گروه فرهنگ و هنر مشرق - «مأوا» از جمله مراکز فعال زیرمجموعه سازمان هنری رسانه ای اوج است که وظیفه هدایت، راهبری و تولید در حوزه موسیقی را برعهده دارد. این مجموعه که «حراست از ایران امروز برای فردا و فرداها» را سرلوحه خود قرار داده، معتقد است عرصه موسیقی یکی از ابزارهای مهم برای گسترش مفاهیم اسلامی انقلابی برای نسل امروز است.
برنامه ریزی و تدوین اهداف و راهبردهای کوتاه و بلندمدّت برای به کارگیری گروه های سرود و همچنین تولید آهنگ هایی با صدای خواننده های مطرح کشور و تبدیل آن به نماهنگ هایی دیدنی و قابل پخش در فضای فرهنگی جامعه را می توان رکن اصلی مجموعه «ماوا» معرفی کرد که سیاستگذاریِ راهبردی در حوزه تولیدات موسیقی گفتمان انقلاب اسلامی، شناسایی و توانمندسازی موسسات و یا استعدادهای جوان و خودجوش و سازماندهی و در نهایت سفارش تولید محصولات حرفه ای به همراه توزیع این محصولات ذیل مواردی است که به آن اشاره شد.
مروری کوتاه بر فعالیتِ های سال اول شکل گیری این مجموعه می تواند در شناخت و آشنایی دقیق تر مخاطبان با «مأوا» کمک قابل توجهی کند اما تبیین و تشریح این فعالیت ها از زبان برخی از دست اندرکاران این مجموعه و البته تشریح مواضع شان در یکی از مهم ترین مباحث مغفول مانده حوزه موسیقی یعنی سرود و نماهنگ نکته ای بود که گروه هنر خبرگزاری مهر را بر آن داشت تا با دعوت از برخی مدیران مرکز «مأوا» به انعکاس دیدگاه آنها در حوزه ساخت، تولید و توزیع نماهنگ و سرود بپردازد؛ دیدگاه هایی که در برخی از موارد بین مدیران این مجموعه نیز دارای اختلاف هایی بود اما جملگی نگاه مشترکی به اهمیت پرداختن به موضوع فراموش شده سرود، همخوانی و تولید نماهنگ داشتند.
احسان خداپرست قائم مقام مرکز «مأوا»، قاسم صرافان شاعر و ترانه سرا، مهدیار عقابی کارگردان نماهنگ پرطرفدار «ارغوان»، سید امین باطنی پژوهشگر و از اعضای «مأوا» به همراه سهیل باطنی کارشناس موسیقی این مرکز از جمله مهمانانی بودند که به بیان دیدگاه ها و نقطه نظرات خود درباره فعالیت های مرکز موسیقی انقلاب اسلامی و تولیدات این مرکز در حوزه نماهنگ و سرود پرداختند.
از کارگردان های کار اولی حمایت می کنیم
احسان خداپرست قائم مقام مرکز «مأوا» در ابتدای این نشست در پاسخ به پرسشی درباره اهداف «مأوا» در حوزه موسیقی، اولویت های تولید و نقش این مرکز در رشد و پرورش نیروها بیان کرد و گفت: تلاش «مأوا» از همان ابتدای فعالیت این بوده که بتواند با تولید نماهنگ های باکیفیت و اثرگذار که لزوما هم مذهبی، دینی یا سیاسی نیست فعالیت های موثری انجام دهد.
وی درباره مصداق های این تولیدات توضیح داد: از آن جمله می توان به نماهنگ «دلخوشی» اشاره کرد که با محوریت کودکان مبتلا به سرطان ساخته شد. ما اعتقاد داریم پرداختن به این نوع موضوعات نیز می تواند یک فعالیت «ارزشی» به حساب آید زیرا این نکات هم نشأت گرفته از مبانی دین اسلام و تفکر ذاتی انقلاب اسلامی است. «مأوا» تمام تلاش خود را به کار گرفته تا با تولید چند کار باکیفیت و شاخص علاوه بر توجه به موضوعات مختلف اجتماعی در قالب آثار ارزشی، فضایی را فراهم کند تا افرادی که در این عرصه توانایی و استعداد دارند بتوانند وارد میدان شده و به تولید اثر بپردازند.
