به گزارش مشرق؛ اول تیرماه بود که نشست 174 اوپک و چهارمین نشست اوپک و غیر اوپک برگزار شد. در شرایطی که آمریکا اعلام کرده است تا آبان ماه تصمیم دارد فروش نفت ایران را به خاطر تحریم به صفر برساند، برخی از خبر ها حاکی از تصمیمات جدید اوپک برای مصوبه کاهش میزان تولید نفت در این جلسه بود.

این در حالی بود که در نشست 171 اوپک در نوامبر 2016 مصادف با اوایل آذرماه 95 اعضای اوپک و غیراوپک با هدف افزایش قیمت جهانی نفت توافق کردند تولید نفت خود را به میزان 1 میلیون و 800 هزار بشکه در روز یعنی 1 میلیون و 200 هزار بشکه اوپک و 600 هزار بشکه غیر اوپک کاهش دهند.

در ماه های اخیر به خاطر عدم توانایی برخی از کشورها در تولید سهمیه خود، قیمت جهانی نفت افزایش داشته و از همین جهت درآمد های کشورهایی مانند ایران از محل صادرات نفت بیشتر شده است؛ همین مساله ترامپ رئیس جمهور آمریکا را عصبانی کرده است.

در شرایطی که ترامپ انتظار داشت درآمد های نفتی ایران کاهش و حتی به صفر برساند، قیمت جهانی نفت افزایش پیدا کرده و تقریباً تحریم های نفتی آمریکا بی اثر شده است؛ حدود یک هفته قبل از آغاز این نشست اوپک، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در توییتی نوشت: «قیمت‌های نفت بسیار بالا و اوپک همچنان مسئول آن است. این اصلا خوب نیست!».

توئیت های نفتی ترامپ به همین جا بسنده نشد و وی همچنان با تهدید سعی در تأثیر روی اوپک برای افزایش میزان تولید نفت جهان و به دنبال آن کاهش قیمت نفت دارد؛ دونالد ترامپ در تازه‎ترین توئیت خود، امروز (۱۴ تیرماه)، اوپک را به دلیل افزایش قیمت بنزین سرزنش و با لحن آمرانه‎ای خطاب به اعضای این سازمان اعلام کرده است: «قیمت‌های جهانی نفت خام را همین حالا کاهش دهید.»

با رایزنی های نماینده ایران در اوپک پس از انتشار این توئیت، بحث‌ها درباره سیاسی شدن نشست 174 اوپک بالا گرفت. بسیاری بر این باور بودند که اوپک تحت تاثیر سیاست‌های آمریکا در موضوع تحریم فروش نفت ایران، به دنبال افزایش تولید نفت خواهد بود.

میزان تولید نفت اوپک کاهش اما افزایش یافت!!

نکته جالب از نشست 174 اوپک این بود که در نهایت تولیدکنندگان متعهد شدند که میزان تولید نفت را 100 درصد کاهش دهند اگرچه این موضوع در ظاهر برای ایران یک دستاورد محسوب می شد و کاهش تولید نفت به طور کلی بر افزایش قیمت آن تأثیر می گذارد اما حقیقت این است که بعد از این جلسه کشورهای اوپک ملزم به افزایش میزان تولید نفت شدند چرا که تا پیش از این جلسه میزان پایبندی اعضای اوپک و غیر اوپک به این توافق بیش از 100 درصد بود.

به عبارت دیگر در ماه های اخیر، میزان کاهش تولید نفت این کشورها بخاطر عدم توانایی برخی از آنها در تولید سهمیه خود، به حدود 2 میلیون و 800 هزار بشکه در روز رسید که به معنی پایبندی حدودا 150 درصدی تولیدکنندگان به توافق بود که کاهش 150 درصدی تولید نفت افزایش حدودا 40 درصدی قیمت جهانی نفت در یک سال و نیم اخیر را در پی داشت.

