در دوره‌های گذشته‌ی جام جهانی که ایران در آن حضور داشته، داوری‌ها گاهی به سود تیم ملی و گاهی هم به ضرر ما بوده است. در ۱۲ بازی گذشته‌ی تیم ملی در جام جهانی؛ ۶ داور اروپایی، ۳ داور از آمریکای جنوبی، یک داور از قاره آفریقا، یک داور از قاره‌ی اقیانوسیه و یک داور هم از کونکاکاف بازی‌های ما را سوت زده‌اند. همچنین در ۲ دوره‌ی آخری که ما در جام جهانی حضور داشته‌ایم، قضاوت ۲ بازی از ۳ بازی ایران در این رقابت‌ها به داوران اروپایی رسیده است. حضور دوباره‌ی تیم ملی در جام جهانی بهانه‌ای شد تا چند تصمیم خاطره انگیر داوران در جام‌های جهانی برای فوتبال کشورمان را مورد بررسی قرار دهیم.

از پیروزی ایران خوشحال شدم

جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه اولین تجربه‌ی حضور فوتبال ایران در این رقابت‌ها بعد از انقلاب بود. تیم ما که راه پر پیچ و خمی را برای حضور در جام جهانی پشت سر گذاشته و به عنوان آخرین تیم به این رقابت‌ها صعود کرده بود، در بازی دوم خود باید به مصاف آمریکا می‌رفت. فیفا برای این بازی حساس “اورس مه‌یر” سوئیسی را انتخاب کرد تا آن را قضاوت کند. داوری که بعدها فینال چمپیونز لیگ را هم قضاوت کرد. با آغاز بازی در حالی که آمریکایی‌ها فشار زیادی روی دروازه‌ی ایران می‌آوردند، برخلاف جریان بازی “خداداد عزیزی” مهاجم سریع تیم ملی که آن روزها در باشگاه کلن آلمان عضویت داشت، در یک صحنه با “کیسی کلر” دروازه‌بان آمریکا تک به تک شد.

 “کلر” او را در محوطه‌ی جریمه متوقف کرد ولی “مه‌یر” آن صحنه را پنالتی تشخیص نداد. پنالتی‌ای که اگر گرفته می‌شد با اخراج دروازه‌بان آمریکا هم همراه بود. “مه‌یر” سوئیسی که از داوران شناخته شده‌ی اروپا بود چند سال بعد در مورد آن صحنه گفت: «من خوشحال شدم که ایران برد چون اگر این اتفاق نمی‌افتاد، تقصیر من بود». با وجود اینکه “مه یر” در آن بازی یک پنالتی و اخراج را برای ایران نگرفته بود اما روی صحنه‌ی گل دوم ایران و پاس گل طلایی “علی دایی” برای “مهدی مهدوی‌کیا” که تقریبا از نیمه‌ی زمین استارت زد، عملکرد کمک هموطن او در تشخیص اینکه آن صحنه آفساید نیست، از تصمیمات خوب تیم داوری در آن بازی بود که منجر به پیروزی ایران مقابل آمریکا شد.

جای استوک

تیم ملی فوتبال ایران جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان را با شکست ۳ بر یک مقابل مکزیک در بازی‌ای که “روبرتو روزتی” ایتالیایی قضاوت کرد، آغاز کرد. بعد از آن بازی ایران باید به مصاف پرتغال با هدایت “لوئیز فیلیپه اسکولاری‌ای” می‌رفت که در دوره‌ی قبلی جام جهانی با برزیل قهرمان این رقابت‌ها شده بود. بازی مقابل پرتغال که ستاره‌های سرشناسی از جمله “فیگو”، “رونالدو” و “دکو” را ترکیب داشت، خاطره انگیز بود اما در نیمه اول بازی اتفاقی افتاد که با گذشت دوازده سال از آن بازی هنوز وقتی اسم بازی با پرتغال می‌آید، خیلی از فوتبال دوستان ایرانی یاد آن می‌افتند. در آن صحنه “حسین کعبی” مدافع راست تیم ملی برای زدن توپ روی هوا رفت و استوک‌های کفش او به صورت “لوئیز فیگو” کاپیتان پرتغال برخورد کرد و جای استوک‌های او روی صورت “فیگو” ماند. از نکات عجیب در مورد آن صحنه می‌توان به این موضوع اشاره کرد که با وجود برخورد استوک‌های “کعبی” با صورت “فیگو”، “اریک پولات” داور فرانسوی آن را خطا نگرفت تا تصمیم او تعجب همه را به همراه داشته باشد.

از فریادهای «اشکان» تا حسرت ایرانی‌ها

فوتبال ایران جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل را با اولین کلین شیت خود در تاریخ این رقابت‌ها مقابل نیجریه آغاز کرد. شاگردان کی‌روش در تیم ملی در بازی دوم خود باید به مصاف مدعی کسب عنوان قهرمانی آرژانتین می‌رفتند. حساس‌ترین صحنه‌ی این بازی قبل از گل استثنایی “لیونل مسی”، در نیمه‌ی دوم جایی که “پابلو زابالتا” مدافع سرشناس آرژانتینی‌ها اشکان دژاگه را در محوطه‌ی جریمه با خطای پنالتی متوقف کرد، اتفاق افتاد که “میلوراد مازیچ” صرب این صحنه را پنالتی نگرفت تا تیم ملی ایران از رسیدن به یک شانس خوب برای گلزنی مقابل آرژانتین باز بماند. در مورد صحنه‌ای که برای ایران پنالتی گرفته نشد می‌توان گفت: «اعتراض دژاگه در آن صحنه و فریادهایی که سر داور صرب بازی می‌کشید، از خاطر فوتبال دوستان ایرانی که تیمشان در حسرت گلزنی مقابل آرژانتین ماند، پاک نمی‌شود».

کمک‌ داورهای خوب

بعد از شکست در دقایق پایانی مقابل آرژانتین، تیم ملی در سومین بازی خود در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل به مصاف بوسنی در بازی‌ای که قضاوت آن بر عهده‌ی “کارلوس ولاسکو” اسپانیایی بود، رفت. شاگردان “کی‌روش” این شانس را داشتند که در آن بازی با پیروزی مقابل بوسنی برای اولین بار به جمع ۱۶ تیم برتر جهان صعود کنند. قضاوت کمک‌های “کارلوس ولاسکو” به قدری خوب بود که تحسین گزارشگر ایرانی بازی را هم به همراه داشت. روی صحنه‌ی گل “رضا قوچان نژاد” به بوسنی که روی یک توپ برگشتی بود، “روبرتو آلونسو فرناندز” کمک “ولاسکو” در حالی که چند بازیکن تیم ما در آفساید قرار داشتند، به درستی تشخیص داد که “جواد نکونام” کاپیتان تیم ما در آفساید نیست و “نکونام” هم توانست پاس تنها گل ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل را به “رضا قوچان‌نژاد” در بازی‌ای که در نهایت با پیروزی ۳ بر یک بوسنی همراه بود، بدهد.