به گزارش مشرق، «موزه لوور در تهران» همزمان با سفر وزیر امور خارجه فرانسه به کشورمان در موزه ملی ایران افتتاح شد.
در این مجموعه، حدود ۵۰ اثر آثار موزه لوور پاریس در ساختمان موزه تمدن اسلامی و تحت عنوان «شکوه تمدن‌های جهان» در ۵ سالن به مدت چهار ماه به نمایش در آمده است. یک سالن هم به مجموعه عکس‌های عباس کیارستمی از موزه لوور اختصاص دارد که طی سال‌های 1375 تا 1391 عکاسی شده است.
در این موزه، دو اثر از کشورمان به نمایش در آمده؛ یکی «درفش مدور بر دوش دو گاو نر» مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد است که در سال ۱۸۹۳ میلادی به تملک موزه لوور در آمد و یکی از نخستین اشیاء مفرغی لرستان است که وارد یک مجموعه عمومی شد. از این شیء در سال ۱۹۶۷ میلادی برای تهیه لوگوی رسمی بازار بورس تهران استفاده شده است.
دیگر اثر ایرانی این موزه، «تبر منقوش به نام پادشاه عیلامی (اونتاش ناپیریشا)» است که قدمت آن به حدود سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۰ پیش از میلاد باز می‌گردد و در محوطه چغازنبیل (در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش) کشف شده است. متأسفانه بر اساس قوانین آن زمان، آثار باستانی کشف‌شده در جریان کاوش باستان‌شناسان فرانسوی در چغازنبیل، بین موزه لوور و ایران تقسیم شد.
* چگونه بازدید کنیم؟
برای بازدید از این موزه باید خود را به موزه ملی ایران واقع در خیابان امام خمینی، ابتدای خیابان سی تیر، خیابان پروفسور رولن برسانید و پس از عبور از گیت بازرسی، ابتدا به سمت چپ بروید و از باجه بلیت‌فروشی مقابل موزه ایران باستان، بلیت‌های 5 هزار تومانی بازدید از موزه لوور را خریداری کنید.
سپس مسیر را بازگشته و به ساختمان موزه تمدن اسلامی در طرف راست ورودی مراجعه کنید. در اینجا دو انتخاب وجود دارد، یکی بازدید از مجموعه عکس‌های کیارستمی در سمت چپ و دیگری بازدید از اشیاء موزه در سمت راست که ما ابتدا بازدید از اشیاء موزه را پیشنهاد می‌دهیم؛ چون تازه‌نفس هستید و بازدید از این بخش انرژی‌بر است.
روی تابلویی بر دیوار، توضیحاتی درباره موزه لوور و اهمیت آن نوشته و تأکید شده است: «در این نمایشگاه، شما را به کشف تاریخچه تشکیل موزه لوور، از روزگار شاهان فرانسه تا تحولات آن در روزگار ما، دعوت می‌کنیم.»
پس از ورود به سالن نخست، اولین شیء که به چشم می‌خورد، «پیاله با نقش ترنج» ترکیه مربوط به قرن 15 میلادی است. پس از آن سردیس «ایزدبانو» معروف به نیوبه قرار دارد که مربوط به قرن اول یا دوم در ایتالیاست.
تابلوی رنگ روغن «طبیعت بی جان» محصول 1687 فرانسه خودنمایی می‌کند و کمی آنسوتر نقش‌برجسته فرانسوی «تسلط زمان بر جهان» مربوط به حدود 1550 میلادی به چشم می‌خورد. این زورق از جنس سنگ مرمر و تمثیلی از گذرگاه زمان است؛ «مرگ» در عقب آن و «زمان» بر بلندای «گیتی» نشسته و ساعت شنی در دست دارد. «سرنوشت» هم در جلوی زورق بادبان را در دست گرفته است.
«تک چهره پسر نوجوان با چشمان آبی» اثر هنرمند آلمانی «لوکاس کراناخ پدر» در حدود 1510 میلادی است. در وسط سالن هم مجسمه «فرشته نگهبان آرامگاه» قرار دارد که قرار بوده زینت‌بخش آرامگاه قلب پادشاه فرانسه، فرانسوای دوم در کلیسای جامع اورلئان باشد. این مجسمه سنگ مرمر، بر اساس طرح هنرمند ایتالیایی پریماتیچو است که حدود سال‌های 1563 تا 1565 میلادی در فرانسه خلق شده است.