خداپرست ادامه داد: راهبرد دیگری که «مأوا» در حوزه ساخت و تولید نماهنگ در نظر گرفته ایجاد زمینه هایی برای رشد و توانمندسازی افراد بوده که به عنوان نمونه ما در این حوزه با افرادی چون مهدیار عقابی که چندی پیش نماهنگ پرطرفدار «ارغوان» و «خیرالاحباب» را تولید کرد همکاری های خوبی داشتیم و او به عنوان یک هنرمند جوان با انگیزه و دغدغه مند در بسیاری از موارد به عنوان اهرم کمک کننده در کنار «مأوا» حضور پررنگی داشته و دارد. ما در کنار این موضوع به پرورش و حمایت از نیروهای جوان تر نیز توجه ویژه ای داریم به طوری که با پشتیبانی از هنرمندان جوان کار اولی فضا را به گونه ای هدایت کردیم که آنها نیز بتوانند در کنار حرفه ای ها کارهایی را تولید کنند.
قائم مقام مرکز «مأوا» تاکید کرد: همکاری همزمان با هنرمندان حرفه ای در کنار مشاوره و حمایت از تولیدکنندگان جوان و نوظهور موضوعات مهمی است که در این مدت تلاش کردیم به صورت اجرایی آن را جامه عمل بپوشانیم و فکر می کنم تا حدی در انجام این کارها موفق بوده ایم.
«مأوا» جایی برای پرکردن رزومه نیست
مهدیار عقابی کارگردان نماهنگ نیز که همکاری متعددی با مجموعه «مأوا» داشته با اشاره به صحبت های خداپرست اظهار کرد: باید این نکته را بپذیریم که حضور هنرمندان شناخته شده در تولید نماهنگ های ارزشی کم است، یعنی تعداد بسیار کمی از افراد هستند که به صورت تخصصی به سمت کارگردانی نماهنگ گرایش پیدا می کنند چرا که حضور در حوزه های دیگر سینما ازجمله فیلم های بلند و کوتاه و مواردی از این دست طرفداران بیشتری دارد. در حال حاضر نحوه تولید نماهنگ به ۲ صورت است؛ عده ای به صورت داستانی و عده ای نیز در قالب فرم و تأسی از مدل های غربی کارهایی را تولید می کنند. در این باب نیز متاسفانه فضای آکادمیک مناسبی وجود ندارد که علاقه مندان بخواهند با پشتوانه این فضای آموزشی وارد بازار کار شود.
باید این نکته را بپذیریم که حضور هنرمندان فعال در تولید نماهنگ های ارزشی کم استوی ادامه داد: مشاوره دادن به افرادی که مایل به تولید نماهنگ هستند جزو وظایف اصلی ما در مرکز موسیقی انقلاب اسلامی است زیرا این مرکز برای امثال من هزینه کرده و من باید در زمان لازم به دیگران مشاوره بدهم. به عبارتی همکاری با فیلمسازان جوان پرداخت زکات این هزینه ها و پشتیبانی هاست. شما مطمئن باشید «مأوا» این مساله را با جدیت دنبال می کند که به سهم خود برای پرورش هنرمندان علاقه مند و مستعد در حوزه نماهنگ نهایت همکاری را داشته باشد.
عقابی تاکید کرد: شما یقین بدانید «مأوا» جایی برای پرکردن رزومه نیست که بخواهیم بر اساس آن کارنامه فعالیتی مان را پر کنیم. ما اینجا هستیم تا با کمک و برادری هم آثار حرفه ای تولید کنیم و در تولید آثار هنرمندان جوان هم فعالیت های ثمربخشی داشته باشیم. این را هم می دانیم که برخی از این کارها و حمایت ها ممکن است از کیفیت ۱۰۰ درصدی برخوردار نباشد اما تلاش خواهیم کرد که در حوزه هنرمندان آماتور کیفیت کارها به سطح ۶۰ تا ۷۰ درصدی برسد.
