سرویس دفاع و امنیت مشرق، جنگ همه جانبه برخی قدرت‌های غربی و عربی علیه دولت سوریه دارای نکات و بحث‌های فراوانی است که شاید پرداختن به هر کدام از آنها نیازمند نوشتن شاید چندین کتاب باشد. یکی از جنبه‌های مهم این موضوع، تلاش رسانه‌های وابسته به این قدرت‌ها برای نشان دادن تروریست‌های داعشی به عنوان موجوداتی بدوی است و بر این اساس، شواهد و دلایلی که نشان می‌دهد آنها در ارتباط مستقیم با کشورهای صاحب تکنولوژی بوده و علاوه بر اخذ مشاوره و استفاده از داده‌های اطلاعاتی، از سخت افزارها و تجهیزات جنگی و مهندسی آنها نیز بهره می گرفتند، عمدا پنهان مانده است.

از جمله یکی از مسائل مربوط به این جنگ که طبق همان سیاست رسانه ای، مورد توجه قرار نگرفته اما در عین حال از اهمیت بالایی نیز برخوردار است، بحث ساخت تونل‌های خاص، مجهز و قابل تامل توسط نیروهای تروریستی درگیر در این نبرد است که در بسیاری از موارد، ابعاد و شکل آنها سوالات بسیاری را در ذهن ایجاد می کند.

نگاهی به تاریخچه تونل در جنگ ها

یکی از اولین موارد ثبت شده استفاده از تونل‌ها در جنگ مربوط به دو قرن قبل از میلاد حضرت مسیح (ع) و در جریان محاصره شهر "آمپراکیا" در یونان باستان توسط ارتش روم بوده است. در جریان محاصره این شهر نیروهای رومی قصد داشتند تا با حفر تونل به داخل شهر نفوذ کرده و مدافعین را تسلیم کنند. اما در جریان عملیات حفاری توسط لژیون های رومی، اهالی شهر متوجه حرکت رومی ها شده و آنها نیز با حفر تونل به مقابله با رومی ها پرداختند. نیروهای شهر "آمپراکیا" با حفر تونل به سمت تونل رومی ها رفته و پس از نفوذ به آن در زمان مناسب با درست کردن آتش و ایجاد دود در تونل باعث مرگ بسیاری از سربازان رومی شدند.

در دوران قرون وسطا استفاده از تونل به عنوان یک تاکتیک استاندارد برای نابودی قلعه ها مورد استفاده قرار می گرفت. در این روش نیروهای حفر کننده تونلی را به زیر دیوارهای قلعه مورد نظر حفر کرده و سپس به اندازه زیادی زیر دیوارهای قلعه مورد نظر را خالی می کردند. بخشی از پی پایینی این دیوارها از جنس چوب بوده و سپس این بخش ها به آتش کشیده شده و در نهایت تخریب می شده است .در جریان جنگهای داخلی آمریکا نیز از این روش برای تخریب دیوار استحکامات دفاعی بهره برداری می شده است. البته در آن دوران و با توجه به اختراع مواد منفجره کار بسیار راحت تر بوده و با استفاده از آن بخش زیادی از دیوار استحکامات دفاعی تخریب می شد. یکی از نمونه های بکارگیری این تاکتیک در جریان محاصره شهر پترزبورگ در ایالت ویرجینیا در سال 1864 بوده است.

نیروهای شمالی با حفر تونلی به زیر بخشی از استحکامات دفاعی نیروهای جنوبی نفوذ کرده و چیزی در حدود 320 کیلو باروت را در آن بخش جاسازی کردند. انفجار ناگهانی این مقدار از مواد منفجره به مرگ 400 نفر از نیروهای جنوبی و ایجاد شکاف در خطوط دفاعی آنان شد اما به دلیل کندی نیروهای شمالی در حمله به خطوط دفاعی جنوبی ها باعث شد تا مدافعین خود را بازیافته و سپس 500 نیروی شمالی را در جریان حمله از بین ببرند .در دوران جنگ اول جهانی ، جنگ ویتنام و جنگ ایران و عراق نیز موارد زیادی از استفاده از تونل ها به عنوان شیوه های جنگی خصوصا برای انتقال نیرو و تجهیزات مورد استفاده قرار گرفت.

نبرد موش های کور با زنبورهای سرخ

آنطور که سالها پیش یک شهروند سوری در گفتگو با العالم سخن گفت و بعدها در رسانه های حامی مقاومت نیز مورد استفاده قرار گرفته، جنگ "موش‌های کور" در برابر زنبورهای سرخ، ویژگی ها و حساسیت های فراوانی دارد چراکه گروههای مسلح، مثل موش های کور زمین را حفر می‌کنند تا تونل ایجاد کرده و از این طریق خود و تجهیزاتشان را منتقل کنند و از دید جنگنده‌ ها و هلیکوپترهای ارتش که مانند زنبورهای سرخ بالای سر آن‌ ها می‌چرخند پنهان شوند.