سمت چپ تالار، نقاشی بزرگی از پرتره «ویکتور ریکتی» (ادیب و افسر سابق ارتش) در سال 1743 دیده می‌شود که اثر ژوزف آوِد است.
مجسمه مینرو مشهور به اورسه (ایزدبانوی جنگ و خردمندی) هم یکی دیگر از آثار دیدنی نخستین سالن است. این مجسمه هنر رومی‌ها در حدود سال‌های 150 تا 200 میلادی است که از سنگ رخام، عقیق، مرمر و سنگ سماق تهیه شده و برداشت از اثر مفرغی یونانی اواخر قرن پنجم پیش از میلاد با موضوع ایزدبانوی عشق است.
* آثار پرطرفدار کدام است؟
در سالن کناری، مجسمه نیم‌تنه «مارکوس اورلیوس» (امپراتور رم) قرار دارد که قدمت آن به حدود سال 170 میلادی باز می‌گردد و در سال 1674 میلادی در نزدیکی رم کشف شده است.
کمی آنسوتر، مجسمه مردی به نام «نشور» قرار دارد که مرزبان و رئیس گمرک در مصر باستان بوده است. این مجسمه که در حدود سال‌های 570 تا 589 پیش از میلاد ساخته شده، در قرن اول یا دوم میلادی توسط رومی‌ها از مصر منتقل و در قرن هفدهم میلادی در شمال رم کشف شد.
در وسط سالن، مجسمه زیبای «ابوالهول» با نام فرعون هاکور خودنمایی می‌کند. این مجسمه که از سنگ گرانودیوریت است، حدود چهار قرن پیش از میلاد مسیح تراشیده شده و احتمالا خاستگاه آن در ممفیس (پایتخت باستانی مصر پایین) است.
ابوالهول یا اسفینکس در کسوت نگهبان حافظ نظم جهان با دستار انحصاری شاهی به سر و مار نگهبان قلمروی شاهی و کتیبه روی پایه مجسمه، که در آن فرعون آخوریس معرفی شده و نام ایزد مصری پتاح در عبارت «پتاح که در جنوب دیوار است» برکتیبه آمده؛ ایزد پتاح در ممفیس پرستیده می‌شده است.
به گفته زهرا شهرابی فراهانی از کارشناسان میراث فرهنگی، این مجسمه در کنار دیگر آثار مصری و البته مجسمه «گودِآ» از عراق (تمدن سومر) یکی از جذاب‌ترین آثار برای بازدیدکنندگان است و معمولاً وقت بیشتری را در مقابل آن سپری می‌کنند.
سمت چپ سالن مجسمه هوروسر به شکل شاهین قرار دار که قدمت آن به ۴ تا یک قرن پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. اما یکی دیگر از آثاری که مخاطب را به یاد معماری روم باستان می‌اندازد، «خاکستردان ثبت شده با نام تیبریوس کلودیوس آرژیروس» است که از سنگ مرمر به شکل مقبره مینیاتوری با تیردانی در مرکز ساخته شده است.
سنگ یادبود تارهونپیاس حدود ۷۰۰ پیش از میلاد که در ترکیه یافت شده و سنگ مزار بانو «فیلیس» مربوط به ۴۴۰ پیش از میلاد، از دیگر جاذبه‌های حاضر در موزه لوور ایران است.
اما مجسمه گودِآ که پیش‌تر ذکر خیر آن رفت، حدود ۲۱۲۰ پیش از میلاد از سنگ گابرو ساخته شده که در کاوش‌های ۱۸۸۱ میلادی ارنست دوسرزک کشف شده است.
این مجسمه، شاهزاده سومری را در حالت ایستاده نشان می‌دهد که دست‌های را به حالت دعا روی هم قرار داده و بدون زیورآلات، در هیبت پادشاهی باتقوا خودنمایی می‌کند.
* سالن علاقه‌مندان به نقاشی اینجاست
در سالن بعدی که به مرابت کوچک‌تر از سالن‌های قبلی است، طراحی کوچکی از «رامبراند» با مداد قرمز وجود دارد. نقاش مشهور هلندی در این اثر، سیمای همسرش «ساسکیا» را اتود زده که محصول ۱۶۳۵ یا ۱۶۳۶ میلادی است.
کمی جلوتر، ۴ اثر از «اوژن دولاکروا» مهم‌ترین نقاش رمانتیسیسم فرانسه قرار دارد.
