گروه جهاد و مقاومت مشرق - در سال‏های اخیر وقایع سوریه، یکی از اصلی‏ترین دغدغه‏های مردم و سیاستمداران جهان شد. جهانیان به دلیلی تصاویر عجیبی که از کشتار در سوریه منتشر می‏شد ، متوجه این منطقه شدند و سیاستمداران جهانی نیز هر کدام، سمت و سویی از ماجرا را گرفتند و به هر شکل، رویداد عجیبی، این منطقه را دربرگرفت. از نظر تبلیغی نیز، هر رسانه‏ای متناسب با نزدیکی و دوری به اطرافیان این درگیری‏ها، تصاویر و گزارش‏هایی را پخش کردند که مجموع آنها نیز نمی‏توانست مدعی بیان واقعیت اصلی باشد. البته ما در سال‏های اخیر، بخصوص از طریق مستندهایی که در جشنواره سینماحقیقت پخش شد، ابعاد متفاوتی از این حوادث را به تماشا نشستیم و اکنون یکی از همین مستندها را در جشنواره امسال داریم که بعدی عجیب از واقعه را نمایش می‏دهد؛ «کویرس، وطن کوچک من».

این مستند از این جهت قابل توجه است که در وقایع سوریه، ما مناطق محاصره‏شده‏ای داشتیم که افراد ساکن در آنجا، اعم از مردم عادی و نیروهای نظامی، سال‏ها مقاومت کردند اما نگذاشتند جغرافیای سرزمین‏شان به دست مسلحان و داعشیان بیفتد؛ نقاطی چون «کفریا» و «فوعه»، «نبل» و «الزهرا» و اکنون دانشکده نظامی و فرودگاه «کویرس» در حومه حلب. بنابراین دیدن تصاویری واقعی از درون این مناطق محاصره‏شده، چشمان کنجکاو را تا اندازه‏ای متوجه بخشی از واقعیات این رویداد خواهد کرد.

در این مستند، از زاویه دوربین‏های موبایل و همچنین تصاویر دوربین‏های مداربسته درون فرودگاه، بخش قابل توجهی از حملات جبهه‏النصره و داعش و مقاومت 1205 روزه جمعی از دانشجویان در حال آموزش در این مرکز و افسران همراه را شاهدیم. مقاومتی که عناصر انسانی‏اش، تنها از طریق هوا، امکان دریافت مهمات یا مواد غذایی را داشتند، نظیر آن چیزی که پیشتر و در جشنواره‏های قبلی سینماحقیقت، درباره «نبل» و «الزهرا» به نمایش درآمده بود. بنابراین سازنده اثر، عکاس و فیلمبردار نام‏آشنای سینمای ایران و مستندساز باتجربه، سعید صادقی، توانسته با شناسایی نقطه آغازین روایت خود و برابرگذاری تصویری با وقایعی مشابه چون پایگاه هوایی اسپایکر در عراق، همچنین با برش‏های گاه‏به‏گاه به مادر روایتگر اصلی این مستند که نیروی در حال آموزش نیروی هوایی ارتش سوریه است، به تدریج بیننده را با حوادث این ایام بیش از سه‏سال محاصره و سپس آزادسازی این منطقه از دست داعش همراه کند و ما درمی‏یابیم که در محاصره بر این افراد چه گذشته بود و داعشیان، به استناد تصاویر پخش‏شده از رسانه‏های تصویری‏شان که جای جای این مستند از آنها هم دیده می‏شود، چه تلاش‏ها که نکردند تا بر این منطقه مسلط شوند اما نشد. ما می‏توانیم در جزئیات این تصاویر حتی مشارکت کشورهای غربی در حمایت از داعش و رساندن تسلیحات مدرن به آنها را رصد کنیم. می‏توانیم اتکا به کوچکترین وسیله و ابزار، حتی کاشت سبزی و مواد خوراکی و رسیدن به تغذیه‏ای نه چندان کامل اما هویت‏دار را در این اثر ببینیم.

ویژگی چنین مستندهایی در بهره‏مندی دقیق از تصاویر آرشیوی‏ای است که در سوریه موجود است و به دلیل فراگیربودن نگاه جهت‏دار رسانه‏های عمدتا غربی، معمولا به آنها تمسک جسته نشده و ما نگاهمان با تصاویر خبری چارچوب‏داری همراه شده بود که خیلی با واقعیت همراهی نداشت. در این مستند، به عینه می‏توان دید که چگونه افرادی از مناطق مختلف سوریه و با دیدگاه‏های گوناگون، زیر نام یک کشور و تحت لوای  یک پرچم، دربرابر مهاجمان مقاومت کردند و به خوبی نام اثر را گذاشته‏اند: «کویرس، وطن کوچک من». این اثر از یک جهت دیگر نیز برای بیننده ایرانی آشنا خواهد بود زیرا ما هم تجربه محاصره بلندمدت آبادان در طول جنگ را داشتیم که سرانجام در عملیات شکست حصر آبادان به نهایت رسید.

انتخاب خط تصویری خوب برای چنین روایتی و البته گزینش معقول تصاویر قابل پخش به همراه سیر روایتگری قابل درک و بدون پیچیدگی، همچنین دور نگهداشتن خط سیر فیلم از تصاویر رسمی سیاستمداران و توجه به عمق دفاع افرادی که نزدیک چهارسال در این محل، ماندند و اندک اندک از جمعیت شان کاسته می‏شد تا اینکه با تداوم مقاومت و مسلط شدن تدریجی ارتش سوریه بر جغرافیای سرزمینی خود، از این مکان خارج شدند، از ویژگی‏های این اثر است.