در اجلاس اخیر اگرچه بر کاهش تولید نفت تأکید شد اما کشورهای دیگر عضو اوپک مجاز هستند که به جای کشورهایی مانند نیجریه و لیبی که نتوانسته بودند تولید خود را به سقف مورد نظر برسانند نفت تولید کنند.

طبیعی است که بعد از توئیت های تهدید آمیز ترامپ این اتفاق افتاد و هنگامی که افزایش تولید نفت در دستور کار کشورهای عضو قرار گرفت تا مانع از کاهش تولید نفت شده و میزان کاهش تولید را از 150 درصد به 100 درصد برسانند، قیمت جهانی نفت کاهش پیدا می کند.

در نشست 174 اوپک در حالی که ایران به دنبال جلوگیری از افزایش تولید نفت و کشورهای عربستان و آمریکا به دنبال افزایش تولید نفت اوپک بودند، بیانیه پایانی نشست اوپک حاکی از افزایش تولید نفت تا میزان 100 درصدی و پایبندی به تعهد کاهش 100 درصدی در نشست 171 اوپک بود.

این تصمیم اوپک با استقبال مسئولان دولتی کشور های عربستان و آمریکا همراه بود هرچند که ترامپ باز هم به این میزان راضی نبوده و همچنان توئیت های اعتراضی خود نسبت به بالا بودن قیمت نفت و بنزین را منتشر می کند.

مصوبه ای از اوپک که در آینده برای ایران دردسر ساز می‌شود

مجوز تولید نفت یک کشور به جای سایر کشورها اگرچه در ظاهر عادی به نظر می رسد اما با بالا گرفتن تحریم های آمریکا علیه ایران می تواند برای ایران دردسر ساز شود چرا که در صورت نبود مشتری برای نفت ایران، نفت دنیا از طریق کشورهای دیگر تأمین شده و در نتیجه هم قیمت جهانی نفت کاهش پیدا می کند و هم کشورهای اروپایی با خیال راحت از تحریم های آمریکا که مغایر با برجام هستند پیروی می کنند.

عماد رفیعی، کارشناس مسائل نفتی کشور در گفتگو با شبکه اطلاع رسانی راه دانا در این خصوص گفت: طبق مصوبه اجلاس 171 اوپک کشورها موظف شدند تا سقف تولید نفت خود را کاهش به این صورت که برای هر کدام از کشورها سهمیه مشخصی از تولید نفت در نظر گرفته شد.

وی با اشاره به جنگ های داخلی در کشورهای نیجریه و لیبی گفت: مشکلات داخلی این کشورها باعث شد که میزان تولید آنها از سهم تعیین شده در اوپک هم کمتر شود ولی بقیه کشورها سهم خود را تولید کردند اما در مجموع میزان تولید نفت اوپک بیشتر از آنچه که تعیین شده بود کاهش پیدا کرد.

این کارشناس مسائل نفتی در ادامه بیان داشت: تولید کمتر از سقف تعیین شده مسبوق به سابقه بوده اما تا کنون هیچ کشوری اجازه نداشت کاهش تولید سایر کشورها را جبران کند اما در اجلاس 174 اوپک این اجازه به سایر کشورها داده شد.

رفیعی با اشاره به موضع ایران در تولید نفت گفت: موضع وزیر نفت کشور ما پایبندی کشورها به همان سقف تولید هر کشور بود؛ چرا که کشورهایی مانند عربستان و آمریکا سعی داشتند تا مصوبه قبلی اوپک مبنی بر کاهش سهم تولید را زیر پا بگذارند و فشارهایی هم در این رابطه به اوپک آوردند.

وی با اشاره به تصمیم دوم اوپک عنوان کرد: اتفاقی که در حاشیه اجلاس اوپک رخ داد این بود که میزان نفتی که کشورهای نیجریه و لیبی نتوانسته اند تولید کنند از سوی سایر کشورها جایگزین شود؛ به عبارت دیگر اگر نیجریه یا لیبی کاهش تولید داشته است، کشور های دیگر می توانند علاوه بر سهم خود، تولیدشان را تا سقف مشخص شده افزایش دهند تا کاهش تولید نفت کشورهای دیگر جبران شود.