از حضور معروف ها تا غیبت برخی از سینمایی ها
احسان خداپرست پس از صحبت عقابی درباره غیبت کارگردانان مطرح تصویر در روند تولید نماهنگ های «مأوا» علیرغم همکاری آهنگسازان، خوانندگان و ترانه سرایان نام آشنای موسیقی که بعضا حضورشان نیز با حاشیه های مختلفی همراه بوده است، توضیح داد: شما مطمئن باشید اگر تمایلی از سوی کارگردانان مطرح و شناخته شده سینمای ایران برای تولید نماهنگ ها وجود داشته باشد ما از این موضوع استقبال می کنیم. در اینجا لازم است من یک نکته را درباره همکاری خوانندگان، ترانه سرایان و آهنگسازان معروف توضیح دهم؛ برخی از آنها گاهی یک تِرَک صوتی را برای ما می فرستند و پیشنهاد می دهند روی آن کار تصویری کنیم. مرکز «مأوا» این آمادگی را دارد تا با کارگردانان شناخته شده حوزه سینما هم همکاری هایی در تولید نماهنگ داشته باشد. البته بنده احساس می کنم تعدادی از کارگردانان نیز هستند که نمی توانند به این عرصه ورود کنند زیرا باید سخن و کلامی را که در ۲ ساعت فیلم سینمایی زده می شود در پنج دقیقه جمع کنند و این کار بسیار دشواری است که از عهده هر هنرمندی بر نمی آید.
قائم مقام مرکز «مأوا» با تاکید بر اینکه فعالیت در زمینه تولید نماهنگ اصلا کار ساده ای نیست و باید روی آن تسلط درست و کافی داشته باشیم، بیان کرد: من دوباره همین جا از همه هنرمندانی که احساس می کنند می تواند در این حوزه به «مأوا» کمک کنند، دعوت می کنم تا طرح ها و ایده های خود را با ما در میان بگذارند. البته این نکته را باید پذیرفت که حضور در این عرصه به دلیل شرایط مالی موجود یکجور فداکاری است و شاید به همین دلیل است که ما نمی توانیم به سمت برخی از افراد برویم زیرا ممکن است کلِّ هزینه تولید نماهنگ ها صرف دستمزد یک کارگردان حرفه ای شود که این هزینه‌کَرد با بودجه محدودی که در اختیار داریم منطقی نیست.
راه های ورود به «مأوا» از زبان آقای قائم مقام
خداپرست درباره بهترین و نتیجه بخش ترین مسیر ورود علاقه مندان به تولید نماهنگ در «مأوا» گفت: مرکز «مأوا» معتقد است فقط یک «بهترین راه» برای تولید نماهنگ وجود ندارد و نمی توانیم بگوییم بهترین راه تولید همان مسیری است که ما مشخص می کنیم به همین دلیل تلاش کردیم در قالب یک جریان هدفمند مسیرهای مختلفی را برای افراد باز کنیم. یکی از این مسیرها ارایه پیشنهاد مکتوب یا شفاهی به اتاق ایده «مأوا» خواهد بود یعنی هر کسی با هر سطح توانایی و پیشنهادی که در حوزه تولید نماهنگ دارد، می‌تواند با ما ارتباط داشته باشد. من فرآیندهای ارتباط را به صورت مختصر بیان می‌کنم چون ممکن است برای افرادی که بخواهند با این مرکز فعالیت کنند، اهمیت داشته باشد.