به دیوار کناری، تابلوی «بشارت» اثر جیوانی باتیستا سالوی معروف به ساسوفراتو، نقاش قرن هفدهم میلادی ایتالیا آویخته شده است. این اثر با موضوع بشارت جبرئیل به مریم عذرا درباره بارداری او و تولد مسیح(ع)، با تکنیک رنگ روغن روی بوم خلق شده است.
در کنارش هم مجسمه «دومینیک قدیس» محصول حدود ۱۵۲۰ میلادی قرار دارد. بشقابی تُرکی با نقش گل (۱۶۰۰ میلادی) و مجسمه «فرشته در حال پرواز» و «صندوقچه اشیاء متبرکه» هم در این سالن به نمایش در آمده‌اند.
سالن بعدی با اثر مرکب و رنگدانه روی کاغذ طلا مربوط به دوره عثمانی شروع می‌شود. در وسط سالن، اثر دیگری با موضوع حضرت مریم(س) در این موزه خودنمایی می‌کند، مجسمه ایستاده «مریم عذرا و کودک» از جنس سنگ آهک چندرنگ است. این مجسمه حدود سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰ میلادی خلق شده و قرار بوده در یک کلیسا نصب شود.
نیم‌تنه «عنخ ـ اف ـ ان ـ سخمت» تحصیلدار شاه هم در این سالن قرار دارد که قدمت آن به ۵۷۰ پیش از میلاد باز می‌گردد.
نقش‌برجسته «میترا در حال کشتن گاو نر» روی دیوار مقابل خودنمایی می‌کند. این اثر زیبا در لبنان کشف شده و قدمت آن را قرن دوم یا چهارم میلادی می‌دانند.
* چرا زیره به کرمان ببریم؟
پس از این سالن، راهروی طولانی و باریکی وجود دارد که بازدیدکنندگان را به ابتدای محل بازدید می‌رساند. در سمت راست مجموعه عکس‌های عباس کیارستمی از موزه لوور در ابعاد بزرگ چاپ شده‌اند و دیدن آن‌ها خالی از لطف نیست.
اما پیش از بازدید، دفترچه یادبود موزه قرار دارد و بازدیدکنندگان در صورت تمایل نقطه‌نظرات خود را در آن ثبت می‌کنند که اهم آن به ابراز احساسات و قدردانی بابت برپایی این موزه اختصاص دارد. اما برخی نظرات هم قابل تأمل است، به عنوان نمونه، آقا یا خانم رحیمیان نسبت به مکان نصب توضیحات هر اثر انتقاد کرده که البته بیراه نیست.
شوخی با تلفظ کلمه «لوور» هم که در روزهای اخیر دستمایه قرار گرفته، به این دفتر راه یافته است!
یک بازدیدکننده دیگر نسبت به تعداد اندک کارشناسان برای توضیح آثار معترض بوده و دیگری ابراز امیدواری کرده است کاش آثار بیشتری از ایران باستان در این موزه وجود داشت. جبرئیل نوکنده، مدیر موزه ملی ایران در پاسخ به این پیشنهاد گفته است: بیشتر می‌خواستیم آثار تاریخی فرهنگ‌های دیگر را به نمایش بگذاریم و نمی‌خواستیم زیره به کرمان بیاوریم.
* کدام کشورها بیشترین سهم را دارند؟
یوسف حسن‌زاده، رییس بخش پژوهشی موزه ملی ایران در پاسخ به این پرسش ما که کدام کشورها بیشترین آثار را در این موزه دارند، گفت: فرانسه با ۱۶ اثر (۵ مجسمه، ۱۱ نقاشی) بیشترین سهم را دارد. پس از آن مصر با ۱۲ اثر و ایتالیا با ۹ اثر پیشتاز هستند.
وی درباره میزان استقبال مردم از این موزه هم گفت: غیر از افتتاحیه و در ۱۰ روز نخست برپایی این موزه (یعنی از ۱۵ تا ۲۵ اسفند) بیش از ۱۴ هزار نفر از این موزه دیدن کرده‌اند و به طور متوسط هر روز میزبان ۱۴۰۰ بازدیدکننده بوده‌ایم.
با احتساب نرخ ۵ هزار تومانی بلیت، موزه لوور در ۱۰ روز نخست خود ۷۰ میلیون تومان بلیت‌فروشی کرده که رقم مطلوبی است. پیش‌بینی می‌شود با توجه به در پیش بودن سال جدید، بازدید از این موزه در ایام نوروز با استقبال بیشتری مواجه شود.