این کارشناس مسائل نفتی با بیان اینکه تاکنون کشورها اجازه جبران سقف تولید سایر کشور ها را نداشته اند تأکید کرد: آنچه که در اجلاس اوپک رخ داد یک برد و یک باخت برای ایران بود؛ اگرچه مصوبه قبلی این اجلاس مبنی بر کاهش سهم تولید حفظ شد اما کشورهایی مانند عربستان اجازه یافتند تا تولید جبرانی داشته باشند.

رفیعی ضمن بیان بخشی از کارشکنی های آمریکا خاطرنشان کرد: اگر فشارهای آمریکا ادامه پیدا کرده و همچنین کارشکنی های این کشور زیاد شود، احتمال دارد عربستان مصوبه قبلی اوپک مبنی بر کاهش تولید را نپذیرفته و زیر میز سقف تولید بزند؛ چرا که تولید جبرانی تماماً به این کشور اختصاص داده نمی شود و میان کشورهای مختلف به صورت سرشکن تقسیم می شود.

وی با بیان اینکه تولید جبرانی در آینده برای کشور دردسر ساز می شود تصریح کرد: در صورت تحریم نفت ایران از سوی آمریکا، نفت در بازار جهانی کم می شود اما اگر امثال عربستان و سایر کشورهای اوپک اجازه جبران کاهش تولید نفت ایران را پیدا کنند، قیمت های نفت بالا نرفته و سایر کشورهای اروپایی و چین به مشکلی بر نخورده و به این تحریم نفتی ایران اعتراضی نخواهند کرد.

این کارشناس مسائل نفتی در ادامه افزود: تنها در صورتی کشورهای اروپایی با تحریم های نفتی آمریکا همراهی نخواهند کرد که کشورهای دیگر اجازه جبران کاهش تولید نفت ایران را نداشته باشند و از همین جهت بعد از بالا رفتن قیمت نفت فشارهای خود را متوجه آمریکا کرده و از تحریم های نفتی علیه ایران تبعیت نمی کنند.

نمایندگان دقیقاً از کدام اقدام زنگنه تقدیر کردند؟

در ادامه این روند، 217 تن از نمایندگان طی بیانیه‌ای حمایت خود را از مواضع آقای زنگنه در اجلاس اخیر اوپک اعلام و همچنین حمایت خود را از صنعت نفت در مقابل تحریم‌های یکجانبه آمریکا اعلام کردند.

پیش از این زنگنه وزیر نفت در نامه ای به رئیس دوره ای اوپک، اعلام کرده بود: هرگونه افزایش در تولید توسط هر عضوی از اوپک فراتر از تعهدات تعیین شده، ناقض توافق این سازمان است. در نامه بیژن زنگنه، وزیر نفت به سهیل محمد المزروعی، وزیر انرژی و صنعت امارات و رئیس دوره‌ای کنفرانس سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) آمده بود: بر اساس تصمیم اتخاذ شده توسط کنفرانس اوپک، قرار شد که کشورها تلاش خود برای پایبندی کلی اوپک و کاهش میزان آن به 100 درصد از تاریخ اول ژوئیه 2018 (10 تیر) تا پایان دوره زمانی مشخص شده به کار گیرند.

اجلاس اخیر اوپک اگرچه در یک بخش دستاوردی برای ایران تلقی می شود اما در بخش تولید جبرانی نفت نه تنها به نفع ایران نبوده بلکه آمریکا را در مسیر تحریم نفت ایران بیشتر پیش می برد؛ شاید بهتر است نمایندگان به جای تقدیر و تشکر از زنگنه به بررسی راه حل های دور زدن تحریم های نفتی بپردازند.