قائم مقام «ماوا» ادامه داد: برخی از افراد هستند که احساس می کنند روی یک قطعه موسیقایی خاص می توانند ایده یا طرحی را برای نماهنگ داشته باشند. در این چارچوب مرکز «مأوا» آمادگی دارد ضمن دریافت مکتوب ایده ها، آرا و نظرات این دوستان را نیز مورد بررسی و سپس روی آن اعلام نظر کند. در این چارچوب ابتدا رزومه کارگردان بررسی می شود و اگر کارگردانی کار اولی باشد باید یک مشاور کنار وی حضور داشته باشد. البته اینکه ایده ارایه شده چقدر خلاقانه باشد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بخش دیگر آثار تولید نشده یا آثاری است که هنوز به صورت عمومی در دسترس مخاطبان قرار نگرفته است. در این چارچوب تولیدکننده اثر یا هنرمند می تواند ایده یا طرح خود را به صورت پروپوزال ارسال کند. برخی از افراد هم هستند که پیشنهادی برای ارایه کار ندارند اما تمایل دارند با مرکز همکاری هایی را آغاز کنند. در این چارچوب نیز افراد رزومه خود را ارسال می کنند و این اطلاعات در «پایگاه داده هنرمندان» مرکز ذخیره و درجه بندی می شود. اگر «مأوا» به ایده‌ای رسید و احساس کرد که می‌تواند به این افراد کار را بسپارد، آنها را فرا می‌خواند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در مکانیزم ورود افراد وابستگی به یک جریان فکری خاص یا انحصار مشخصی وجود دارد، تصریح کرد: به هیچ عنوان چنین انحصاری وجود ندارد. البته ما کیفیت و استانداردی را باید رعایت کنیم و به همین دلیل در این نظامِ تولید آن دسته از کارهای خوب که معرفی می شوند این شائبه را ایجاد می کند که ما انحصاری عمل می کنیم اما باید گفت آنچه برای ما مهم است در نظرگرفتن اهداف و سیاست های کلی مرکز و توجه به کیفیت است که تاکنون برای اجرایی شدن آن از هیچ تلاشی فروگذار نکردیم.
پاسخ به یک پرسش پرحاشیه درباره همکاری با برخی ترانه سرایان
قائم مقام مرکز «مأوا» درباره همکاری «مأوا» با خوانندگان و ترانه سرایانی که اندیشه های فکری و سیاسی شان متفاوت با این مجموعه است، توضیح داد: من این مسأله را امتیاز «مأوا» می دانم که توانسته چنین فضایی را به وجود آورد. این پرسشی که شما مطرح کردید، طی ماه های گذشته سوال بسیاری از مخاطبان بوده که چه اتفاقی افتاده که «مأوا» با این هنرمندان همکاری می کند؟
وی عنوان کرد: درد و دغدغه مشترک در بعضی از حوزه‌ها، محل دست دادن مرکز «مأوا» با برخی از هنرمندان است. ما براین باوریم در حال حاضر «مأوا» در جایگاهی قرار دارد که ماموریتش فقط تولید آثاری با موضوعات بسیار ارزشمند و مقدس «شهید»، «شهادت»، «ایران»، «سرزمین» و «وطن» نیست بلکه ما می توانیم در چارچوب وظایفی که بر عهده مان گذاشته شده، علاوه بر تولید آثار ارزشمند انقلابی و مذهبی به تولید آثار اجتماعی نیز بپردازیم. جالب است بدانید در روزهای اولی که مرکز «مأوا» تشکیل شد، پیشنهادهایی که سلبریتی ها به مرکز «مأوا» ارایه می‌دادند در قالب سه حوزه امام زمان (عج)، شهید و ایران بود در حالیکه مرکز «مأوا» به این افراد گفت که دغدغه‌های دیگری هم وجود دارد، بهتر است بار دیگر فکر کنید.