حتی المانتیور نیز در یکی از گزارش های خود از نبرد در سوریه، اینگونه روایت کرده بود که بعد از باز پس‌ گیری شهر قصیر توسط نیروهای ارتش سوریه، انتظار می‌ رفت در دو شهر نزدیک قصیر یعنی دبا و بویدا درگیری‌ های شدیدی وجود خواهد داشت اما ارتش سوریه بدون هیچ درگیری وارد این دو شهر شد. همه می‌پرسیدند: پس نیروهای طرف مقابل کجا رفته‌اند؟ حتی در ورودی شهرها جنگ‌افزارها و خودروهای سنگینی وجود داشت یعنی مخالفین به نقطه‌ ای رسیده بودند که تنها می‌ توانستند سلاح‌ های سبک را با خود ببرند. پاسخ، تونل‌ ها بودند .

به گفته این رسانه، "با فاصله کمی از خودروهای زرهی، دهانه‌ هایی در زمین مشخص شدند عمق این چاله‌ها به 4 تا 5 متر می‌ رسید و به شبکه‌های لوله آب بسیار بزرگی ختم می‌شدند که سال‌ ها پیش توسط دولت ساخته شده بودندا .ین لوله‌ها شهر قصیر را به شهر حمص و نواحی جنوبی حمص که از دمشق فاصله زیادی ندارند، متصل می‌ کرد و تونل با ستون‌ های آهنی تقویت شده بود ".

همین نشانه های ساده ای که المانیتور گزارش کرده نشان می دهد تروریست ها ضمن اطلاع و آشنایی با شبکه آبرسانی (یا احتمالا فاضلاب) مناطق مختلف سوریه، تونل های خود را با ستون های آهنی تقویت کرده بودند که تصاویر تونل های جدید کشف شده در اطراف دشمق نیز همین ساختار را نشان می دهد و عملا امکانات نقشه برداری، حفر و استحکام تونل های گروههای مختلف مسلح در سوریه، دست کمی از ارتش های قدرتمند و با ساختار کامل فنی - مهندسی در جهان ندارد.

سوریه ؛ سرزمینی پر از تونل های بی انتها

تقریبا می توان گفت در بسیاری از بخش های سوریه جنگ رو به اتمام است و با آزاد کردن نقاط استراتژیکی که پیش از این توسط تروریست ها در اشغال بوده موارد و جزییات زیادی از زمان اشغال این مناطق مشخص شده است. یکی از این بحث ها، مسئله تونل های کنده شده در مناطق اشغالی است و یکی از موارد سوال برانگیز در جنگ سوریه، همیشه این بوده که چطور بسیاری از گروه های تروریستی که در محاصره قرار دارند همچنان تسلیحات، آذوقه و حتی نیروهای جدید را دریافت می کنند و این در حالی است که روی زمین این نیروها در محاصره کامل بوده و هیچ گونه رفت و آمد و حرکتی در بیرون از خط محاصره دیده نمی شد.

فیلمی که در بالا مشاهده می کنید مربوط به دوما در غوطه شرقی است که نیروهای تروریستی گروهک جیش الاسلام آنرا در عمق 15 متری زمین حفر کرده اند و دارای سیستم روشنایی کامل ، محل هایی برای تجمع نیرو و ساخت سلاح نیز بوده است. نوع ساخت این تونل به خوبی مشخص می کند که سازه کاملا مهندسی ساز بوده و تحت نظارت افرادی متخصص ساخته شده که قطعا با توجه به حساسیت های موجود در آن منطقه، در زمانی کوتاه احداث شده است.

اما فیلم دیگری که در بالا آمده مربوط به گروهک فیلق الرحمن در شرق دمشق است که به گونه ای وسیع و مجهز ساخته شده که قابلیت عبور خودرو نیز در آن وجود دارد و همان طور که امکان مشاهده آن وجود دارد، فیلم مورد نظر پس از تصرف این تونل در یک خودروی در حال حرکت گرفته شده است. منابع خبری طول این تونل را 10 کیلومتر و عمق آن در حدود 30 متر برآورد می کنند. در عین حال پس از درگیرهای منطقه عفرین در شمال سوریه و تصرف مواضع نیروهای کرد توسط قوای مشترک ارتش ترکیه و حامیان تروریست آنها مشخص شد نیروهای کرد هم در این مناطق اقدام به احداث تونل ها و مراکز زیر زمینی بزرگ و گسترده ای کرده اند.

مجموع تصاویر فوق نشان می دهد بحث تونل سازی در جنگ سوریه از جمله مواردی است که از طرف گروه های تروریستی و حامیان آنها جدی گرفته و سازهای بسیار عظیم و بزرگی در مناطق تحت اشغال آنها ساخته شده است که در این گزارش تنها به بخش کوچکی از آنها اشاره شد. حجم این سازه ها و اندازه آنها و دقتی که در ساخت آنها به کار رفته مشخصا از دست عده ای تروریست کم سواد خارج بوده و نیازمند داشتن دانش و علم مهندسی سازه و ساختمان در بالاترین سطوح ممکن است.

شاید پاسخ به این مسئله که این گروه ها دانش و امکانات فنی ساخت تونل های مذکور را از کجا بدست آورده اند، به این سرعت و با جزییات مشخص نشود اما می توان مطئن بود که شبکه عنکبوتی این تونل ها که در عمق مناسبی از زیر زمین حفر شده اند و بخش های مختلف از خاک سوریه را اشغال کرده بودند، یکی از آخرین و مهمترین راهکارهای تروریست ها برای حمله و دفاع محسوب می شده که با شناسایی و تسخیر آنها، یکی از مهمترین برگ های برنده آنها از بین رفته است.