را به تصویر بکشد و آن را در جامعه اشاعه دهد.
** درخواست از وزارت کار برای آموزش ۱۰۰هزار سرباز
و یا طبق توافق با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، همکاری گسترده با سازمان فنی و حرفه‌ای و مراکز تابعه انجام شده تا با بهبود زیرساختهای آموزشی خود، آموزش مهارتی مطلوب را ارائه دهد چرا که گواهینامه‌هایی که این مرکز می‌دهد یک اعتبار بین‌المللی دارد.
برای مثال از آنها خواسته‌ایم که امسال ۱۰۰هزار نفر را آموزش دهند و در این خصوص هر روز جلسه داریم و امیدواریم این میزان در آینده به یک عدد بسیار بالا برسد.
** سربازان در پایان خدمت ۳ مدرک و گواهینامه خواهند گرفت
ما می‌توانیم در پایان دوره خدمت، یک گواهینامه مهارتآموزی نیز به سربازان بدهیم. در کنار آن گواهینامه رضایت شغلی و کارت پایان خدمت نیز می‌تواند برای آینده هر کدام از این جوانان راهگشا باشد.
البته همین امروز هم نیروهای مسلح تجربیات متعددی در این خصوص دارند و کارهای زیادی هم صورت گرفته که بیشتر موردی و غیرنظام‌مند بوده است. مثلا در پادگان آموزشی سیرجان که متعلق به نیروی دریایی ارتش است در ورود به آموزش، برنامه‌ریزی خوبی در ایجاد روحیه سربازان، توجه به مقوله بهداشت و رفتار با سربازها و ارتباط خانواده و سرباز در زمان آموزش صورت گرفته و خانواده‌ها می‌توانند از نزدیک مراحل آموزش فرزندان خود را پیگیری کنند و یا در سپاه موضوع حلقه‌های صالحین را داریم تا آموزش در بین سربازان به صورت استاد و شاگردی در بین خودشان صورت گیرد و یا در ناجا مبحث توسعه نخبگان را دنبال و حمایت می‌کنند. همین‌ها را می‌توان گسترش داد و از آنها استفاده کرد.
** سربازان بعد از خدمت رها نمی‌شوند
در نهایت، گام چهارم پس از سربازی است که ما با جوان‌ها به لحاظ سازمانی ارتباطی نداریم اما با ایجاد تعهداتی در نهادهای مجری تأثیرگذار، مشوق‌های لازم را برای ایجاد اشتغال آنها، اعطای وام‌های قرض‌الحسنه خود اشتغالی و یا کارآفرینی آنها فراهم خواهیم کرد.
از سویی، ما سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر سرباز امریه داریم که به ارگان‌های غیر نظامی داده می‌شود می‌توانیم با هماهنگی‌های صورت گرفته، درصدی از آنها را جذب همین سازمان‌ها کنیم و نهایتا برای سربازی که شامل این موارد نمی‌شود، می‌توان تسهیلات ارزان قیمت فراهم کرد مشروط به اینکه کسب و کارشان در جهت مهارتی باشد که می‌آموزند.
** سربازی حرفه‌ای در کشورما عملی نیست
* با این تفاسیر نظر شما درخصوص اجباری یا حرفه‌ای و اختیاری بودن سربازی چیست؟ خصوصا اینکه اخیرا نیز سردار باقری در یکی از سخنرانی‌های خود به این موضوع اشاره‌ای کردند و نکات مهمی گفتند مثلا اینکه تنها ۱۳ درصد از حقوق مصوب برای سربازان پرداخت می‌شود و توانمندی برای پرداخت ۸۷ درصد باقیمانده نیست. شما چقدر موضوع سربازی حرفه‌ای را که گاها از سوی برخی افراد هم مطرح می‌شود در کشورما عملی می‌دانید؟
باید در مقوله سرباز حرفه‌ای یا اجباری به دو نکته توجه کرد. یکی اینکه سربازی حرفه‌ای عموما در کشورهایی است که تهدیدهای حداقلی دارند، کشوری که دارای تهدیدات حداکثری است نمی‌تواند اینطور عمل کند.
شما می‌دانید که اگر چه مدت سربازی در ایران ۲ سال است اما افراد تا ۵۰ سالگی دوران احتیاط را طی می‌کنند و هر زمانی که لازم باشد باید به خدمت برگردند. در واقع الان شرایط کشور ما زمینه‌ای برای سربازی حرفه‌ای ندارد.
** برخی اظهارات درخصوص سربازی حرفه‌ای، «سیاسی» است
نکته دوم بحث بودجه است، سرباز حرفه‌ای یعنی نیروی کادر. حقوق امروز سربازهای ما بین ۶۰ تا نهایتا ۲۵۰ هزار تومان است ولی یک نیروی کادر چندین برابر این مبلغ حقوق دریافت میکند. شاید برخی بگویند با حرفه‌ای شدن سربازی، تعداد سربازها کمتر می‌شود. درست است اما چندین برابر شدن حقوق آنها مشکل را بیشتر خواهد کرد و البته این موضوع بحث‌های سیاسی هم پشت سر خود دارد که از آن عبور می‌کنیم.