خداپرست نگاه «مأوا» را نگاه سوءاستفاده از هنرمند ندانست و گفت: بنده زمانی که با آقای اصفهانی درباره پروژه «داغ نهان» صحبت می‌کردم به وی گفتم که «رابطه ما از پروژه مهم تر است و ما به پروژه‌ای که بخواهد رابطه ها را خراب کند ورود نمی‌کنیم.». «مأوا» صادقانه با هنرمندان وارد فعالیت می‌شود و به دنبال بهره‌برداری سیاسی نیست. به عبارتی این‌طور نیست که در حال حاضر از خواننده‌ای استفاده کرده و به محض آنکه اتفاقی رخ می‌دهد آن خواننده را رها کنیم. «مأوا» از ابتدا صریح و شفاف پیشنهادها و ایده‌های خود را مطرح کرده و در جایی هم که قرار باشد موضع انقلابی بگیرد، حتماً چنین کاری را انجام خواهد داد. «مأوا» به هیچ عنوان کار جناحی انجام نمی‌دهد ولی در عین حال نگران تولید کار سیاسی هم نیست کما اینکه با قاطعیت می‌گویم که مرکز «مأوا» در سال ۹۷ چند کار سیاسی جدی خواهد داشت.
«هنر انقلاب»، نگاه متفاوت، کشفیات جدید و دیگران
قاسم صرافان شاعر، ترانه سرا پس از صحبت های خداپرست بیان کرد: به اعتقاد من بر خلاف تعبیر کلیشه‌ای و اولیه‌ای که از هنر انقلاب وجود دارد این مفهوم، معنی وسیع و جامعی به دنبال دارد. هنر «انقلاب» تعریف وسیعی دارد و وقتی سبک زندگی را در درون خودش داشته باشد، تقریباً همه مضامین متنوع را دربرمی گیرد، یعنی هنر انقلاب هنری است که علاوه بر موضوعاتی نظیر شهدا، مدافعان حرم و بحث‌های انقلابی، وارد فضای اجتماعی، انتقادی، عاشقانه و سبک زندگی هم می‌شود.
وی افزود: انقلاب اسلامی ایران فقط یک اتفاق تاریخی نبوده و بلکه استمرار دارد و می‌تواند بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی را دربر بگیرد و رنگ و بویی از آرمان های متعالی در کل ابعاد زندگی در هنر انقلاب متجلی است. یک شعر اجتماعی یا عاشقانه خوب و متعالی و زیبا هم یک اثر انقلابی است حتی اگر خالق آن لزوما فردی مذهبی نباشد.
این شاعر تاکید کرد: البته بعضی از هنرمندان به ظاهر غیرمذهبی نسبت به مسایل مذهبی مانند اربعین و شهدا، امام زمان (عج) و امیرالمؤمنین (ع) زاویه نگاه زیبا و متفاوتی دارند که حتی برای بنده که درون این جریان هستم به راحتی دست‌نیافتنی است. یعنی این هنرمندان از یک زاویه دید و دورنمای دیگری به موضوعات مذهبی و انقلابی و اجتماعی نگاه می‌کنند و در بعضی‌اوقات کشف‌ها و اتفاقات خوبی رخ می‌دهد.
صرافان در پایان این بخش از نشست عنوان کرد: به عنوان مثال یکی از اتفاقات خوبی که طی ۲ سال گذشته دیده شد نماهنگ «پیاده ها» اثر آقای رضا صادقی برای اربعین بود که از نگاه شعری، شعر آن واقعاً به خوبی توسط آقای فؤاد فرهنگ سروده شده بود همچنین نماهنگی که آقا رضا صادقی ساخت در بین کارهای اربعین رنگ و زاویه خاص و زیبایی داشت. بسیاری از این هنرمندان توانمند با بسیاری از مسایلی که جامعه مذهبی به آن علاقه‌مند هستند، زاویه‌ای ندارند و شاید گاهی اوقات در بعضی مضامین بهتر از منِ مذهبی می‌توانند قلم بزنند ضمن اینکه بسیاری از طیف‌های مخاطبِ عمومی جامعه که هم مذهبی و هم غیرمذهبی هستند، ارتباط بهتری با این زبان پیدا می‌کنند.
