برگزاری رزمایش نظامی مشترک میان آمریکا و کره جنوبی در شبه جزیره کره که با واکنش شدید پیونگ یانگ مواجه شد شروع ماجرا بود. پیونگ یانگ برگزاری این رزمایش نظامی را در آستانه دیدار میان رهبران آمریکا و کره شمالی تحریک آمیز خواند و خواستار لغو آن شد. درخواستی که کره جنوبی آن را نادیده گرفت و در عوض تاکید کرد که این رزمایش به هیچ وجه لغو نخواهد شد.

کره شمالی بعد از این رویداد، و در واکنش به اظهارات مقامات آمریکایی که پیونگ را به پیاده کردن مدل لیبی در صورت عدم خلع سلاح هسته ای تهدید کرده بود یک بار دیگر تهدید کرد که در صورت تکرار اظهارات خصومت آمیز، دیدار میان رهبران دو کشور را لغو خواهد کرد.

با این وجود، دونالد ترامپ روز پنجشنبه پیش دستی کرد و طی یک نامه به کیم جونگ اون از لغو دیدار برنامه ریزی شده میان دو طرف در روز 12 ژوئن(22 خرداد) در سنگاپور خبر داد. نکته جالب در نامه ترامپ به کیم این بود که وی کره شمالی را مسئول لغو این دیدار دانسته است، در صورتیکه که اقدام تحریک آمیز واشنگتن در برگزاری رزمایش نظامی بیخ گوش کره شمالی و همچنین اظهارات مقامات آمریکایی علیه این کشور مقدمات هشدارهای کره شمالی را برای لغو این دیدار فراهم کرده بود.

سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا این دیدار لغو شد و چرا مذاکرات میان آمریکا و کره شمالی هنوز آغاز نشده به بن بست خورد؟

نقش جان بولتون

به جرات می‌توان گفت که جان بولتون مشاور امنیت ملی جدید کاخ سفید در حال حاضر تندروترین نئومحافظه کار آمریکایی است. مذاق بولتون چندان با دیپلماسی و راه ههای مسالمت سازگار نیست و در صورت حمایت از این مسیر سیاست وی سیاست صفر و صدی و یا دادن هیچ در قبال دریافت بیشترین امتیاز از اطرف مقابل است.

بولتون از تحلیلگران ارشد موسسه امریکن اینترپرایز بود که با مشورتهایش دولت جورج بوش را به سمت جنگ عراق سوق داد. او از حامیان اصلی حمله نظامی آمریکا به عراق بود و از این تصمیم همچنان دفاع میکند. بولتون همچنین از حامیان اصلی تغییر حکومت در ایران و کره شمالی است. از زمانی که وی به عنوان مشاور امنیت ملی وارد کاخ سفید شده ترامپ تندترین تصمیمات دوران ریاست جمهوری خود از جمله خروج از برجام و انتقال سفارت این کشور به بیت المقدس را گرفته است.

جان بولتون اخیر نیز با مطرح کردن فرمول «اول خلع سلاح، بعدا امتیاز دهی»، و با پیش کشیدن «مدل لیبی» در زمینه مذاکره با کره شمالی باعث خشم و عصبانیت پیونگ یانگ شد. جان بولتون حتی تا آنجا پیش رفت که پیشنهاد داد کره شمالی به صورت یکجا سلاح های هسته ای خود را در یک سایت محرمانه در خاک آمریکا انبار کند! وزارت خارجه کره شمالی این اظهارات را نشانه نیات شیطانی و خصمانه واشنگتن خواند و با تاکید بر اینکه پیونگ یانگ نه عراق است و نه لیبی به صورت مستقیم اظهارات جان بولتون را به باد انتقاد گرفت.

زیاده خواهی‌های آمریکا

اظهارات چند هفته اخیر مقامات آمریکایی درباره مذاکرات آتی با کره شمالی نشان دهنده تمایل آمریکا برای گرفتن بیشترین امتیاز در کمترین زمان ممکن و همچنین واگذاری امتیازات نقد از طرف کره شمالی در ازای دادن امتیازات نسیه به کره شمالی بود. همین زیاده خواهی‌های آمریکا که امروزه مشخص شده است یکی از عادات آمریکا است، از دلایل اصلی به بن بست رسیدن مذاکرات اتمی میان واشنگتن و پیونگ یانگ است.

این خلق و خو و رفتار آمریکا برای ما ایرانیها کاملا آشنا و یادآور زیاده خواهیهای این کشور در مذاکرات هسته ای طی چند سال اخیر است. واشنگتن در مذاکراتی که به برجام ختم شد نیز امتیازات فراوانی از طرف ایرانی گرفت و امتیازات نسیه‌ای را به طرف مقابل داد. با این وجود آمریکا حتی از انجام همین تعهدات نسیه نیز سرباز زد و نهایتا ماه گذشته به بهانه‌های واهی از این توافق بین‌المللی خارج شد.

از دیگر دلایل به بن بست رسیدن روند دیپلماتیک جاری میان دو کشور می‌توان به دور بودن ذهنیت‌های آمریکا و کره شمالی در قبال یکدیگر اشاره کرد. کره شمالی بیش از 60 سال، آمریکا را دشمن شماره یک دولت و ملت خود می‌داند و واشنگتن را باعث و بانی مشکلات اقتصادی مردم این کشور در سایه تحریم‌های سنگین اقتصادی می‌داند. در پشت این ذهنیت، یک تجربه بی اعتمادی و شکست مذاکرات میان دو طرف در دهه 1990 و اوایل دهه 2000 میلادی نیز وجود دارد.

علاوه بر این کره شمالی در بهترین حالت به آمریکا به عنوان دشمنی که همواره به دنبال تغییر حکومت کره شمالی از راه نظامی و یا استحاله این کشور به روشهای نوین است نگاه می‌کند. این مسائل همگی باعث می‌شود پیونگ یانگ با محتاطانه ترین روش ممکن در مسیر تعامل با آمریکا گام بردارد، به همین دلیل است که هرگونه اظهار نظر مقامات آمریکایی ممکن است با بدترین واکنش کره شمالی مانند تهدید به لغو دیدارها و یا توقف مذاکرات ختم شود.

نکته آخر اینکه، هنوز دقیقا مشخص نیست روند تنش زدایی و یا تنش زایی میان آمریکا و کره شمالی به کدام سمت پیش می‌رود؛ این روزها هر روز اخبار تازه‌ای درباره روابط میان این دو کشور به گوش می‌رسد و سرعت تحولات در این زمینه بالاست.

بعد از لغو دیدار میان رهبران دو کشور، ترامپ از واکنش کره شمالی به این مساله استقبال کرد و لحن این واکنش را سازنده خواند. پس از آن نیز به خبرنگاران در کاخ سفید گفت که مذاکرات میان دو طرف برای برگزاری این دیدار هنوز در جریان است. در جدیدترین اظهار نظر نیز گفته است «شاید» دیدار با رهبر کره شمالی در همان تاریخ مقرر در سنگاپور برگزار شود.

این تحولات پیش بینی راجع به آینده مذاکرات میان آمریکا و کره شمالی را دشوار می‌کند، اما قدر مسلم این است که غیر قابل پیش بینی بودن رفتار دو کشور، بی اعتمادی شدید، سیاست‌های زیاده خواهانه آمریکا و سرسخت بودن کره شمالی حصول هرگونه توافق در آینده نزدیک را غیرممکن می‌کند.