به گزارش مشرق، این روزها شاید بارها و بارها با اصطلاح جذاب "ابرماه آبی خونین" که در فضای مجازی در حال اشاعه است برخورد کرده باشید. نامی پر از شگفتی که به ماه گرفتگی ۱۱ بهمن ماه ۱۳۹۶ اطلاق شده است. این نام ها هریک به یک رخداد نجومی اشاره دارد که این بار با هم ادغام گردیده اند.

در شامگاه 11 بهمن ماه 1396 در سراسر کشور همزمان با غروب خورشید شاهد پدیده ماه گرفتگی خواهیم بود و ماه با چهره ای سرخ گون از افق سربر می کشد. ورود ماه به بخش نیم سایه ای به وقت پایتخت از ساعت 14:21آغاز شده و ساعت 17 اوج گرفت کلی خواهد بود. با توجه به اینکه ماه در ساعت 17:29 طلوع می کند، ورود ماه به بخش  نیم سایه ای، آغاز کسوف جزئی و بخش ای از خسوف کلی را نمی توان از ایران مشاهده کرد. خسوف کلی بعدی در ایران 5 مرداد 1397 رخ می دهد و پس از آن تا سال 1404 در ایران ماه گرفتگی کلی نخواهیم داشت.

رامین پوره کارشناس نجوم در خصوص این پدیده گفت:

به این ماه گرفتگی اصطلاح جذاب و پرآب و تاب "ابر ماه آبی خونین" اطلاق شده است که هریک از سه بخش این نام به یک رخداد نجومی مرتبط اشاره دارد که در ادامه به معرفی هریک از این پدیده ها می پردازیم.

ابر ماه: مدار گردش ماه به دور زمین به صورت بیضی شکل است که زمین در یکی از کانون های این بیضی قرار گرفته است. به همین سبب فاصله ماه از زمین مقدار ثابتی نیست و از 356410 کیلومتر تا 406700 کیلومتر متغیر می باشد. زمانی که ماه نزدیک ترین فاصله را به زمین دارد به اصطلاح در حضیض مداری خود قرار گرفته است و بالعکس هنگامی که ماه در بیش ترین فاصله خود از زمین قرار بگیرد، در اوج مداری خود واقع شده است.

ماه آبی : به دومین ماه بدر که در طول یک ماه میلادی رخ دهد "ماه آبی" گفته می شود که این نامی است که از فرهنگ بومیان سرخ پوست آمریکا برگرفته شده است و هیچ ارتباطی به رنگ ماه ندارد. ماه بدر 11 بهمن یا همان 31 ژانویه نیز دومین ماه بدر این ماه میلادی است که نتیجتا ماه آبی محسوب می شود.

ماه خونین: بر خلاف آنچه انتظار می رود ماه هنگام خسوف کاملا تاریک نمی شود بلکه رنگ آن به سرخ متمایل می شود. این نور سرخ حاصل بازتابش نور خورشید از جو زمین به سطح ماه است و چون جو زمین طیف نور آبی خورشید را پراکنده می کند (همان پدیده ای که باعث آبی دیده شدن آسمان زمین می شود)، پرتوهای سرخ و نارنجی نور دچار شکست شده و به سطح ماه می رسند. اگر زمین جو نداشت، ماه در هنگام گرفت کلی کاملا تاریک می شد. انتخاب نام "ماه خونین" نیز به این تغییر رنگ ماه اشاره دارد.

 این کارشناس نجوم خاطر نشان کرد: در هنگام ماه گرفتگی ها علاوه بر رصد این رخداد زیبا، می توان پروژه های علمی را نیز به انجام رساند از جمله تخمین حد قدر آسمان و یا بررسی درصد تاریکی ماه در هنگام گرفت در نقاط مختلف کره زمین.

بیشتر بخوانید:

ماه آبی، حقیقت علمی یا بزرگنمایی رسانه‌ای؟

چنانچه تمایل به انجام چنین فعالیت های علمی دارید می توانید با استفاده از وسایل ابتدایی و یک آسمان صاف، در انجام یک پروژه جالب و مفید با مجله معتبر نجومی Sky and Telescope همکاری کنید. طی این پروژه زمان ورود به سایه (و خروج) برای دهانه‌های برخوردی ماه اندازه‌گیری می شود. این اندازه‌گیری ۳۰۰ سال است که انجام شده و نتایج آن با سالهای قبل مقایسه و بررسی می گردد. ابزار لازم برای همکاری در این پروژه ساعت، دوربین دو چشمی یا تلسکوپ با دهانه ۶۰mm تا ۲۰۰mm می باشند.

پوره تاکید کرد: در انتخاب پروژه های علمی این نکته را مد نظر بگیرید که برخی از این پروژه های علمی زمانی داده های دقیق به ما خواهند  داد که ماه در ارتفاع مناسبی از سطح افق قرار گرفته باشد.

برای مثال: با توجه به ضخامت جو در افق و تبعات آن برای نور و  اینکه بیش تر مواقع ابرها در هنگام غروب نیز در افق ظاهر می شوند، همچنین بیش ترین تاثیر غبار و آلودگی های ناشی از شهرها نیز در کاهش شفافیت آسمان و کیفیت دید در محدوده افق نمایان می شود. این ماه گرفتگی نیز نزدیک به افق و در ارتفاع کم رخ می دهد در نتیجه شرایط مناسبی را برای انجام برخی رصدهای علمی رقم نمی زند.  

بررسی شرایط ماه گرفتگی در شهر شهرکرد:

رامین پوره  با تصریح اینکه استان چهارمحال و بختیاری با نعمت داشتن آسمانی شفاف موقعیت ویژه ای برای رصد این پدیده دارد در خصوص شرایط این پدیده در شهر شهرکرد خاطر نشان کرد:

طلوع ماه ساعت 17:47 عصر روز چهارشنبه 11 بهمن خواهد بود و هنگامی که ماه طلوع می کند گرفت کلی آغاز شده است، یعنی ماه داخل سایه زمین قرار گرفته است و نتیجتا در قرمز ترین حالت خود طلوع می کند.

ابر ماه در شهرکرد ساعت 23:47 رخ می دهد. بنابراین همان لحظه ای که ماه دچار گرفت شده است دقیقا در حضیض مداری قرار نگرفته بلکه در حال حرکت و نزدیک شدن به سمت حضیض مداری خود می باشد.

کل گرفت در شهرکرد2 ساعت و 46 دقیقه به طول می انجامد.

مطابق نتایج آماری برگرفته از سایت های معتبر هواشناسی از سال 2009 تا کنون روز 11 بهمن ماه در شهرکرد در 47 درصد مواقع ابری بوده است و این یعنی 53 درصد شانس مواجهه با آسمان صاف و رصد این پدیده را خواهیم داشت اما مراجع هواشناسی امسال آسمانی صاف در این روز برای شهرکرد پیش بینی کرده اند.

با توجه به seeing خوب آسمان شهرکرد و ارتفاع زیاد شهر از سطح دریا، این پدیده را می توان با شفافیت بیش تری به نظاره نشست.

منبع: خبرگزاری علم و فناوری